Zeeland Kustland met keur van kunstuitingen
Mondiaan schilderde Zeeland. Op zijn manier. Strekdammen op het strand
bij Domburg. Internationale kunstkenners roemden dat werk. Gaven er veel
geld voor. Mondriaan was niet de enige die in Zeeland beeldende kunst be
dreef. Er zijn nogal wat kunstenaars in deze Delta-provincie, ook wel wat
„kunstemakers"Er zijn „beroeps" en „amateurs". Beeldende kunstenaars,
muziekmakers van allerlei soort. In deze winderige open delta kun je van
een concert genieten ook je er aan ergeren als je wiltJe kunt ont
roerd naar een schilderstukje starenJe verwonderen over Omer Gielliet
uit het Zeeuws-Vlaamse Breskens, een pastoor, die houten beelden maakt
Je kunt ook in de Goese galerie Gosaha
de oude Friese naam voor die Ganze-
stad binnenstappen, en informeren of
er een tentoonstelling is van de werken
van een penselende of houwende Zeeuw.
Over galerietjes gesproken: Kortgene op
Noord-Beveland is niet alleen bekend om
zijn jachthaven, zijn landelijke rust en
in schijnbare tegenstelling daarmee
zijn vele bars. Het dorp met de stads
rechten telt ook twee kunstgalerieën: „Les
Deux Chapeaux" en „Opes II".
Zeelands commissaris geneert zich be
paald niet om tentoonstellingen in deze
galerietjes te openenWat u in de
Zeeuwse „galerietjes" te zien krijgt is niet
alleen een huisje-beestje-landelijk bruggetje.
Deze provincie zal „het moderne" niet
weren, al was er enige jaren terug, wel
enige deining om een „kachelpijp", een
kunstwerk dat „een grote Zeeuwse ge
meente" aankocht via de contra-pestatie-
regeling
Gallerietjes, de particuliere kleine „con
currenten" van de officiële musea en ten
toonstellingsruimten. Maar verzuim ze niet
te bezoekenOok Zeeuws-Vlaanderen
kent ze. Sas van Gent bijvoorbeeld.
Plaatsen als Middelburg, Veere en St.
Anna ter Muiden hebben nog steeds de
naam kunstenaars te herbergen, een wat
overdreven voorstelling van zaken ener
zijds, niet helemaal onwaar aan de andere
kant, en toch voor een deel historie. Rei-
mond Kimpe, de Belg die „zot was van Zee
land" woonde in Middelburg. De schrijver
Hendrik Willem van Loon in Veere. Auteur
Hans Warren woont nog in Kloetinge^ ziet
daar vanuit zijn „landelijk woonst" de
Goese grootsteedse neigingen; neigingen
overigens, die vergeleken met randstadse
expansie-pogingen binnen de perken
blijven.
De hedendaagse dichter Van Schagen had
zijn „voorganger" in de Brouwershavenaar
Jacob Cats! Betje Wolf was een Zeeuwse
En Zeeland zou niet het toch nog archaïsch-
atmarische Zeeland zijn, als het niet enkele
„beroemde" dorpsdichters had, zoals Jantje
de Groote van Hoedeken skerke, die de
actualiteit dankbaar aangrijpen om die op
rijm te zetten
Oog hebben
We zijn afgedwaald, want we hadden u
nog willen vertellen dat er in die „officiële
Zeeuwse musea van tijd tot tijd ja,
eigenlijk altijd genoeg te genieten en te
beleven valt, als u er maar oog voor heeft.
De Middelburgse Vleeshallen kwamen
enkele jaren geleden in het internationale
nieuws. Het had de godin Nehalennia be
haagd hare beeltenissen vermoedelijk
geborgen in een tempel van Romeinse ar
chitected na zo'n goed 1600 jaar mede
dankzij het attent zijn van de brave Thoolse
schipper Bout weer uit de diepten van
de Oosterschelde bij Colijnsplaat aan het
daglicht prijs te geven. Internationale ge
leerden van naam, op een congres bijeen,
bekeken die altaren en beelden, opgesteld
in de Vleeshal. Maar ook talloze „gewone"
belangstellenden gingen eens kennis maken
met Zeelands „eigen godin" en maakten de
expositie ook getalsmatig tot een succes.
Overigens kunt u van tijd tot tijd eigen
tijds werk in de Vleeshal bewonderen, even
als trouwens in het museum voor de Beve-
landen in Goes en het gemeentelijk mu
seum in Vlissingen, om er maar een paar
te noemen. Het zou schandalig zijn het
Zeeuws Museum aan het Middelburgse Ab
dijplein te vergeten. Hier spreekt het
Zeeuwse verleden dubbel en op waardige
wijze. Als u toch naar het Abdijplein gaat
die haastige heren met actetassen zijn
statenleden die zich ter vergadering naar
de Statenzaal spoeden er zijn nog meer
interessante gebouwen daar te vinden. U
mag gerust even de statenzaal binnenlopen.
De Zeeuwse politici zien u graag op de pu
blieke tribune. Maar misschien ziet u toch
meer in een bezoekje aan de Zeeuwse Pro
vinciale Bibliotheek. Charmante assistentes
willen graag Jan Wolkers Turks Fruit voor
u opzoeken als u dat nou per se wenst en
met dezelfde bereidwilligheid halen zij voor
u de beroemde „Cronijk van Smalleganghe"
voor den dagEen fraaie, oude entou
rage heeft die bibliotheek, waarvan de
service en de inrichting zeer modern zijn.
Enkele tientallen meters verder ligt de
Zeeuwse muziekbibliotheek.
Fijnproevers
Jawel, met literatuur voor uw cello, uw
trompet, uw piano, en boeken over Bach
en jazz. Nu u toch in de buurt bent, het
is niet onmogelijk dat in de Nieuwe Kerk
met de Lange Jan Zeelands jongste
orgelfenomeen Bram Beekman repeteert en
wat met de noten van Buxtehude of Tele-
man stoeitTrouwens, het Marcussen-
orgel in de Goese kathedraal van Maria
Magdalena is bij fijnproevers ook beroemd,
en waarom zouden we dan meteen niet
vermelden dat Flor Peeters er op heeft ge
speeld, en Adriaan Kousemaker en Stoffel
Gunst er regelmatig op preluderen?
We zijn nu eenmaal in Goes: In het oude,
gerestaureerde Manhuis zetelt de afdeling
Bevelanden van de Zeeuwse Muziekschool.
Regio-directeur en concert-trompetist Paul
van Belzen zou u graag ontvangen voor
een praatje, ware het niet dat hij handen
vol werk heeft aan de grote aantallen leer
lingen, die niet alleen bariton en cornet,
maar ook viool en piano, koorzang, ja
zelfs religieuze koorzang willen studeren.
Mogelijk dat de regio-direkteur ook druk
telefoneert met „grote baas" directeur
Bergman in Middelburg over één van de
talrijke leerlingen-leraren-uitvoeringen van
de Stichting Zeeuwse Muziekschool (een
school met vestigingen door heel de pro
vincie). Mogelijk heeft hij ook Evert Heij-
blok aan de telefoon. Ja, inderdaad, die
van het beroemde knapenkoor van de
Zeeuwse Koorschool, met-de-grammofoon
platen en t.v.-uitzcndingen. Een koor dat in
bekendheid wedijvert met het Hulster Ge
mengd Basilica-koor van Jo Ivens (ook al
op de plaat, ook al op de t.v.) Maar
mogen ze? Zeeland is tenslotte het land
van Marie-Cécile Moerdijk, Eduard Flipse
en Jan Morks. De laatste kent u niet meer.
Hij was destijds een gevierd dirigent. Jan
Out dirigeert vandaag de dag niet zoals
Jan Morks in zijn tijd het Middelburgs
Muziekkorps, maar het Zeeuws Orkest,
het Zeeuwse amateur-symfonie-orkest. Dit
ensemble treedt op gezette tijden op, niet
alleen in de provincie, maar ook daarbui
ten. zelfs in het buitenland, zoals onze
Belgische buren zich nog wel zullen her
inneren. Peter Jense met zijn Zeeuws Jeugd
orkest ontpopt zich als een waardige con
current. Niet alleen Zeeland, maar ook
Engeland kon genieten van de prestaties
van deze symfonisch ingestelde jeugdige
Zeeuwen. Op de achtergrond glimlacht
hierover Jeugd en Muziek afdeling Zeeland.
Beslist geen hoedster alleen van het tra
ditionele concert-patroon. Integendeel. De
manifestaties van de Zeeuwse J M-afde-
ling op het gebied van muziek, film en
avant-gardistische toneel-experimenten heb
ben de pennen al in beroering gebracht.
We zouden te kort schieten als we het
Zeeuwse ballet zouden verzwijgen. Onder