in de voormalige bakkerij van de abdij gevestigd. Onvoorstelbare schade bij het bombardement van 1940; daarna liefdevolle wederopbouw van het hele complex, thans één van de mooiste pleinen van Nederland. We leggen onze Amerikanen het verhaal van Nchalennia voor, bekijken de collectie aardewerk uit de Middeleeuwen; we horen het planetarium likken, staan lang in de kosiuumkamer en bewonderen de knappe reconstructie van de mammoet. Kijk, Mary, daar zeilden Alvin en ik eergisteren; het gobelin toont een felle zeeslag tussen de Zeeuwen en de Spaanse vloot bij fort Dc Haeck, precies vierhonderd jaar geleden. Ik zou hier de rest van m'n leven historie kunnen studeren, zegt hij; most interesting, all this! Later die middag, het werd al donker, bezochten we jongelui die in een gerestau reerd huis in de Spanjaardstraat wonen; niet groot, maar bijzonder stijlvol. De Ame rikanen konden moeilijk begrijpen dat dit allemaal nog mogelijk was; een moderne keuken en goed sanitair in een huis uit de zeventiende eeuw dat een eigen naam had en een deurklopper en straatramen in lood met horren, eiken plafondbalken en een lange witgekalkte gang, en een klein kruidentuintje. Oude gerieflijke meubelen rond de open haard die de jongelui gauw aanstaken; hier en daar wat kaarsen: ze hadden allebei 'n job, zouden nog wel wat jaartjes moeten werken eer het écht hun eigendom zou zijn, dit alles. Maar ze woon den er, happy and comfortable! Twee oudere echtparen, een uit Ohio, een beetje afgun stig op een jong stel met het al driekwart uitgevoerde „mastcrplan": een eigen huis en omgeving direct aansluitend bij een machtig-boeiend verleden, in een perfect functionerende historische stad als Middel burg! Unbelievable, zeiden de Amerikanen! Zouden wij ook zó iets kunnen doen, hier komen wonen? Why not, zei iemand van ons. Denk maar aan Hendrik Willem van Loon! In de stromende regen naar huis, onder weg een perfecte mosselmaaltijd in de Resto Vrouwenpolder. Volle maan over inktzwart Veerse Meer, nog even op de Veerse Dam gekeken: zwiepend vuurtorenlicht, jagende wolken. In de verte het stadje, een paar lichtpuntjes, meer niet! En wanneer komen jullie nu naar de States, was hun vraag, de volgende morgen. Geen flauw idee, zeiden wij voorzichtig. Maar we zouden jullie zo graag ónze manier van leven laten zien: ook wij hebben een non-status way of living; onze boot ligt op een prachtig meer; de hele zomer is behaaglijk warm boven de dertig graden en misschien doen jullie er een ander beeld op dan wat je zoal van de Verenigde Staten op de TV ziet. Nou ja, we zitten daar in Yellow Springs natuurlijk niet tot onze nek in de historische feiten en gebouwen zoals jullie. Waar wij wonen is het heus zo gek niet, a rolling landscape; het is maar een uurtje vliegen naar Washington, naar de Chesapeake Bay, onze historische plaatsen! Maar misschien wonen wij, als ik over enige jaren met pensioen ga wel in Zuid-Engeland. Dan zullen we elkaar wel meer zien, denk ik zo! Die middag liepen we weer door Veere, er is daar een wonderlijk hoekje, restant van een bastion, dicht bij de kerk: een begroeid heuveltje, een keienstraatje met twee oude gespreide knotwilgen. Er wonen daar kennissen van ons, een echtpaar, beide zijn leraar geweest. Vijf jaar geleden kochten ze er een vervuild en uitgewoond huisje van een heel oud vrouwtje. Met de achter kant staat het tegen een heuvel, vóór kijkt hel" uit over een landschapje dat doet den ken aan Zuid-Limburg: sublieme herfstkleu ren. Ze zien ons lopen in de regen, nodigen ons op de koffie en de middag vliegt weer om. Hij haalt een schilderij-reproductie van voor 1640 tevoorschijn: op deze plaats heeft de stadspoort in de weg naar Middelburg gestaan; dat is de kerk hier vóór de grote brand. Een paar jaren hebben we intensief gewerkt om dit huisje te krijgen zoals het nu is, veel is er vernieuwd, we zullen het je laten zien. Kijk. daar is de gemetselde broodovcn nog; en dit zijn heel oude pla vuizen, hier in de keuken. We hoorden praten over een ondergrondse gang die hier geweest moet zijn. Nou met m'n zoon zijn we gaan graven, we vonden inderdaad een gewelf vol modder en water, lang hebben we gepompt en geschept. Toen kwamen er fragmenten aardewerk te voor schijn, later gave stukken ook. Ze laten hun kast met binnenverlichting zien: kan nen, platte pannen, kamerpotten. Eindeloos lang is er gepast tot er weer een kruik kon worden gereconstrueerd. Ex perts erbij gehaald, die zeiden: dit is alle maal uit de veertiende eeuw! Brandsporen van vuur, nog talloze fragmenten van dat roodbruine en grijze aardewerk: een levens taak om dit allemaal te onderzoeken en te beschrijven, aan elkaar te passen tot schit terend mooie objecten, uitermate boeiende gebruiksvoorwerpen uit het verre verleden. En dat terwijl onze vriend ook schildert en tekent, graaft en bouwt aan zijn tegen de heuvel leunend huis; ze musiceren ook, tuinieren en maken hun eigen bessen- en botteldrankjes en marmelades. In de heuvel hebben ze een rij skeletten gevonden; men dacht aan 15e-eeuwers maar het kunnen ook soldaten geweest zijn uit de tijd van Napoleon toen de kerk was ingericht als hospitaal. Ook dit echtpaar, enthousiast en honderd uit pratend, heeft iets geweldigs gemaakt van hun latere jaren. Ze vonden bij puur toeval een studie-object voor de rest van hun leven in het historische Veere, waar elk jaar duizenden toeristen rondlopen die het na een uurtje „al hebben gezien". Laat thuis, die avond: de storm steekt op en als de dakpannen van ons huis zachtjes beginnen te rammelen is het Beau fort 9, dat weten we al. Zitten praten over Amerikaanse literatuur, moderne schrijvers, namen genoteerd die we niet kenden; veel gehoord over hun kleurlingenprobleem. Dat valt mee in Yellow Springs: 300/o kleurlingen, 'n neger als burgemeester. Al- vin heeft een zwarte secretaresse die prima werk levert; kinderrijke klcurlingengezinnen in hun straat. Als het overal zó was in de States Nee, de reden voor hun belangstelling voor Europa is heel anders: ze hebben nog altijd iets van hun rusteloosheid van die wereldreis toen en ze zijn nog altijd uit op nieuwe indrukken, 'n andere omgeving. West-Europa fascineert hen bovenmate, biedt enorm veel aan historisch perspectief, mogelijkheden om zonder veel mijlen af te leggen veel te zien, te lezen, boeiende mensen te ontmoeten. Toch ook aan buiten leven te doen en een huisje, een home te vinden. Net zoals jullie en die andere men sen die we met jullie bezoeken dat hebben gedaan en nog doen! Brugge, Gent, Ant werpen. Brussel. Parijs, Londen, Ierland, de Riviera, de Alpen: de afstanden zijn niet groot in jullie werelddeel! En de verschei denheid aan talen, mensen en landschappen is uitermate boeiend! Jullie hier in Zeeland, jullie wonen op de crossroads. Alles is met de car makkelijk bereikbaar, do you realize that? vraagt Alvin. Nooit eerder aan gedacht, maar het is zo! Te veel wind, de volgende dag om te gaan zeilen: Marv had tóch al niet mee gegaan, raakte niet uitgepraat over Brugge en Alvin had daar in 'n winkel een perfecte nieuwe saxofoon zien liggen, wilde de prijs weten omdat hij erover denkt, weer te gaan spelen. Goed; dan gaan we met de boot van negen uur, doen onze zaakjes af en dan zullen wc jullie de middag Aardenburg laten zien. De prijs van het instrument in B-frs. bleek omgerekend dezelfde te zijn als die in de U S.A., en Alvin zag van de koop af. Het Begijnhof liet zich prima fotograferen: kalende populieren bij dc witte huizen on der een dreigende lucht met soms een zil veren wolkenrandje. Ze kochten een Engels boek over Brugge en wat dia's, ook de New- York Times en we reden terug naar Heille. In de uitspanning „De Schaapskooi" schonken ze een voortreffelijke sherry; daar na kwam op de landelijk gedekte tafel Boerebrood met Serleie opgediend, we na men een stukje Pap Taorte en wat Bevroor'n Spul toe. Nou toen konden we er weer tegen! Het streeklandbouwmuseum daar zou nodig eens een artikel in dit blad over moeten verschijnen werd dankzij de hel dere uitleg van een jongeman daar een alleszins begrijpelijke aangelegenheid, juist ook voor ons niet-agrariërs. Heel veel werk tuigen worden op kleine bedrijfjes in Ohio nog precies zo gebruikt, al komen daar ook meer super-bedrijven met een eigen diesel- onderhoudswerkplaats: schaalvergroting alom, zei Alvin. Het was doodstil op straat in Aardenburg toen we stopten voor de St. Baafskerk, geen van ons was er ooit geweest. Het werd een onvergetelijk bezoek, dank ook zij de uitleg van een toevallig aanwezige kerkvoogd. Van hem hoorden we dat het oudste gedeelte uit 959 dateert, ruim duizend jaar oud. Schip, dwarsbeuk en toren zijn sublieme voorbeelden van de zgn. Scheldegothiek. Doorkijk naar het koor met drie beuken; we kennen de termen niet zo, maar kwamen diep onder de indruk van dit kerkinterieur: ruim, witgekalkt, overdekt met een vlak plafond, zuilenrijen bovenin waar een jon genskoor kon zingen. Verderop een ander koorgedeelte, duidelijk verschillend van de rest, de predikkerk. In 1383 bij een overval door de Gente naren verwoest, vandaar dat verschil in stijl. In sept./okt. 1944 zwaar geleden onder granaatvuur, nu herbouwd, op voortreffelijke wijze. Men vond reeksen grafkelders, aan de binnenkant van primitieve schilderingen voorzien: aandoenlijk mooi, wereldberoemd; 13e en 14e eeuw: de bloeitijd van Aarden burg. opvallend helder gebleven kleuren. Enige zijn in hun geheel uitgegraven, staan in de kerk. Engelfiguren, geometrische ver sieringen, heiligenfiguren, uitstekend be waard! In een duizend jaar oude kerk! Dui zend jaar! Scheepje als windwijzer op de massale toren: Aardenburg was lid van de Hansa. was havenstad aan het Zwin, handelsstad met lakenweverijen, bedevaartplaats; Mau- rits maakte er in de 17e eeuw een vesting stad van. Dat was het al onder de Ro meinen, een castellum dat lager lag dan nu, in de jaren 170—270. Vele vondsten uit die tijd liggen in het kleine Gemeentemuseum. We zien er bijlen en schrapers uit de mid- den-steentijd, onderdelen van het tuig van paarden, van wapenrustingen, glazen am pullen, vazen: een menigte dingen die toen in dagelijks gebruik waren. Bronzen beeld jes, een hurkgraf, veel middeleeuws aarde werk. Alles met diagrammen en teksten ver klaard. een plattegrond toont karresporen honderden meters lang, uit de voorromeinse tijd. We gaan kijken bij de opgravingen in de buurt: specialisten weten uit de kleur en de ligging van lagen de geschiedenis van „Rodenburgh" te reconstrueren. Nog een 20

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland Magazine / Veerse Meer Gids | 1974 | | pagina 20