Deltameren
worden ware vogelparadijsjes
.de Engelse.
twee-liter wagen naar Sneek en San Se
bastian. Vollenhove cn Venetië, Durgerdam
en Dubrovnik. Het leek alsof ze zei: wal
die Zweedse kan, speel je met mij ook
klaar! Ik kan makkelijk onder de rivier-
bruggen doorzeilen, en zij met d'r eindeloos-
lange mast? Ik ben 'n twin-keeler en sta
op m'n benen; maar zij, met die 1,55 meter
diepe kiel? Ik kan overal varen waar 70
cm water staat (inderdaad, we zaten een
héél eind binnen de blezen!) en zij? Denk
aan je 1,55 meter!
Moet je nu echt, wonend in je Zeeuwse
bungalowtje, nu óók nog vijf slaapplaatsen.
Sinds de afsluiting van Veerse Meer en
Grevelingen is het aantal watervogels, dat
op deze zoute deltameren overwintert of
op doortrek verblijft steeds groter geworden.
De sportvissers kunnen wel klagen, dat
er steeds meer „onkruidvisjes" aan hun
aas bijten, de stand van de watervogels
is er goed mee. Voor de laatste jaren, met
zachte winters, is het aantal futen, eenden
soorten, ganzen, knobbelzwanen, aalschol
vers en reigers op de zoute voedselrijke
meren sterk toegenomen.
Er zit vooral op het Grevelingenbekken
een groot aantal futen, een vogel, die voor
de afsluiting slechts met enkele tientallen
voorkwam. Vooral de ondiepe gedeelten
van deze meren, waar enorme hoeveel
heden sprot, koornaarvisjes, puitaal, drie-
doornige stekelbaars, spiering en dikkopjes
rondzwemmen, zijn erg in trek.
Uit een studie van de milieu-afdeling
van de deltadienst van Rijkswaterstaat,
waar drs. Saeijs en H. Baptist goed werk
doen, is bijvoorbeeld gebleken, dat er op
de Grevelingen het afgelopen winterseizoen
(bij het begin van de voorjaarstrek) bijna
'n keuken en 'n bar, 'n dieselmotor en
'n ton gietijzerballast meeslepen als je
een dagje wilt zeilen?
Ja maar, opperde ik. met haar kan
ik zee op, naar buiten! Zij heeft „power",
de zee trekt mij bovenmate. Ik kén de
voldoening van een haarzuivere land- of
havenverkenning. De zee is voor mij
als voor duizenden zeilers een enorme
uitdaging, mét haar dreiging, meedogen
loosheid en eisen aan mens en materiaal.
Misschien is dat nu het laatste schip dat
ik koop, de bekroning van veertig jaren
lang zeilen!
10.000 futen op één dag op de Grevelingen
geteld werden. Dat betekent, dat meer dan
50 procent van deze West-Europesc vogel
soort het voedselrijke meer als overwinte
ringsplaats en doortrek-station (om te fou-
rageren) gebruikt.
Drs. Saeijs en zijn collega Baptist hebben
een aantal gegevens over de fuut op de
Grevelingen verzameld. Deze studie, mede
gebaseerd op tellingen van staatsbosbeheer
en de deltadienst, is bijzonder belangwek
kend.
Ongetwijfeld is er door de afsluiting
veel verloren gegaan. Er zijn echter ook
vele winstpunten, met name het belang
van deze afgesloten deltameren voor de
vogelstand.
De Grevelingen blijkt voor de fuut zelfs
een waar voedsel-paradijs te zijn, zeker
voor overwinterende vogels in zachte win
ters.
Om deze reden willen we ook een studie
van de beide milieu-deskundigen van de
deltadienst over de fuut aan deze inleiding
toevoegen.
De Engelse weer: ik kan je de Delta
laten zien, de ondiepe binnenzeeën in De
nemarken. de Beierse Alpenmeren, de groot
ste van de tienduizend meren in Finland.
Je hoeft binnenkort niet meer te werken;
wat let je om Europa te gaan zien, met
mij op 'n trailertje achter je nieuwe dikke
auto? En met mij hoef je geen nagenoeg
onoverbrugbare financiële kloof te passe
ren. Je kunt mij in het voorjaar meenemen
naar Zuid-Frankrijk en me daar laten
liggen; de afstanden tussen de havens
zijn er niet groot cn als de mistral blaast,
ga je met de auto het binnenland ver
kennen. Ga maar gerust in zee met die
Zweedse, ik maak wel weer een ander
gelukkig als je me de laan uitstuurt. Kijk,
daar zeilt precies zo'n zeventienvoeter als
ik; weet je hoe die heet? Understatement;
goed gevonden!
Toen kregen we het samen erg druk
met de lagerwal en de wind, voeren later
de natriumverlichte haven binnen. Een
paar minuten later reed ik naar huis, ont
spannen, uitgewaaid, hongerig.
Na de maaltijd dommelde ik in, bij
Kojak op de tv nogal! Opnieuw droomde
ik van mijn langbenige Zweedse die mijn
leven iets feestelijks zou geven, mij in
geheel ander vaarwater zou brengen; die
mij nimmer zou teleurstellen in mijn ver
wachtingen. Deze top-boot zou de kroon
zijn op mijn zeilersloopbaan die begon
met een zelfgebouwde sharpie en na vele
andere boten was blijven steken bij dat
import-kajuitbootje. Ik schoot wakker, belde
de importeur op. Ja, zei die, volgend jaar
wordt die Zweedse import 20°/o duurder,
maar ik heb er nog een tegen de oude prijs.
Geen oog dichtgedaan, die nacht. Liggen
woelen in bed, naar beneden gegaan, koel
kast geopend, pilsje gepakt, zitten staren
naar de prachtige kleurenfolder, lang zitten
cijferen met grote getallen op de achterkant
van een envelop.
S. Z.
In mei 1971 is het Brouwershavense Gat
afgesloten waardoor het getij wegviel en
het Grevelingenmeer is ontstaan. Het water
van het meer is zout met een chloride-
gehalte dat schommelt tussen 16,5 en 14,9
g Cl per liter. De enige verbinding met
getijdewater wordt gevormd door de schut
sluis bij Bruinisse Een inlaat- c.q. spuisluis
in de Brouwershavensedam zal in 1978
gereed zijn.
Voor de afsluiting van de Grevelingen
kwamen er zelden meer dan een tiental
Futen op het meer voor (med. Wolff). De
enige ons bekende uitzondering hierop is
een waarneming van 79 Futen in januari
1967 (Wolff 1967). Na 1971 hebben zich
met betrekking tot de Fuut op het Greve
lingenmeer een aantal interessante ontwik
kelingen voorgedaan.
Methode.
Vanaf september 1971 zijn op het Gre
velingenmeer 14-daagse vogeltellingen ge
houden door Staatsbosbeheer in samenwer
king met Rijkswaterstaat Deltadienst afd.
Milieu-onderzoek. De tellingen worden ver
richt per boot met aanvullende tellingen
vanaf het land.
Resultaten.
Aantalsverloop. Het aantalsverloop van
de Futen op het Grevelingenmeer is in
figuur 1 aangegeven. Hieruit blijkt dat het
aantal een toenemende tendens vertoont
cn dat het meer zowel een overwintering-
26