Het Maritiem Havenpoort - museum
te Zierikzee
Door de geografische ligging was en is,
men denke aan de huidige ontwikkeling
van de watersportrecreatie, het wel en wee
van de stad Zierikzee onverbrekelijk ver
bonden met de zee. Bedrijvigheid van vis
serij en scheepvaart bepaalde de historie.
De geschiedenis van de Zierikzeese commer
cie is zowel die van de plaatselijke vissers
en hun typisch Zeeuwse vaartuigen als
die van trotse koopvaardijschepen en de
namen van bekende Zierikzeese redersfa
milies. Het drie jaar geleden totstand ge
komen maritiem museum in de Noord
havenpoort biedt een boeiende verzameling,
veelal historisch, materiaal, getuigend van
het maritiem verleden van zowel stad als
provincie.
Een bijzonder geslaagde visserij- en
scheepvaarttentoonstelling naar aanleiding
van het vijftigjarig bestaan van de vissers
vereniging "Helpt Elkander", onder auspi
ciën van de stichting "ZZ 70" vormde de
aanzet voor het maritiem museum. De bij
Gildeglas van het Schippersgilde te Zie
rikzee, 18de eeuw. (Gemeentemuseum
Zierikzee). Foto: Joh. Berrevoets, Zierikzee.
deze gelegenheid in het historische Graven
steen ondergebrachte expositie was geor
ganiseerd met een drievoudige doelstelling.
In de eerste plaats dus ter omlijsting van
het halve eeuwfeest van de Zierikzeese
vissersvereniging "Helpt Elkander". In twee
de en derde instantie om nog eens extra
de aandacht te vestigen op de tot verdwijnen
gedoemde schaal- en schelpdierencultuur
én om te komen tot een visserij- en scheep
vaartsmuseum te Zierikzee.
De grote belangstelling van de zijde
van het publiek in de zomer van 1970, bijna
1300 bezoekers, was uiteraard een stimulans
om dat laatste initiatief te realiseren. Dat
het maritiem museum reeds op 30 juni
1971 zijn poorten kon openen was mede te
danken aan de inzet van de heren J. Cou-
mou, voorzitter van de gemeentelijke mu
seumadviescommissie, W. H. Keikes, archi
varis-conservator der gemeente Zierikzee
en het voltallig bestuur van "ZZ 70", met
name de voorzitter J. Schot BWzn., die
met ongebreideld enthousiasme de initia
tiefnemers vaak over het dode punt wist
te helpen.
Naast financiële bijdragen van andere
zijde zorgden curieus genoeg commissaris
sen van de z.g. "Slavenkas" voor de nood
zakelijke geldmiddelen. De Zierikzeese "Sla
venkas" dateert in ontwerp reeds van 1753.
Niet alleen de grillige elementen vormden
destijds een bedreiging voor de zeelieden.
Zeeschuimers, vooral de Barbarijse zee
rovers maakten het de legale scheepvaart
maar al te lastig, zodat men kwam tot een
soort verzekeringsfonds dat tot doel had
eventuele gevangenen los te kopen. Iedere
zeeman droeg zijn steentje bij in de vorm
van een gedeelte van zijn gage. In later,
minder woelige en gevaarlijke tijden werd
van deze gelden gebruik gemaakt voor
sociale- en culturele doeleinden. Zo ook
dus bij de totstandkoming van het maritiem
museum.
Om verschillende redenen werd van ge
bruik van het Gravensteen voor het mu
seum afgezien. Er bleek echter een prachtig
alternatief te zijn in de vorm van het mo
numentale Havenpoortcomplex. Het oog viel
op een bijzonder boeiend gedeelte van dit
middeleeuwse verdedigingswerk en wel een
Noordhavenpoort Foto: Joh. Berrevoets, Zierikzee
5
