ZEELAND 7 MAAL...
3
2
Water-weekendwereld je.
Hij heeft haar leren kennen, dertig jaar
geleden op die zeilplas bij het kleine stadje;
ze zijn getrouwd, hij heeft zijn salaristop
al lang bereikt en ze zijn uitgekinderd. Ze
bezittten al wat wenselijk is, de wens naar
bezit beheerst hen niet meer. Voor vijftigers
gaat de tijd langzaam meespreken, de dagen
die minder worden; ze gaan zuiniger met
de tijd om.
Soms huren ze een zestienkwadraat op
Reeuwijk, om weer eens te zeilen. Dotters,
wilde eenden, Finnjollen zwenken met een
ruk om de boei; meren aan een steigertje
voor een pilsje in het café; bloeiende water
lelies, een karekiet. Prachtig, dat allemaal,
maar veel te vol! Lieve help. wat 'n drukte
hier op 'n mooie dag!
Ze kopen 'n polyester kajuitzeiljachtje,
vinden ligplaats aan het Veerse Meer:
ruimte, zeewind, enorm lange rakken, stilte
op doordeweekse dagen. Tien kilometer
aan één stuk onder spinnaker met W. wind
om in Kortgene paling te gaan eten. Subliem
vaargebied voor hen beidjes, om half elf
koffie op het cardanische kookstel, mini-
kombuisje met aluminium en roestvrij staal;
of schuins-op tegen een noordwester Beau
fort 4, sneeuwwit schuimspoor over staal
blauw zout water. Juni is nog koud, truien
onder de oranje zeilpakken; dan voor anker
onder de hoge wal voor het twaalfuurtje,
plotseling brandende zon, uit die spullen.
Staren over de weidsheid met drie futen,
ontelbare zonnespetjes over de watervlakte
onder de felle zon; hete nasi of bami smaakt
voortreffelijk aan boord van hun scheepje
dat daarna dapper dansend gaat terug-
koersen over eindeloos-ruim vaarwater, naar
een stille, groots aangelegde jachthaven
waar auto wacht. Accoord, anderhalf uur
auto, ze hebben het er voor over: af en
toe een dag, een middag spijbelen uit 'n
overmaat aan werk en stadslawaai; terug
naar hun comfortabele huis dat toen ze
't kochten aan een stille laan lag, nu aan
een auto-riool.
Vrijdagavond - tot - maandagmorgen
weekends aan boord, etentje aan de wal,
afmeren aan de Dam en een strandwande
ling met een long drink aan de resto-bar,
praatje met steigerkennissen en mede-zeilers;
een regenmiddag in Middelburg of Goes:
en altijd weer die prachtige zeilrakken. die
zilte zeewind, dat tegen elkaar afwegen
en uitspelen van wind, roer- en zeilstand;
witte glimmende boot met die formidabele
genuafok, dat smalle grootzeil, die twee
smalle bedden; die fikse betrouwbare aan-
hangmotor achter de spiegel, altijd gereed
om hen in de haven te brengen na een
verfrissende zeildag in Zeeland. De over
volle plassen hebben voor hen beidjes de
aantrekkingskracht verloren; de stilte en
de ruimte van het water hebben ze her
vonden, in Zeeland
Vergeet het maar, de Alexanderpolder.
Toen de kinderen nog klein waren was
het best uit te houden, daar aan de rand
van Rotterdam: een compacte driekamer
flat zeshoog. Vakantie bij de ouders in
de Achterhoek; dan weer die huiskleur,
spelen op de galerijen en trappenhuizen:
supermarkt op zaterdagmorgen, avondje
volleyen, autoritje op zondag naar kennis
sen, de kinderen achterin. Geijkt patroon,
overal hetzelfde ongeveer.
Zijn werkgever gaat een dochterbedrijf
beginnen ergens in Zeeland; hij er meteen
werk van gemaakt weg uit Randstad,
vooral om de jongens!
Zonder veel moeite vinden ze 'n nieuw
huurhuis met tuin dat ze zoveel leuker
kunnen inrichten dan dat flatje, de „uit
loop" is anders. Samen genieten ze van
het buitenleven, worden opgenomen in de
kerkgemeenschap. Kinderen zijn na school
tijd vrijwel altijd buiten en kennen al meer
planten en dieren dan zijzelf. Er is in huis
veel te doen op regendagen en zo'n tuin
vraagt het halve jaar lang een massa graag-
gedaan werk. De kinderen worden al haast
tweetalig, zien er veel beter uit dan vroe
ger; er is een derde kind op komst.
Bevrijd van flat-contactlawaai en contact
gevaren voor de kinderen vindt het ge
zinnetje daar een levenswijze die meer
mogelijkheden biedt en minder risico's
voor de gezondheid; dat merken ze al gauw.
Meer natuurnabijheid en minder burenna-
righeid: gezonder leven, gewoon! Wandelen
met hun (eerste) hond. Langzaam deel gaan
uitmaken van de dorpsgemeenschap. Mee
helpen aan het opbouwen van een kinder
speeltuin op een ongebruikt stuk weiland.
Vanuit de achterkamer lang staan kijken
over je tuin als de zon ondergaat, en 's
avonds laat tegen bedtijd nog even in de
tuin kijken naar de sterrenhemel en het
gezellige verlichte interieurtje. Groente, die
's morgens van 't land gehaald 's avonds
op tafel. Een zaterdagmiddag met de jon
gens gaan vissen vanaf het strand: geheel
nieuwe hengelsport voor hem. In zo'n dorp
groet je elkaar, ken je al gauw heel wat
mensen, is een gemeenteraadsvergadering
een interessante aangelegenheid: de „schaal"
is zoveel kleiner, de specialismen vieren
geen hoogtij. Voor hem: veel afwisselender
weekendbesteding om zich op de nieuwe
werkweek, werkomgeving, werkzaamheden
voor te bereiden: alle rust en stilte om
weer te gaan studeren.
Voor haar: meer kennissen dan op de
flat, een zonnig huis met koffieterrasje
op het zuiden, de kinderen verderop in de
stille dorpsstraat op school, een knus
huisje in het felwitte Zeeuwse zomerlicht
ver van stank, smog, en de rest. Eens in
de week naar „de stad", de markt net als
vroeger thuis, nog precies zo.
Beiden: blij dat ze de kans kregen,
naar „de provincie" te verhuizen. Naar dat
weidse, ruime, overweldigend mooie, ge
moedelijke, goed leefbare Zeeland
Zacharias Jansen, 1590.
Waarschijnlijk heeft zijn natuurkunde-
leraar op de H.B.S. hem destijds enthou
siast gemaakt voor de optiek: geweldig
fijn vak met legio toepassingen. Z'n eerste
verrekijker werd vervaardigd uit een kar
tonnen koker, een oud fotostatiefje met
balhoofd, een brilleglas f 2 en een
klein lensje uit een dradenteller-loupe. Een
sterrenatlasje helpt hem bij het splitsen
van dubbelsterren, soms op intens-koude-
vries-avonden hartje winter. Met een op-
schuifbaar lasglas neemt hij voorzichtig de
zonnevlekken waar; als Jupiter maandenlang
boven de horizon staat volgt hij de iedere
dag wisselende standen van de vier maan
tjes. Later koopt hij een echte 60-mm
telescoop met toebehoren, made in Japan,
en niet eens zo duur. Hij vindt bij een
antiquair het boek „Geletterd Zeeland",
door Pieter de la Ruë, Middelburg, 1734.
Daarin:
„Jansen (Zacharias) heeft allereerst (en
niet naar anderer meening, Baco, Baptista
Porta, Drebbel, Galilei, Melius, enz.) het
maaken van Verrekykers in deeze zyne
Geboortestad uitgevonden, in 't jaar 1590.
Dusdaanig is de Verklaaring der Stad".
„Wv, Burgemeesters, Schepenen en Raaden
der Stad Middelburg in Zeeland, hebben
doen hooren en ondervraagen Jan Zacha-
riasz. Verrekykermaaker binnen onze stad,
oud twee en vijftig jaaren, en ook Sara
Goedaard, die woonde in 't Gouden Kruis,
in de binnenpoorte deezer stad, wegens de
zekere kennisse, die by hen beiden te
saamen en yder in het byzonder zijn mogte;
welk een man naamelyk in deze gemelde
stad eerst lange Zigtglazen of Verrekykers
gemaakte hebbe. Zy hebben op het ge
vraagde geandwoord en verklaard dit vol
gende.
Een eerstelvk heeft de voorzegde Jan
Zachariasz. bevestigd, dat die Verrekykers
eerst uitgevonden en gemaakt zijn van
zvnen Vader Zacharias Jansen, en dat dit
(zoals hy dikwyls gehoord had) geschied
was in deeze stad ten jaare 1590: dat egter
toen de langst gemaakte Verrekyker niet
langer was dan vyftien of zestien duimen.
Hv heeft verzekerd: dat toen twee dus-
daanige Verrekykers vereerd waren, één
naamlijk aan den doorlugtigen Vorst Mau-
rits en d'ander aan den Aertshertoge Albert,
en dat Verrekykers van diegelyke lengte
gebruikt zyn geworden tot in 't jaar 1618:
want toen hebben hy zelf (zoals deeze ge
tuige verzekerde) en zyn Vader, namelyk
hy Jan en Zacharias Jansen, bovengenoemd,
eerst uitgevonden de kunst en saamenstel
ling van groote Verrekykers, die zy ook
nog nu gebruiken om des nagts starren en
maan te beschouwen. Daarenboven beves
tigt hy, dat een zekere Metius in 't jaar
1620 te Middelburg gekomen is en zoo-
daanig eenen Verrekyker gekregen heeft,
wiens wvze van maaken hy, zoveel hy kon.
heeft zoeken na te volgen: dat ditzelfde
ook getracht heeft Cornelis Drebbel. Boven
dien zeide deeze getuige; dat, wanneer
deeze dingen uitgevonden zyn, zyn Vader
toen woonde in een huisje op 't Kerkhof-
der Nieuwe Kerke, daar thans de openbaare
te koop veiling der goederen geschied."
En zo gaat het boek verder. Een wille
keurig boek over Zeeuwse schrijvers, ge
leerden en kunstenaars. Een van de talloze
boeken waarin personalia, gebeurtenissen,
rampen en glorieuze feiten over Zeeland
19