Ét
geen Anna Jacobapolder. nog geen Hollare,
nog geen Joanna Maria of Suzannapolder.
De waterplas is vele malen groter dan nu.
Op St. Michelsavond, 28 september 1575,
begint de grote slag. Vreselijk zullen de
Zeeuwse stromen de Spaanse soldaten par
ten spelen. De geschiedsschrijver meldt:
oft zy bleeven verzoopen."
Op Sint Annaland staan veel mensen die
nacht op de dijk in spanning te turen.
Bij het maanlicht zien ze soms de silhou
etten der geuzenscheepjes. Des te sterker
dreunt het geluid van musket- en kanon
vuur. Het gratis vuurwerk bij het eeuw
feest wordt in bloed gedrenkt.
Wat is er voor, wat is er ook na het
eeuwfeest veel aan Sint Annalandse historie
te bock gesteld. Een Smallegange, een Hol-
lestelle, ook een hedentijdse Han Dekker.
De ambachtsheerlijkheid van Bourgondië tot
De Casembroot. Met bloei en armoe, met
het pestjaar 1669, of 1692 toen het groot
ste deel van Sint Annaland „in den asschen
ofte tot een puynhoop" werd: 56 huizen, een
meestoof, de brouwerij en 34 schuren brand
den af. Op de Voorstraat bleef alleen het
„nonnetjeshuis" over.
De watersnood 1906 met een dominee
aan de spa om het „ds. de Voogddijkje"
aan te leggen, een inundatie 1944 en een
ramp 1953.
De hoogte- en dieptepunten volgden el
kaar op. Welvaart en armoe wisselden,
maar het bleef zoals eind 17e eeuw pastoor
J. B. Kriiger schrijft: „Het dorp Sint Anna
land is één der voortreffelijkste van het
eiland
Niet alleen rampen, niet alleen heksen
en tovenarij, maar ook een dorp dat van
aanpakken wist. Met veel zogenaamd kleine
zelfstandigen in de landbouw. Met zijn
Bruijnzeels (stichter Bruijnzeel-fabrieken) en
zijn Van Luijks (natuurkundige), zijn bloei
end verenigingsleven en zijn na de ramp
1953 ontstane unieke jachthaven. Zijn mu
ziekkorps in de ere-afdeling, zijn voetbal
vereniging als tweede klasser, zijn zangkoor
in Uitmuntendheid zingend.
Het vechten voor het bestaan, de ecuwen
door bracht de gemeenschap dichter bijeen.
Het heeft nooit de drieduizend inwoners
gehaald, al zat het er vaak dichtbij en
al zit het er nu niet zover vandaan.
Maar het is wel anders dan toen het werd
geboren via de stichtingsakte in Brugge,
anders dan bij het eeuwfeest, toen Spaanse
en Zeeuwse vloot slag leverden, want over
de Krabbcnkreek waaieren nu plezierboten
in allerlei vorm en grootte uit en terwijl
vijf eeuwen geleden Anna van Bourgondië
zich zorgen maakte om de bedijking, krabt
zich nu een watersportvereniging in het
haar hoe hel ooit aan de vele aanvragen
om ligplaats kan voldoen.
„Daar schiepen zich de Zeeuwen, Uit
schor en slik hun land", dichtte Pattist.
Sint Annaland treft voorbereiding te her
denken, dat het zich vijf eeuwen op schor
en slik staande hield.
G. Heijboer.
Als d'apcn langs Gibraltars kusten
En duiven der San Marco-wijk
Zo deden eertijds mensen rusten
Bij d'oudc molen aan de dijk
Sint Annalandse standaardmolen.
Reeds malendtijdens Nieuwpoorts'slag
Werd voor toeristen van Groot Tholen
Een „draaiobject" bij zomerdag.
Een beeld toen ook in Sint Annaland nog geen auto's de rust verstoorden.
En van waaruit het pleziervaartuig uitwaaiert over de Krabbcnkreek.
scheppingsverhaal dan aan een zich al ver
ontwikkelde gemeenschap.
Niettemin gaf Driekoningen 1475 daartoe
de doorslag. De „ontstaansvergunning" staat
op perkament, de aanbesteding kan begin
nen. maar het wordt 4 maart 1476 eer
de eerste spade in het slik zuigt: Malland,
Hannevosdijk, den Haemel ende 's Graeven-
kreecke worden door inpoldering omgezet
in kostbaar bouwland.
Talloze platbomers en andere scheepjes
voeren zand, hout en klinkers uit Holland,
Vlaanderen en Zeeland aan. Op de Molen
dijk, nog zonder molen, ontstaat de eerste
zeewering van het nieuwe dorp in wording,
spoedig gevolgd door de eerste huisjes.
In de loop van een volgend decennium
krijgt het dorp gestalte met als bebouwing
en vorm de typisch Iaat 15c eeuwse stijl.
Tien jaar na de stichtingsakte wordt de
eerste mis opgedragen aan Anna van Bour
gondië in de door haar geschonken en zo
juist ingewijde parochiekerk aan het eind
van de I.angestraat. omgeven door een
gracht.
Anna wenste dat de nieuwe gemeente
haar naam zou dragen, maar tegelijk werd
vernoemd naar een in de r.k.-kerk vereerd
heilige.
In de nieuwe parochiekerk bidden arn-
bachtsvrouwc, genodigden en dorpelingen,
waar tien jaar eerder het getij nog vrij
spel had. om zegen en voorspoed, om een
goede toekomst voor hun aller ambachts
heerlijkheid.
Eerste eeuwfeest spectaculair.
Een eeuw later krijgt het honderd-jarig
Sint Annaland ongevraagd en gratis vuur
werk. Als in die tijd Middelburg en Arne-
muiden vast in handen van de Prins zijn.
moet de Spaanse landvoogd Don Louis de
Requesens wel zorgen, dat hij in Zeeland
nog een goede haven houdt om de uit
Spanje komende schepen te doen meren en
van daaruit de verbindingen met Holland
te storen. Het wordt een unieke onderne
ming, want in 't klein komen de Span
jaarden voor dezelfde problemen te staan
als 369 jaar later de geallieerde legers voor
de landing in Normandië.
Drieduizend knechten, vierhonderd ruiters
en tweehonderd delvers komen het Thoolse
land binnen en worden voor het grootste
deel naar Sint Annaland gevoerd. De dorps
bewoners kijken somber door de ruitjes
van trap- en tuitgevels naar de luidruchtige
Spaanse vendels.
De andere morgen reeds zijn er de eerste
gevechten op de Krabbenkreek met de
Zeeuwse vloot, want Zeeuws admiraal Louis
Boisot heeft niet stilgezeten. Er is nog
31
