Monument van kaliber
In St. Anna ter Muiden
ging economische waarde na
eeuwen over in toeristische waarde
Informatief foldermateriaal van het
Zeeuws-Vlaamse toeristenstadje Sluis, met
klokkenist Jantje van Sluis als symbolisch
handelsmerk, spreekt met heel weinig
woerden van het vrijwel onaangetaste, uit
de historie bewaard gebleven mini-stadje
St. Anna ter Muiden. Is het eigenlijk nog
wel nodig om dit plaatsje, op een steen
worp afstand van de Belgische grens gelegen,
op papier in het licht van de belangstelling
wordt gezet. Eerlijk gezegd: neen.
Van horenzeggen alleen al wordt St.
Anna ter Muiden, in het bijzonder gedu
rende het hoogseizoen, door honderden
dag-toeristen en vakantiegangers over
stroomd. De inwoners nemen deze „gezonde
nieuwsgierigheid" voor lief, want ze weten
dat ze in één van de mooiste, aantrekke
lijkste en omvangrijkste monumenten van
Monumentenzorg huizen.
Het is misschien wat overdreven te stel
len dat het altijd zo is. maar er zijn toch
wel dagen dat de auto's bumper aan bumper
dit antieke stadje binnenschuiven, in hun
eerste of tweede versnelling over de hob
belige kasseien van de nauwe straten, nooit
berekend geweest op modern snelverkeer.
Paaltjes.
Jaren geleden besloot de gemeente Sluis
aan dit gemotoriseerde geweld in St. Anna
paai en perk te stellen. De graszoden wer
den namelijk steeds verder platgewalsd door
de autobanden en omgeploegd tot mod-
In het centrum staat een stevige waterpomp. Foto: Paulus Maartense, Hoek.
derstrips. Paaltjes met staaldraad er over
moesten er voor zorgen, dat het gras weer
de kans kreeg om gras en groen te worden.
Al enige malen is er intussen door het
raadslid C. B. A. van der Plassche voor
gepleit om die straatmarkering maar weer
te verwijderen, omdat het stedelijk schoon
van St. Anna er mee ontsierd werd. Een
ander raadslid sprak evenwel de vrees uit,
dat een onafgeperkt St. Anna ter Muiden
de automobielen weer vrij spel zou geven,
met als gevolg dezelfde nadelige gevolgen:
modderachtige. kale banen langs de kinder
hoofdjes.
Parkeerverbod en een algeheel auto
rijverbod, exclusief voor de Muidenaren,
lijkt me in dit verband een betere beslissing.
Voor toeristen mag dit geen probleem zijn,
want St. Anna ter Muiden kan men in vijf
minuten lopend doorkruisen. Nog gezond
ook, wandelen.
Historie.
Zonder autoverkeer zou het rustiek aan
doende St. Anna van vandaag volledig kun
nen terugtreden in het verleden en zou de
tekst uit het derde deel van de „Beschrij
ving der Verenigde Nederlanden", vanuit
Sluis bekeken, weer van toepassing kunnen
zijn voor de wandelaar.
„Een half uur ten noordwesten van Sluis
ligt het open steedje St. Anna ter Muiden,
dat over zijn kerspel een bijzonder rechts
gebied heeft en niet van Het Vrije afhangt.
Eertijds was dit steedje met de naam Mu-
den of Muiden bekend. Doch men heeft
St. Anna er bijgevoegd, omdat de kerk aan
die heilige was toegewijd en mogelijk om
het beter van Muiden in Holland te on
derscheiden. Het steedje was eertijds met
vier bolwerken versterkt, die al voor lang
geslecht zijn. Het bestaat uit vier straatjes,
omtrent dertig huizen en tachtig inwoners."
Dit lijvig boekwerk maakt verder melding
van de juiste oppervlakte van het eens
zelfstandige St. Anna. In 1880 werd dit
stadje al slachtoffer van een nieuwe ge
meentelijke indeling en viel het onder de
heerschappij van Sluis. Het zogenaamde
rechtsgebied of schependom van St. Anna
„strekt zich uit over de 448 gemeten en
280 roeden land, die het kerspel uitmaken."
Het kleine bolwerkje wordt omgord door
polders, onder meer de Gouverneurpolder,
de Zoutpannepolder, het Brugse poldertje
en de Godefranspolder
Kerkmassief.
Opmerkelijkste bouwwerk van dit „mo
nument" is de massieve, vierkante, stoere
St. Anna-kerk. Ondanks oorlogen en ramp
zalige springvloeden bleef „dit sieraad"
van een eens zo bloeiende handels- en
havenstad aan het drukbevaren Zwin over
eind. Vrijwel in elke eeuw heeft St. Anna
watersnood te verduren gehad en stonden
de straten blank.
In 1404 ontstond de beruchte St. Eliza-
beth-vloed. Tientallen jaren later, in 1477,
brak de Cosmas- en Damianusvloed door
de dijken en zetten zelfs percelen grond
in het Land en de Stad Aardenburg onder
water. Eenmaal werd St. Anna opzettelijk
prijsgegeven aan het zoute water, om zo
doende Sluis tegen een op til zijnde invasie
van Franse soldaten te beschermen.
Het historische, goed geconserveerde
stadje St. Anna ter Muiden ligt nu diep
landinwaarts en wonen er al een paar
honderd jaar niet meer mensen dan in
het levendigste handelstijdperk. De natuur-
13
