0r
^sm\
hand bij Burghsluis een nieuwe haven aan
gelegd van waaruit nog tot het midden
van de 18e eeuw schepen ter haringvangst
voeren.
In zijn kroniek van Zeeland uit 1696
vermeldt Smallegange over deze haven het
volgende: „Het dorp Burgh is voorzien
met een haven aan Burghsluis, dienende
niet alleen voor deszelfs ingezetenen en
landsaten, maar ook voor d'andere nabij
gelegen dorpen en gewesten, om haar gewas
en bestialen te kunnen afschepen, en hare
behoeften van buiten ontvangen."
De hierbij afgedrukte plaat van de oude
haven van Burghsluis is eveneens uit de
kroniek van Smallegange overgenomen.
Ervan uitgaande dat deze afbeelding eni
ge gelijkenis vertoont met de toestand van
destijds, zal echter iedereen die plaatselijk
bekend is, tevergeefs zoeken naar enige
overeenkomst met de toestand van vandaag.
In de loop der eeuwen is de kust van Schou
wen door dijkvallen zwaar geteisterd, waar
door zich ook in de buurt van Burghsluis
grote veranderingen voltrokken. Zo trof in
1772 een dijkval de haven met naaste om
geving, nadat ook in 1750 terplaatse reeds
land verloren was gegaan. Van de verloren
gegane inlagen is de westbout nog een
overblijfsel. Zo kwam in 1772 de Westhoek
opnieuw zonder haven te zitten.
Onderstaande foto toont de huidige toe
stand buitendijks, op de plaats waar eens
de oorspronkelijke haven van Burghsluis
gelegen heeft. Alleen de kleine nederzetting,
die destijds bij deze haven ontstond, is
nog ten dele overgebleven. Er rest nog een
straatje van, dat aan één kant een rij hui
zen heeft. In de volksmond heet het ge
hucht nog steeds „het ouwe sluusje". Om
dat er eertijds door de bewoners nogal
wat werd afgepraat, noemde men het straat
je ook wel „de kaekelstraete".
De huizen zagen uit op een grote plas,
die diende als ontvangstboezem voor het
polderwater. Vermoedelijk diende hij eens
als spuikom om de oorspronkelijke haven
op diepte te houden.
Omstreeks 1929 woonden op het ouwe
sluusje nog ongeveer veertien gezinnen. Er
was een café en een snoepwinkeltje. Tijdens
de tweede wereldoorlog lieten de bezetters
er een aantal huizen afbreken, waaronder
het café. Van de vroegere bewoners of hun
nakomelingen woont er vrijwel niemand
meer. De meeste huizen zijn thans als
tweede woning in gebruik.
De kaekelstraete anno 1973.
De plaats waar eens de tweede haven
van Burghsluis gelegen heeft heet in de
volksmond nog steeds „de aowe kaoje".
Op het hierbij afgedrukte kaartje uit 1865
staat hij nog als „haven" vermeld. Thans
is er niets meer van over. Vermoedelijk is
de haven in de tweede helft van de vorige
eeuw als zodanig vervallen, omdat hij niet
meer voldeed aan de eisen van de tijd.
In 1862 vroeg de gemeente Haamstede
aan de Staten van Zeeland toestemming
voor de aanleg van een nieuwe haven. Zo
ontstond de derde haven van Burghsluis.
Het was een tijhaventje, voorzien van twee
kadewanden, dat tot aan de ramp van 1953
in de behoeften van de streek voorzag.
Achter de dijk ontstond in de loop van de
jaren een rij huizen, die als „het nieuwe
sluusje" de geschiedenis is ingegaan. In
1920 woonden er vijftien gezinnen en ston
den er twee café's, nl. Hel Schippershuis
van L. jonker en het café -- annex bak
kerij van M. Hendrikse. Het schippers
huis werd in 1927 opgeheven en het andere
café met de bakkerij verdween in 1945.
In 1872 bracht men aan de haven ver
beteringen aan voor een totaalbedrag van
14.700,—, terwijl het haventje in 1888
nog wat verruimd werd. Onderstaande af
druk van een ansichtkaart laat deze haven
zien naar de toestand van vóór 1953.
Na de ramp van 1953 onderging de haven
een grote uitbreiding. Toen werd nl. een
groot gedeelte van de Bootsinlaag wegge-
baggerd en bij de bestaande haven getrok
ken. Het nieuwe gedeelte werd in verband
met het herstel van de rampschade inge
richt als werkhaven. In deze toestand kwam
tot op de dag van vandaag geen verande
ring meer.
De uitwateringssluis, waaraan Burghsluis
zijn naam ontleent, w7erd in 1957 gesloopt
en door geen andere sluis vervangen. Het
water van de Burgh- en Westlandpolder
stroomt thans via een duiker onder de
Meeldijk af naar het waterschap Schouwen-
Duiveland.
De boezem, wiens funktie als spuiboezem
reeds in 1772 verviel, had na het slopen
van de sluis ook zijn funktie van berg-
boezem verloren en werd gedempt.
Onderstaande foto laat de haven van
Burghsluis zien in zijn tegenwoordige ge
daante, met op de achtergrond het oude,
in 1862 aangelegde, gedeelte.
Buitenbeentjes in de Schouwense samen
leving.
Over de aard van de voormalige van der
Kloosters en hun verbondenheid met Burgh
sluis, deed de onbekende familieschrijver
een aantal kernachtige uitspraken, welke
hierbij in diens bewoordingen puntsgewijze
worden samengevat.
Waar eens de oorspronkelijke haven van
Burghsluis heeft gelegen.
Nadat de oorspronkelijke haven in 1772
verloren was gegaan, hebben dc ambachts
heren van Burgh en Haamstede een nieuwe
haven laten aanleggen, juist ten westen
van de plaats waar destijds de Meeldijk
tegen de zeedijk aansloot. Het reeds eerder
genoemde café van het oude Burghsluis,
dat de naam Bonne Futte" droeg, stond
aan de overzijde van de Meeldijk en diende
om de dorst van schippers, kaaiwerkers
en vissers te lessen.
Op de achtergrond de plaats waar eens
de „aowe kaoje" lag.
20
