De sterrenhemel in de winter
Platvis op de Grevelingen
wordt te snel weggevangen
De sterrenhemel zoals deze er rond 21.00
uur uitziet in de maanden november en
december. Op de kaartjes zijn alleen de
helderste sterren getekend; het gearceerde
gedeelte stelt de melkweg voor. Objecten
die goed met een prismakijker kunnen wor
den waargenomen zijn genummerd op de
kaartjes;
1. De Andromedanevel, een melkweg
stelsel op een afstand van twee miljoen
lichtjaar. Door de kijker is een licht wolkje
te zien.
2. De dubbele sterrenhoop „ha" en
„gie" Persei. Elke hoop bevat plm. 300
sterren welke zich op een afstand van on
geveer 8200 lichtjaar van de Aarde bevin
den.
3. Het „ruitertje" op de Grote Beer.
De heldere ster heet Mizar. de zwakkere
Alkor.
4. Het Zevengesternte of de Plejaden.
Fonkelende diamanten op zwart fluweel.
Een open sterrenhoop op 400 lichtjaar
afstand. In totaal bevat deze hoop 120
sterren; de helderste heel Alcyone.
Natuurlijk is ook de Maan uitstekend mei-
een prismakijker waarneembaar. Bekijk bij
voorkeur een niet-volle Maan.
Planeten.
Op 10 november vond een Mercurius
Het komende jaar zullen de vangsten van
de sportvissers cp schol op de Grevelingen
snel teruglopen. Volgens een berekening
van dr. A. Boddeke van het Rijksinstituut
voor visserij onderzoek zijn nog maar 80
tot 100 visdagen nodig om de resterende
voorraad planüs uit het Grevelingenbekken
weg te vangen. De RIVO bioloog gaat er
dan vanuit, dat dagelijks 9000 schollen
overgang plaats. De planeet trekt tussen
de Aarde en de Zon door en is dientenge
volge als een donker schijfje op de Zon
waarneembaar. Belangstellenden konden dit
verschijnsel op de Volkssterrcnwacht (Noord-
bolwerk 35 Middelburg) 's morgens waar
nemen met tekst en uitleg.
Venus gaat begin november ongeveer
twee uur na de Zon aan de westelijke
hemel onder. Mars is bijna de gehele nacht
zichtbaar in het sterrenbeeld de Vissen
en later in de Ram. Mars is herkenbaar
aan zijn rode kleur.
Saturnus is bijna de gehele nacht zicht
baar in het sterrenbeeld de Tweelingen.
Komeet.
Tegen het eind van het jaar zal er aan
de hemel een bijzonder heldere komeet
verschijnen, genaamd Kohoutek. Daar hij
pas in januari het beste te zien is, zullen
we in de volgende uitgave van dit blad
hierop nader ingaan.
A. P. Stroo,
Stichting Volkssterrenwacht
„Pnilippus Lansbergen".
door de sportvissers worden weggevangen.
De grote vangsten van de hengelaars op
de Grevelingen zijn vooral te danken aan
de sterke concentratie van deze vis in de
omgeving van de Brouwersdam. In wilde
paaidrift zijn de geslachtsrijpe schollen op
de Grevelingen de afgelopen maanden naar
het westen gezwommen in een vergeefse po
ging open zee te bereiken, waar de natuur
lijke paaiplaatsen liggen. De hengelaars
kunnen deze grote visconcentraties van
hongerige schol aan de lopende band van
gen. Leefnetten met 3 tot 10 kilo vis zijn
geen uitzondering.
Vangstlimieten zijn moeilijk door te voe
ren, omdat sportvissers die een dag komen
vissen er dan binnen een uurtje al mee
op moeten houden of de rest van de vis
zwaar gewond moeten terugzetten.
De visserij-biologen hebben tot nog toe
geen aanwijzingen dat de schollen op het
afgesloten stille Grevelingenbekken voort
planten. Ook op het Veerse meer, dat ove
rigens een veel minder constant zoutge
halte heeft, is dat nooit gebeurd. De „Fe
deratie van Deltavissers" heeft de moge
lijkheden al in studie jonge platvis, die
buiten de dammen of zee of in de Ooster-
schelde gevangen wordt, in het Grevelingen
bekken uit te zetten om de visstand op
peil te houden. Op het Deltameer worden
dit jaar trouwens weer vele tienduizenden
forellen uitgezet. De sportvissers moeten
er echter op rekenen, dat in de loop van
dit jaar de platvisvangsten snel teruglopen.
Op grond van enkele proefvisserijen heeft
dr. Boddeke zelfs berekend, dat er nog
maar 80 drukke visdagen van 9000 stuks
per dag nodig zijn om de beschikbare
scholstand van de Grevelingen goeddeels op
te ruimen.
Voedselnood.
Schol paait normaal op diep water voor
de kust. De jonge schol, die ruim twee jaar
geleden met de afdamming in de Gre
velingen werd opgesloten, is nu volwassen;
dus geslachtsrijp geworden. Dit betekent,
dat de vis, gevolg gevend aan haar paai
drift naar het westen zwemt om naar de
Bruine Bank te komen. De hele onder
water-optocht van deze platvis-bruiloft is
natuurlijk prompt tot staan gebracht door
de Brouwersdam, die volgens het deltaplan
de weg naar open zee afsluit. Er zitten dus
sinds begin van deze winter vele honderd
duizenden schollen in het stuk water voor
de dam. Voor de hengelaar is het ingooien
en uithalen geblazen. Een belangrijke factor
voor de vangst is trouwens, dat de vang-
kansen worden vergroot door de voedsel
nood van de schol. In zo grote aantallen
rondzwemmend, is het natuurlijk voor
al die dieren, zelfs op de voedselrijke Gre
velingen, moeilijk om aan de kost te komen.
De schol, die een wormpje (met haakje)
krijgt aangeboden bijt dus bijzonder gre
tig. Wie zijn hengelaas licht trawlend over
de grond beweegt, kan een leefnet vol vis
vangen. Bijna elke inworp met de werp
hengel is raak. Wie bij deze wonderbare
visvangst sportief wil zijn, moet met één
hengel en één haak vissen. Er is beslist
geen lol aan om elke keer drie of vier
vette schollen omhoog te sleuren. De plat
vis op de Grevelingen is van prima kwali
teit.
De voorspellingen van dr. Boddeke zullen
een reden te meer zijn voor het bestuur van
de beherende Deltafederatie te bekijken of
de platvisstand niet door het uitzetten van
jonge schol, schar en bot op peil kan wor
den gehouden. Deze proef lijkt een betere
kans van slagen te hebben als destijds
op het Veerse meer, waar weinig van de
platvis werd teruggevangen. Het constante
zoutgehalte van de Grevelingen, 1.6 pro
mille chloride levert een goed milieu voor
deze schol. Volgens dr. Boddeke zit zeker
90 percent van de platvis van de Greve
lingen in het uiterste westen bij Scharen-
dijke tegen de Brouwersdam. Proefvisserijen
met schrobnetjes hebben bewezen, dat
elders op het meer veel minder vis zat.
Cor van Heugten.
31