ZEEUWSE BAROK: DE MIDDELBURGSE OOSTKERK Het stadssilhouet van Middelburg wordt geaccentueerd door een hoge, ranke toren, en wat meer naar het oosten door een koepel met bekroning die doet denken aan de Lutherse Kerk in Amsterdam, het Pan theon in Parijs, de Santa Maria Maggiore in Venetië, St. Paul's in Londen, de Sint Picter in Rome: allemaal veel groter, mach tiger, indrukwekkender; maar Middelburg hééft dan toch maar zo'n koepelkerk! Je loopt op 'n herfstavond door die stille wijk met de woninkjes en de pakhuisjes rondom de achtkante kolos met de even hoge aanbouw aan de achterkant: moeder en kind. Thuis zoek je in die prachtige uitgave van Elsevier „De Glorie van Ne derland" (Prof. Dr. J. J. M. Timmers), waarin vele tientallen kerken met liefde worden beschreven. Geen woord over de Middelburgse Oostkerk. Het „Prentenboek van Middelburg" (Dr. J. van Ham) helpt je wat verder op weg; de „Beschrijving van Zeeland" van Isaak Tirion (1751), deel I, pag. 199 vertelt er ook wat van, en midden in de Breestraat staande lukt het wel er een plaatje van te maken. Daar bleef het bij tot die zaterdagmorgen- excursie van de Heemkundige Kring Wal cheren (secr. dhr. W. P. van der Heijden, Mortierestraat 2, Middelburg, Tel. 01180- 12284). We verkennen het buurtje; krijgen deskundige uitleg over de voorgevel met die forse toegangspoort, geflankeerd door erg in de verdrukking geraakte zijvensters en zijpoorten, alle met rijk gebeeldhouwde omlijstingen; we staren naar het liggende geraamte boven de deur, de Jonische pi lasters met bekroning, de zware kroonlijst waarboven de zgn. attiek, ook weer met wapens en festoenen in steen en op de hoeken acht grote massieve vazen. Lager, onder de grote vensters voortreffelijke weergave van bloemen, vruchten en schel pen, ook gebeenten: emblemen van het leven en de dood. Een barok-kerk gebouwd volgens de eisen van de protestantse eredienst (1647—1667, architect Frans Drijfhout met advies van Pieter Post en Arent Gravesant) in een stille Middelburgse buurt met pakhuisjes en woninkjes. Binnenkort worden televisie opnamen gemaakt voor de NCRV; er is af en toe een orgelconcert en de kerk is verder gewoon in gebruik. We komen bin nen aan de achterkant, staan in een mach tig grote ruimte, kijken omhoog naar de lichtblauwe koepelbinnenkant, de gemar merd geschilderde balken die rusten op vrijstaande zuilen, dicht bij de muur ge plaatst. Boven de koepel de lantaarn, ook in lichte kleuren: prachtig is dit alles, je wordt er stil van. Ergens een naam: Jo- hannis Prevoost (schilder, omgekomen tij dens het afwerken). Die prachtige orgelwand uit 1779—1783, men schreef toen: „Men vindt het Uiterste genoegen in dit orgel, wel eer onbruikbaar, thans in de Rij der Luisterrijkste Kerk Orgelen dezer Republiecq". Wat jammer dat (nog in 1931) de zo waardevolle kla vieren van ebbenhout en ivoor werden ver wijderd en veel historisch pijpwerk werd vervangen door nieuw! De oude klavieren zijn weer aangebracht bij een recente res tauratie die van grote toewijding en van De Breestraat in 1746. 24

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland Magazine / Veerse Meer Gids | 1974 | | pagina 24