Het voorjaarsritueel
Over het onderhoud van boten is al zo
enorm veel geschreven dat het nauwelijks
zinvol is, er hier een technische beschou
wing aan toe te voegen. Interessanter is
het wellicht, een studie te maken van de
mensen die om welke reden dan ook
de jaarlijkse opknapbeurt zelf (moeten)
doen. Wie de hele zaak kunnen afdoen
met een telefoontje naar de werf of het
stallingsbedrijf: zeg, ik wil persé met Pink
steren varen, doe maar wat nodig is! wel,
die kunnen dit opstelletje glimlachend
overslaan.
Maar er is niets heerlijkers om de zater
dagen rond te lopen over de terreinen waar
boten zijn opgeslagen en de mensen aan het
werk zien, en in de intens-kille winterber-
gingloodsen huisvaders te interviewen om te
horen dat het nog wel een paar weken
zal aanlopen voor ze het water op kun
nen: het Zeeuwse water dat juist nu zo
prachtig ligt onder de voorjaars- en voor
zomerhemel, en waar je nog volop de
ruimte heb. Je merkt dat het weer een
enorm belangrijke rol speelt bij dat voor-
jaarswerk en dat het wisselvallige weer van
april, mei en begin juni de buitenschilders
tot wanhoop drijft. Vrijwel iedereen heeft
maar twee van de zeven dagen in de week
vrijaf, en de kans dat op die twee dagen de
weergoden gunstig neerzien op vernis- en
schilderwerk is tamelijk klein. Het loont
écht de moeite, het vrijdagavond-weer-
kaartje op de TV te raadplegen, of anders
naar Armand Pien te luisteren op Brussel 1.
Wanneer komt die nou 'ns met weervoor
spelling voor boot-opknappers, die zijn er
toch wel wat meer dan valschermspringers?
Rotkarwei, dat opknappen!
Maar goed: de man (die zijn boot zelf
opknapt) en zijn boot (die het niet kan
schelen wie haar te lijf gaat als 't maat
gebeurt, en gauw)! Eerst, en om er gauw
vanaf te wezen: de man die de voorjaars-
opknapbeurt in de grond van z'n hart haat.
Hij gelooft niet in die idyllische adverten
ties van de verffirma's die het allemaal zo
leuk en moeiteloos voorstellen (zie afbeel
ding hierbij). Hij kocht toen die houten of
stalen boot, z'n eerste, zonder eigenlijk te
weten wat voor het welzijn van dat vaar
tuig nodig is; dat zijn meestal heel wat
man-uren. Hij begint te beseffen dat aan
het openen van het blik verf een hele
boel schraap- en schuurwerk moet vooraf
gaan; het leeuwendeel is werk voor de
knuisten, de armspieren, de schouders en
de rug, en dat schilderen: ach, dat is wel
opletten geblazen, maar je kunt er in feite
bij uitrusten. Omdat-ie er een hekel aan
heeft, begint-ie laat, besteedt weinig zorg
aan z'n gereedschap, koopt-ie nou niet 'ns
de beste schuurmachine die er is, en ge-
neert-ie zich misschien om hulp te vragen.
Het wordt wel juni voor die schuit te
water kan. Trefwoord: wanhoop!
Zelf-motivatie bij een pilsje.
Veel slimmer is de amateurschipper die
de eerste mooie dag in maart na een
korte inspektie van z'n (kostbare) bezit
gewoon 't café instapt, een pilsje bestelt
en bij het genot daarvan tot zichzelf zegt:
je hebt er eigenlijk geen zin in, beste kerel:
maar hoe eerder je begint, des te gauwer
kun je varen! wees nou wijs, en stel een
schema'tje op, schaf vlijmscherp gereed
schap aan, een album vol waterproof
schuurpapier, schuurklossen, blikken vol
thinner of terpetijn, een zak vol niet-
rafelende lappen en ontvettingsmiddelen, en
neem zo mogelijk een snipperdag-met-
mooi-weer voor het afschilderen; zeg de
jongens thuis dat ze er niet op hoeven te
rekenen mee te mogen varen als ze niet
meehelpen, en instrueer ze vooraf, niet ter
plaatse; spring dan met drie of vijf man
op het schip en maak het met z'n allen
in één ruk klaar voor de schilderbeurt
die je fijn in je eentje gaat uitvoeren
Jekker rustig op 'n doordeweekse morgen
met uitgelezen weer, zonder dat iemand
je voor de voeten loopt. Een week later
te water; ja het dek en de opbouwen zijn
nog niet gedaan, ik weet het wel, maar
alleen al het feit dat het schip „water-
borne" is enthousiasmeert de rest van het
gezin en jezelf dermate dat er wel
degelijk schot in komt. Trefwoord: plan
ning, routing, efficiency, psychologie.
Van de hak op de tak: duurt langer!
Ach, en dan is er als intermezzo
de man die al dat werk, en al die klusjes
en kleine reparaties van vorig jaar nog
niet aan kan, die werkelijk een té grote
schuit heeft om góéd bij te houden door
werk bij als allerlei hardhout is gebruikt om
de boot (zogenaamd) een „levendiger" uiter
lijk te geven; dat is meteen véél meer werk,
want dan komen de gebruikelijke vernis-
problemen aan de orde: schuren en voorzich
tig afschrappen waar verwering begint; ver
nissen zo dat je niet morst op dat po
lyester. De man met zo'n boot kan na één
dag reinigen en in-de-was-zetten het water
op. een likje vernis hier of daar kan ook in
de zomer worden aangebracht, als je wel
eens aan boord bent en geen zin hebt om te
varen. Helemaal geen frustraties, geen pro
blemen, geen het-zal-dit-jaar-wel-weer-de-
langste-dag-worden-eer-we-lainnen-varen.
Wél (en weinig aan te doen) geleidelijk-aan
vaal worden van de gelcoat, goor worden
van witte polyester, vuilafzetting in kras
sen, kans op lekjes bij de doorvoering van
niet-roestvrije kielbouten, maar kom: we
worden al weer veel te technisch! Men
vrage specialisten van de leveranciers, of
de werf om raad. Trefwoord: werkbe-
snaring!
Op de romantische toer.
Samenvattend: ook het bezitten van een
oudere, meer dan gewoon onderhoud ver
eisende boot kan een waar genoegen zijn,
een feest van zelfwerkzaamheid, een aan
leiding om er iets extra-moois van te ma
ken, er zijn van die ouderwetse scheepjes
die met zorg onderhouden en gevaren wor
den die bijvoorbeeld voor iemand met
plenty tijd een heel fijne hobby betekenen.
hem-alleen; oh ja, hij is happy, al die
weken en weekends dat-ie rond en op z'n
geliefde boot bezig is; daar niet van! Kijk,
daar ziet-ie een loszittende kikker of zee-
relingpot: leuk werkje, die eens fijn vast
zetten, met nieuwe r.v.s. boutjes op 'n
stukje hechthout eronder. Praatje maken
met clubgenoot X die hij lange tijd niet
heeft gezien en vergeten dat de dag
ook in mei maar kort is. Laat komen
aanrijden, de zaterdagmorgen, en eerst eens
koffie gaan zetten aan boord. Stukje schra
pen of schuren; dan ziet-ie dat het roer
wat speling heeft: veel Interessanter dat te
verhelpen dan dat stomme stoffige schuren
van het onderwaterschip. Dek met antislip-
verf schilderen, lekker in het zonnetje:
heerlijk werkje! Maar hij vergeet dat het
onderwatergedeelte en de romp-rondom
prioriteit moeten hebben. Trefwoorden:
lekker-buiten-wezen, met wat om handen,
varen komt later wel!
Gauw klaar met polyester.
Nou, en dan zijn er die zelfverzekerde
lui met hun polyester boten: die varen na
tuurlijk allang! Er is betrekkelijk weinig
aan te doen, en die goede schoonmaak
beurt buitenom kan bij alle weer worden
uitgevoerd: waarschijnlijk is de boot bij
ophalen vorig najaar al afgesopt, en dan
is een beurt met „cleaner" al voldoende,
onder water een „abrasive cleaner" en een
sneciale aangroeiwerende of grafietverf er-
oo, en klaar is de boot. Er komt nog wat
Voor wie het onderhoud geen corvee is,
maar een dankbaar aanvaarde taak, die
eventueel uitgespreid kan worden over
de hele zomer.
Uit eigen ervaring weten we, hoe fijn
het is, zo'n houten scheepje-met-karakter
nog eens een „tweede" jeugd te laten be
leven; te zien hoe zo'n „old-timer" van het
water het nog bést doet met 'n zorgvuldig
gerepareerde romo, met nieuwe kielbouten,
een goed gedicht dek, met zelfgemaakte
roestvrij-stalen mastbeslag inplaats van die
loszittende gietijzeren mastbandjes; hoe je
eigenlijk die hele saaie winter dat je niet
varen kunt, in je werkplaatsje bezig kunt
zijn met de losse inventaris, de rondhouten,
de zeilen, de verstaging, het roer en de
rest. Er is een recht-toe recht-an grootzeil
met-fokje bij; vooruit laten we hier in de
buurt eens een fikse genuafok maken en
merken dat het oude scheepje verrassend
goed gaat lopen bij lichte- en middelwind.
Ach die oude scheepjes: ze zijn veeleisend,
maar dankbaar voor wie de tijd en het
geld aan ze spendeert! Trefwoord: ro
mantiek, oud-maakt-nieuw.
Variaties op het thema: bootonderhoud.
In vele gevallen kan men de hele voor-
jaarshurry ontlopen door zoals wij
het onderhoud in het najaar te verrichten,
of in de zomer. We hebben wel boten op
geknapt tijdens de weken dat de werf ge
sloten was wegens bedrijfsvakantie, hadden
prachtig weer en konden tot diep in het
29