Gebruik
op
zeedijken en duinen
Noord-Beveland
nisch onmogelijk te zijn de aangerichte
schade nog te herstellen.
In zijn Kroniek van Zeeland die in 1696
verscheen heeft Smallegange het nog over
..de nog overgebleven gorsingen van het
dorp en de ambachtheerlijkheid van Ril
land, nevens de gorsingen: het Rillands
kerkhof genaamd".
De toren van het verdronken dorp Bath
heeft zich in het overstroomde gebied nog
lang kunnen handhaven en diende vele
jaren als baken voor de scheepvaart. Zelfs
in 1669 heeft Smallegange het nog over
de oude ambachtsheerlijkheid van Bath
,.waer omtrent een grooten toren, den
Batsen toren genaemt, gestaan heeft, van-
welke nog enige overblijfselen gezien
worden".
Het in Waarde, Valkenisse en Krabben -
dijke herwonnen land ging in 1570 tijdens
de Allerheiligenvloed opnieuw grotendeels
verloren, terwijl het dorp Valkenisse tijdens
een stormvloed op 26 januari 1682 onder
Ring-
Ongetwijfeld zullen de gevolgen van al
deze rampen voor de streek zeer ernstig
geweest zijn. Reeds het feit dat de oude
dorpen Bath en Rilland met de buurtdorpen
Mare, Valkenisse, Agger, Hinkelenoord en
Everswaard nimmer op dezelfde plaatsen
werden herbouwd, spreekt in dit verband
duidelijke taal.
Over de slachtoffers die deze natuur
rampen destijds eisten zijn voor zover
ik weet geen nader bijzonderheden be
kend, noch over de vraag waar de men
sen. die de rampen overleefden, naar toe
getrokken zijn.
Onwillekeurig dringt zich de vraag aan
ons op in welke omgeving deze verdronken
dorpen destijds lagen. Het antwoord hierop
geeft ons weer de reeds eerder aangehaalde
studie over Zuid-Beveland van dr. C. Dek
ker, waaruit daar omtrent het volgende
blijkt:
Geachte gast.
Bij uw komst naar Noord-Beveland heten
wij u van harte welkom. Het kan zijn, dat
u voor het eerst komt, het kan zijn dat u
ons gebied reeds kent van voorgaande be
zoeken.
Mogelijk komt u een dag hierheen, wel
licht brengt u uw vakantie hier door.
Of u voor korte dan wel voor langere tijd
in ons midden bent, u allen doet dit omdat
u hier een vrij grote mate van vrijheid kunt
ervaren.
Op nagenoeg alle gedeelten van de kust
kunt u de dijken en duinen vrij betreden;
kosteloos kunt u recreëren, rusten, vissen
of wat u wenst.
Wij van onze kant ervaren en begrijpen,
dat juist deze vrijheden voor u grote waar
de hebben.
Het is dan ook vooral om deze redenen,
dat wij ons tot u allen wenden met een
dringend verzoek om medewerking om het
De plaats waar eens het oude dorp
Rilland lag, ligt in de Westerschelde en
wel aan de overzijde van het Nauw van
Bath op ongeveer 1.5 km ten zuidwesten
van het huidige Bath.
Het oorspronkelijke dorp Bath moeten
we thans zoeken in de schorren voor de
Kreekrakpolder, dicht bij het haventje
van Woensdrecht.
Het dorp Mare lag in de buurt van hel
huidige spoorwegstation Rilland op onge
veer 200 m in oostelijke richting.
Valkenisse ligt verborgen onder de slik
ken van de Westerschelde, vóór de Ema-
nuelpolder.
Het dorp Agger lag op een plaats die
thans weer bedijkt is, nl. in de Dames
polder en wel op ongeveer 500 m oostelijk
van de Dameshoeve. Deze plaats ligt nog
juist op het grondgebied van de provincie
Zeeland.
De plaats waar eens het dorp Hinkel-
oord heeft gelegen moeten we zoeken in
de schorren voor de Hogerwaardpolder op
ongeveer 500 m uit de dijk en dicht bij de
provinciegrens.
Het oude Everswaart tenslotte lag in de
omgeving van Hinkeloord, op een afstand
van ongeveer 2 km in noordwestelijke rich
ting en op ongeveer 1,5 km ten noord
oosten van de Rattekaai.
Uit het voorgaande zal u duidelijk zijn
geworden dat de geschiedenis van de oude
dorpen Rilland en Bath zich tot hun de
finitieve ondergang heeft gekenmerkt door
een voortdurende strijd tegen het water.
Uit het vervolg zal blijken dat. ondanks
de vooruitgang van kennis en techniek, het
buitenwater ook in latere jaren een be
dreiging is blijven vormen voor de beide
dorpen en hun bewoners.
(Wordt vervolgd).
J. van den Broecke.
mogelijk te maken de thans bestaande vrij
heden ook voor de toekomst zo goed mo
gelijk te waarborgen.
De dijken en duinen waar zoveel valt te
genieten en te beleven hebben als hoofdtaak
de bescherming van Noord-Beveland tegen
het water.
Het is haast niet voor te stellen dat die
zelfde zee, welke in de zomermaanden zo'n
mooie en rustgevende omzoming van het
oude eiland vormt, in de wintermaanden
zo hoog kan worden opgezweept, dat de
dijken en duinen slechts ternauwernood zijn
geweld en soms zijn gevaar kunnen keren.
Het is om deze laatste reden dat aan die
waterkeringen de hoogst mogelijke eisen
terzake van onderhoud en kwaliteit moeten
worden gesteld. Het gebruik als recreatie
object is aan die funktie volledig onder
geschikt.
Zolang echter het rekreatieve gebruik
geen geweld doet aan de funktie water
kering, zolang zal getracht worden de vrij
heid van u allen als vakantieganger en dag-
rekreant te laten voortbestaan.
Het is om vorenstaande redenen dat wij
met klem de navolgende punten in uw
aandacht aanbevelen.
Wij wensen u, hetzij voor een dag, het
zij voor een langere tijd een prettig ver
blijf op Noord-Beveland, en doen dat in
de overtuiging, dat u uw volle medewerking
zult verlenen.
Het gemeentebestuur van Kortgene.
Het gemeentebestuur van Wissenkerke.
Het bestuur van de VVV N.-Beveland.
1. Dijken en duinen zijn in de eerste
plaats waterkeringen; zij kunnen slechts
voor recreatief gebruik worden openge
steld zolang hieruit geen schaden voort
vloeien.
2. De dijken zijn soms in het bezit van
het waterschap. Vele dijken zijn eigendom
van particulieren; soms worden ze ook
door partikulieren gehuurd of gepacht.
Het op de dijken aanwezige gras wordt
door de belanghebbenden gemaaid en als
hooi voor veevoer gebruikt. Bij het maaien
wordt overlast ondervonden van wegge
worpen voorwerpen, doch ook van het feit
dat vele bezoekers het rechtopstaande gras
hebben platgetrapt. Werpt daarom geen
flessen, blikjes of plastic voorwerpen weg
en loopt niet in het nog te maaien gras.
3. De beschermingen en glooiingen op de
dijken zijn duur. Beschadig deze niet en
laat ook kinderen geen stenen of steen
stukken losmaken en wegwerpen.
4. Spitten in dijken en duinen is ver
boden. Het gras beschermt de dijken; de
beplantingen, bijv. helm en duindoorn zijn
van grote waarde voor het vastleggen van
het zand der duinen. Laat daarom uw kin
deren niet in de duinen maar op het natte
strand een kuil graven. Ook van de hogere
duinen aflopen en afglijden brengt veel
schade toe. Gebruik daarom uitsluitend de
overgangen. Op de slikken voor de dijken
is het spitten ook van wormen in
het algemeen verboden. Op enkele plaatsen
zijn de slikken in gebruik bij beroepsmossel-
kwekers.
5. Open vuur mag niet worden gemaakt.
6. Laat in elk geval de eigendommen van
de beheerder, zoals magazijnen en opslag
plaatsen van dijkmateriaal met rust. Doe
dit eveneens met de belangen van anderen.
7. Laat geen veekerende hekken open
staan en zorgt dat geen loslopende honden
achter vee met name schapen draven.
8. Parkeer uitsluitend daar waar is aan
gegeven dat dit is toegestaan, en doe het
daar waar geen parkeerterrein in de om
geving is, zodanig dat brede landbouwwerk
tuigen geen overlast van uw geparkeerd
voertuig ondervinden.
9. Laat geen vuil of afval achter; neem
het mee terug.
10. Houd u aan de eventueel gegeven
aanwijzingen van toezichthebbenden en
waarschuw zo nodig mederecreanten als
zij de voorstaande bepalingen overtreden.
9