De Grote Kerk te Veere de Kloosters heel wat dubbeltjes opgeleverd. De vis heeft er enkele maanden gelegen en begon tenslotte zo te stinken, dat de kijk- lustigen de moed niet meer konden op brengen om daarvoor nog een dubbeltje te offeren. Op de hierbij afgedrukte foto staat de blauwe vinvis afgebeeld. Zes zelfbewuste Kloosters staan er op, de handen in de zak ken. Van links naar rechts zien we Willem van Kees van Jacob (verdronken bij Hoek van Holland), Jaap van Kees van Jacob, Nelis, Marien van Jacob, Marien van Dirk en Marius van Marien van Dirk, die later vier Belgische vissers van de verdrinkings dood redde. De Kloosters van Burghsluis zijn alle ter ziele. Hun kinderen trokken naar elders en kozen zich een normaal beroep. Het onge wisse bestaan van hun ouders hoe ro mantisch dat voor een buitenstaander mag lijken trok hen niet meer aan. De tijd leende zich daar toen trouwens ook niet meer voor. Het Sluusje is het Sluusje niet meer, ver zuchtte hun onbekende familiebeschrijver. Zijn verzuchting is begrijpelijk, want nage noeg twee eeuwen lang hebben er Van der Kloosters hun stempel op gedrukt. Toerisme. Eén van de vele modewoorden van deze tijd is: educatieve recreatie. Dat is zo on geveer: vrijetijdsbesteding met een opvoed kundige waarde, het pogen om het toerisme op een hoger niveau te brengen. Vrije tijd en overbevolking maken dat er een nog steeds aangroeiende stroom van toeristen naar toeristisch aantrekkelijke plaatsen komt. Wat doen al die mensen in hun vakantie, bijvoorbeeld op Walcheren? Aan het strand liggen zonnen? Maar als er geen zon is? Daar moet je in ons kikkerlandje toch wel op rekenen. Het antwoord voor Walcheren luidt: Het eiland rondrijden, Middelburg bekijken en Veere. Wat heeft Veere te bieden? Je kunt er het stadhuis bezoeken en de Schotse Hui zen. Je kunt een beetje rond lopen als het niet te hard regent. Je ziet dan prach tige oude gevels, een paar romantische staatjes, een haventje dat herinnert aan grote tijden, met een havenhoofd waar een wijds uitzicht over het water je wacht. En dan is er die kolos van een Grote Kerk. Grote Kerk in tegenstelüng tot de Kleine Kerk die er tegenaan geplakt ligt en als bedehuis van de Hervormde Ge meente dienst doet. De Grote Kerk. Die Grote Kerk. Daar kun je voor een paar kwartjes binnenkomen en ook de to ren beklimmen om te genieten van een schitterend uitzicht. Maar het bekende gezegde „alles wisselt" geldt tenslotte evengoed voor Burghsluis. J. P. van den Broecke. Informatiebronnen. Smallegange. Kroniek van Zeeland. Nagtglas c.s. Zelandia IJlustrata. Onbekende schrijver. De Kloosters. J. L. Braber en W. P. de Vrieze. Schouwens Westhoek, zoals het was. Jan Leis. Gedenkschrift 100-jarig bestaan Zuid-Hollandse Maatschappij tot redding van schipbreukelingen. M. H. Wilderom. Tussen afsluitdammen en deltadijken. De heer W. L. van de Putte te Veere verzamelde de genealogische gegevens van het geslacht Van der Klooster. Ik ben hem daarvoor bijzonder dank verschuldigd. Verder dank ik de dames A. v. d. Sluis - v. d. Klooster te Lewedorp, M. v. d. Weel - Fondse te Westerschouwen, alsmede de heer A. N. Dekker te Rijswijk voor de foto's die zij beschikbaar stelden. Die Grote Kerk is, kan men wel zeggen, een grootse ruïne. Machtig bouwwerk van het beroemde geslacht Keldermans. Maar door een serie rampen zwaar gehavend. Het zou te ver voeren dit omstandig te vertellen. Ik volsta met in 't kort op te sommen: In 1479 en volgende jaren gebouwd als Onze Lieve Vrouwekerk. In 1572 overge nomen door de Reformatie. In 1686 door brand grotendeels verwoest. Binnen twee jaai weer opgebouwd en opnieuw in ge bruik genomen. Gebombardeerd door de Engelsen tijdens de invasie van 1809. Door het Engelse leger gebruikt als kazerne en hospitaal. In 1812 opgeëist door het leger van Napoleon. De ramen worden dicht gemetseld en er wordt een aantal verdie pingen in aangebracht en het wordt ge bruikt als stal en hospitaal. In 1817 teruggegeven aan de kerkelijke gemeente. Die heeft echter genoeg aan de Kleine Kerk. Van 1823 tot 1827 wordt de Grote Kerk dan provinciaal werkhuis voor landlopers en bedelaars. Weer krijgt de kerkelijke gemeente het gebouw terug. Die wil het afbreken om uit de opbrengst een prcdikantsplaats te bekostigen. Dat wordt tegen gehouden. Want in 1834 staat de kerk het aan het Rijk af, dat er een militair hospitaal wil vestigen. Met het verplaatsen van het gar nizoen houdt ook dit op. In 1875 dreigt nog eenmaal afbraak, maar dit wordt door het Rijk tegengehouden. Sindsdien staat de kerk leeg en is eigendom van de Staat. Zoals gezegd: men kan het gebouw 's zomers bezoeken. Een enkele keer worden er culturele of andere manifestaties ge houden, zoals de onvergetelijke bijeenkomst ter gelegenheid van de vierhonderdjarige herdenking van de afwerping van het Spaanse juk (1972), en dat is alles. Dit machtige gebouw staat dus al zo'n honderd jaar praktisch ongebruikt. En dat is jammer. De Vrienden van Veere. In 1956 is er een merkwaardige vereni ging ontstaan die zich noemt: Vereniging Vrienden van Veere. De leden zijn inder daad vrienden van het oude stadje. Driemaal per jaar ontmoeten zij elkaar in Veere. Tijdens die ontmoetingen hebben zij zich dikwijls afgevraagd: Wat kunnen wij voor Veere doen? Incidenteel is er wel het een en ander tot stand gekomen, maar zij vonden dat wat mager. Tot de gedachte werd gelanceerd: Zou den wij niet de stoot kunnen geven aan een zinvol gebruik van de Grote Kerk? Daar is jaren over gedacht en gediscus sieerd. Uit dit denken en praten is ten slotte een plan geboren. Educatieve recreatie. Dit plan ziet er zo uit: Wij verzoeken het Rijk de huidige eigenaar van het eebouw de ruimte vrij te maken, de vloer gedeeltelijk te betegelen en gedeelte lijk te stabiliseren, te zorgen dat het geheel wind- en waterdicht is en de duiven er niet meer in kunnen. Zo zal een machtige ruimte ontstaan op zichzelf al de moeite van een bezoek waard, vooral als er uitleg bi' wordt gegeven, hetgeen de bedoeling is. Vervolgens gaan wij na oprichting van een stichting hiertoe in de zij beuken. eertijds kapellen, kleine semi- permanente tentoonstellingen inrichten, onder het motto: Delta Cultuurgebied in historisch perspectief. Deze tentoon stellingen zouden als onderwerpen kunnen hebben de geschiedenis van het gebouw, verleden en heden van Veere, Zeeland, Vlaanderen, havens, waterwegen, enz. Ook zou er informatie moeten worden gegeven over wat er in het gehele delta gebied op cultuurgebied bestaat en wat er op dat gebied in een bepaalde periode te beleven valt. Gaande van de ene kapel naar de andere kan de bezoeker op deze wijze een schat van interessante informatie verkrijgen. De ruimte van het enorme schip van de voormalige kerk zouden wij willen reser veren voor allerlei culturele manifestaties, niet alleen voor de toeristen, maar evenzeer voor de inwoners van Veere en omstreken. Wij denken aan uitvoeringen van de Veerse harmonie, ensembles van oude in strumenten, costuumshow en wat niet al. Wat ons voor ogen staat is een cultureel centrum, een ontmoetingsplaats voor edu catieve recreatie. Als dit plan wordt uitgevoerd, en we hopen dat het zal worden uitgevoerd, we doen er in ieder geval ons best voor in nauwe samenwerking met de gemeente Veere en allerlei instanties, dan zal de Grote Kerk van Veere na honderd jaar weer een bestemming krijgen, wij geloven: een goede bestemming! P. Fagel (secretaris van de Vereniging Vrienden van Veere). 9

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland Magazine / Veerse Meer Gids | 1974 | | pagina 9