Schelde-Rijn Kanaal bracht Tholen
en Sint Philipsland dichter bij
Nederland
was en is.
Tor 1928 een werkelijk eiland, met al
leen maar veerpontverbindingen, zoals Zee
land die in zo grote getale kende. Dat was
ook op Tholen het geval, want er waren
voor de brugverbinding over De Eendracht
in 1928 vijf veerdiensten, waarmee je overi
gens op niet geregelde tijden naar het
Brabantse of de andere Zeeuwse eilanden
kon oversteken.
Het overzetveer vanaf Sint Annaland is
een ver-vooroorlogse aangelegenheid. Vanuit
de haven of als het eb was vanaf buiten
dijks kon men met een roeiboot naar Sint
Philipsland oversteken. Hier ging het dus
om zuiver persoonlijk vervoer.
Heel primitief. Zo primitief, dat de veer
man Arie van Schouwen er het slachtoffer
van werd en verdronk. Hij werd op een
zandbank gevonden. Later werd een wat
groter motorbootje ingezet, waarvan de
schipper, naarmate er zich passagiers meld
den, een ongeregelde dienst onderhield naar
Sint Philipsland, Zijpe of zelfs Ouwerkerk
oo Schouwcn-Duiveland.
De Tweede Wereldoorlog heeft een vol
ledig eind gemaakt aan deze onrendabele
verbinding.
Stavenisse Rotterdam.
Veel belangrijker was het veer Stavenisse.
Het fungeerde voor de Tweede Wereldoorlog
als aanlegplaats, als een tussenstation in
de geregelde bootdienst Rotterdam Mid
delburg en eveneens van de zogenaamde
Zierikzeesche boot, die met als begin- en
eindpunt Zierikzee Rotterdam, ook Sta
venisse aandeed. Daarmee was er tegelijker
tijd een redelijke verbinding tussen Tholen
en Schouwen-Duiveland. Vanuit Stavenisse
Tholen had het voornaamste en drukste
overzetveer, al ging het allemaal nog primi
tief in vergelijking met bijvoorbeeld de
huidige verbinding Kruiningen - Perkpolder.
Via een kabel werd de veerpont overge
trokken. Eenzelfde verbinding was er tussen
Oud- en Nieuw-Vossemeer, het pontje dat
het langst dienst heeft gedaan tot eerst
in 1973 de Schelde Rijnwerken er een eind
aan maakten. Het was niet alleen de directe
Een nieuwe ontsluiting van het Thoolse land vormt de op 11 april 1974 in gebruik
genomen brug tussen Oud- en Nieuw-Vossemeer, waardoor weer een kortere verbinding
met de Randstad is ontstaan. De brug werd de vervanger van het pontje vol romantiek
tussen Oud- en Nieuw-Vossemeer.
Tholen is een stad.
Poortvliet een gat
Scherpenisse stinkt
Smerdiek blinkt
Stavenisse kun m'n misse
Setalland is een toverkot
In Vosmeer stoppen ze kousen
mè te deure op slot.
Het was in oude tijden de zelfkritiek van
de Thoolse zeven woonkernen. Van zeven
dorpen kun je ook nu nog niet spreken,
want de woonkern Tholen is al meer dan
600 jaar stad en de inwoners van Sint
Maartensdijk, die het minst voor de eertijds
hoofdgemeente van het eiland Tholen wil
len onderdoen, zien zich graag als de Smal-
stad genoemd. Dat als een doekje voor het
bloeden, omdat in feite toch Tholen stad
schakel tussen Oud- en Nieuw-Vossemeer,
het was ook voor een gedeelte van de ei
landbewoners de kortste verbinding met
Brabant, Sint Philipsland en via Anna
Jacobapolder, ook de aangewezen route
voor Schouwen-Duiveland. In het algemeen
werd er nog een vrij druk gebruik van
gemaakt, ook door bestuurders van per
sonenwagens, waarvan er vier tegelijk op
het pontje plaats vonden en in mindere
mate door vrachtwagens.
Deze laatste van de veer-mohikanen was
tot begin 1973 de romantische schakel met
het verleden en als zodanig een attraktie
voor de toerist.
ging ook altijd de post mee naar het land
van de öage bomen.
Toch waren er ook daar geen vaste ver
trek- en aankomsttijden. Dat was immers
afhankelijk van eb en vloed, zij het in
mindere mate als wanneer een haven moest
worden aangedaan. Het veer Stavenisse
lag een paar kilometer uit de haven van
dat dorp en was vrijwel steeds bereikbaar.
Wel werd wekelijks naar gelang het
getij aangekondigd hoe laat de boot
vanaf het beginpunt, hetzij vanuit Middel
burg of vanuit Rotterdam vertrok. Men
moest dan zelf uitrekenen, hoe laat ze
ongeveer bij het Stavenisse veer zou aan
leggen en er was toch altijd nog het
Veerhuis, waar je hoog en droog kon wach
ten.
Naarmate de verbindingen te land beter
werden, trein- en autoverkeer zich ont
wikkelden, verdwenen de „grote" boot-veer
diensten en ook in Stavenisse bleef er
tenslotte alleen een rechtstreekse verbin
ding over met een kleinere motorboot tus
sen Stavenisse en hoek Ouwerkerk. Tot
vlak na de Tweede Wereldoorlog was deze
verbinding er nog, aanvankelijk volgens
vastgestelde lijd, maar later ook naarmate
men reserveerde of naarmate er passagiers
op het veer van Stavenisse arriveerden.
Van de verbindingen te water in de streek Tholen en Sint Philipsland bleef nog slechts
over de veerdienst Zijpe Anna Jacobapolder.
23
