veel vakmanschap getuigt. De prachtige
intonatie der verschillende orgelstemmen
valt altijd weer op: zo moet dit instrument
bedoeld zijn door de bouwers! Er worden
regelmatig recitals gegeven, er wordt over
dag op gestudeerd. Leeflang en Ke ijzer b.v.
te Apeldoorn, de restaurateurs hebben alle
eer van hun werk.
We gaan naar boven in de aanbouw,
steile wenteltrap met dik grijptouw. Ergens
staat een 17e-eeuwsc kast, zo maar in oude
bruine verf, subliem werkstuk; ergens kijk
je over oud Middelburg, een dakenpano
rama; ergens houdt alle metselwerk op en
ruik je hout, ja, na driehonderd jaar ruik
ie nog het eiken. Binnen in de kerk kijk
je tegen de planken van de binnenkoepel:
hier kijk je tegen de constructie-kant van
die binnenkoepel. Verticale spanten, eiken,
'n decimeter in het vierkant, gegroeid of
gebrand volgens de kromming, dicht op
elkaar geplaatst. Diagonalen erin als wind
verband. zwaarder spantwerk op regel
matige afstanden. Je loopt rond de binnen
koepel. en op plm. twee meter afstand is
de buitenkoepel: daartussen loopplanken,
bordessen, een sprinklerinstallatie, rookver-
klikkers, andere veiligheidsmaatregelen.
gens daarboven doet een rood lampje bran
den bij de brandwacht. Bliksemafleiders
met relais, en wat meer zegt: een koster,
de heer De Groot, die van z'n prachtige
kerk houdt als geen ander; een kerkbestuur
dat moeite noch lasten teveel vindt om
dit prachtige stuk Zeeuwse barok, dit uni
cum tot in lengte van jaren zo te bewaren
als het nu is!
Mensen die enorm veel weten van dit
massale bouwwerk; in de consistoriekamer
een ingelijste tekening van de opmetingen
in 1953; de geschiedenis van dc bouw,
waarbij meermalen gestopt werd wegens
geldgebrek, verschillen van mening over
de uitvoering en gewijzigde inzichten der
raadgevers.
Het is allemaal terdege gedocumenteerd,
goddank gespaard gebleven in de oorlog;
de kerk is gewoon in gebruik voor de ere
dienst, de zon schijnt naar binnen door
de ramen rondom. Over het smetteloze
witte kleed van de lange avondmaaltafel,
kleuren van de ramen met de wapens der
destijdse kerkvoogden, het stemmig donker
eikenhout van dc banken.
Het maakt een diepe indruk, vooral ook
die koepel. Kruiskerken hebben een schip,
zoals dat heet; deze kerk heeft boven het
massale metsel- en kolommenwerk twee
schepen in elkaar: houten zeventiende-
ceuwers, de binnen- en de buitenkoepel.
En nergens is de orgelwand zo mooi als
hier: Louis XVI, in wit en goud en dof
metalen pijpen.
Niet elke excursie op Walcheren is even
interessant, maar déze
Van Schaick Zillesen.
Die buitenkoepel is een binnenste-buiten
gekeerde binnenkoepel, zwaarder gebouwd
wegens stormkrachten, hier en daar kleine
ramen tussen het machtige balkenwerk;
met houten pennen en (latere) gesmede
nagels zit het in elkaar, zijn beide koepels
onderling verbonden. Plotseling realiseren
we ons: dit is scheepswerk; dit is een
enorme houten Zeeuwse hoogaars, en dat
is een Oostinjevaarder uit de zeventiende
eeuw. Waar we nu onze auto neerzetten op
de Dam was toen een bouwdok; er zijn
in Middelburg zeeschepen gebouwd, en dit
nu. dit is zo'n schip! De constructie is
precies dezelfde, de spanten, de diagonalen,
de beplanking: twee schepen van eiken, in
elkaar en om elkaar heen. Inhouten, knieën,
liggers, stutten, dekbalken, een loopdek:
het is hier allemaal aanwezig, dertig en
veertig meter boven de straat.
Zó bouwde men toen een zeeschip, daar
binnen de lichtere binnenkoepel als 'n
vissersschip, alles perfect geconserveerd.
Er is een „hot line" naar de brandweer
kazerne, de geringste rookontwikkeling er
Winterzonnetje in Middelburg.
Foto: Van Schaick Zillesen.
