In deze werkgroep zitten vertegenwoor
digers van verschillende overheidsdiensten
en particuliere groeperingen die bemoeienis
hebben met het natuurbeheer.
Het interessantste zou vanzelfsprekend
zijn de natuur en de tijd hun gang te laten
gaan, maar in vele gevallen gaat dat niet.
De platen en slikken zouden dan geleidelijk
door de golfafslag verdwijnen.
In de huidige toestand hebben grote delen
van het Grevelingenbekken een hoge natuur
wetenschappelijke waarde, terwijl andere
delen een hoge waarde hebben voor oever
recreatie en watersport. Over de inrichting
van dit gebied is men al in een vroeg
stadium begonnen met plannen te maken.
In 1967 verscheen een nota „De inrich
ting van het Grevelingenbekken". In deze
nota waren de hoofdlijnen van de toekom
stige ontwikkeling vastgelegd en werd vooral
aan de recreatieve ontwikkeling een be
langrijke plaats toegekend.
Echter in een tijd van een groeiend milieu-
bewust-zijn, is een zekere verschuiving ge
wenst van het maken van voorzieningen
voor dagrecreatie naar het behouden van
de natuurlijke omstandigheden.
In de onlangs opgestelde nieuwe inrich-
tingsschets. die nu in het stadium verkeert
van de inspraakprocedure, heeft het natuur
behoud dan ook een zwaarder accent ver
kregen dan in 1967.
Ondanks deze accent-verschuiving, zal ze
ker voldoende ruimte overblijven voor re
creatieve ontwikkelingen. In z'n huidige
vorm heeft het gebied reeds veel interessants
te bicden, zowel voor de natuurliefhebber,
de watersporter, de visliefhebber, als de
oever recreant.
Natuur.
Op de vele platen en slikken ontwikkelde
zich na de afsluiting een natuurlijke vege
tatie, zowel tussen het op vele plaatsen
regen verstuiving ingezaaide gras en tussen
de stuifschermen, als op de ongerepte plaat-
gronden.
De inzaai op grote schaal van een aantal
uitgestrekte vlakten, heeft echter de moge
lijkheid tot verdere natuurlijke differentiatie
aanmerkelijk vertraagd. Door het uitvallen
van het getij is het karakter van het gebied
totaal veranderd.
Ook al zou het Grevelingenmeer op de
lange duur zout blijven (hetgeen nauw sa
menhangt met hetgeen er met de Ooster-
schelde gaat gebeuren), dan nog zijn de
omstandigheden heel anders dan vroeger.
Handhaven van de oorspronkelijke biolo
gische waarde is dan ook niet mogelijk.
De Hompelvoet, Stampersplaat en Veer
mansplaat, alsmede de Slikken van Flakkee,
Dijkwater en een gebied nabij de Punt zul
len volgens de jongste plannen de gebieden
zijn waar het natuurbeheer op de eerste
plaats moet komen.
Gedeelten van de Hompelvoet, Stampers
plaat, Veermansplaat en Slikken van Flakkee
worden reeds nu beweid met paarden, scha
pen en rundvee, met het doel een grotere
differentatie in de begroeiing op gang te
brengen.
Voor de vogels blijkt het Grevelingen
bekken een geliefd oord te zijn. Door Staats
bosbeheer worden regelmatig tellingen ge
houden en uit deze tellingen blijkt duidelijk,
dat een grote verscheidenheid aan vogels
zich in het gebied voor langere of kortere
tijd ophoudt.
In zeer grote getale zijn waargenomen:
fuut, wintertaling, smient, bergeend, wilde
eend en meerkoet. Voorts komen er veel aal
scholvers, rotganzen en brandganzen voor.
Ook worden van de z.g. „steltlopers" vele
soorten aangetroffen, waarvan enkele be
kende zijn de scholekster, kluut, wulp,
grutto, plevier, strandloper, etc.
De meeuwen komen ook bijna het gehele
jaar voor, en enkele soorten, speciaal de
grote stern, komen naar het Grevelingen
bekken om hier 's zomers te broeden.
Jaarlijks komen er zo'n 2000 paar grote
sterns naar de Hompelvoet. Voorts komen
er veel zilvermeeuwen en kokmeeuwen om
te broeden.
Interessant om te vermelden is, dat in
1974 plm. 8000 nesten werden geteld door
diverse waarnemers.
In totaal werden door vogeltellers van
Staatsbosbeheer zo'n honderdtal verschil
lende soorten vogels waargenomen; varië
rend van enkele flamingo's en een pelikaan
tot meer dan 10.000 wilde eenden.
Hoe in de toekomst deze ontwikkeling
zich zal voortzetten is moeilijk te voor
spellen; wel zal wat betreft het recreëren
op genoemde platen en slikken de recreant
enige beperkingen moeten worden opgelegd
om te voorkomen dat schade wordt toe
gebracht aan de natuurlijke ontwikkelingen.
In het november-nummcr van Zeeland
Magazine van 1975 was een meer gedetail
leerd artikel opgenomen over het gedrag
van de vogels in het Grevelingenbekken.
Watersport.
Door de aanleg van de dammen ontstond
een uniek gebied zowel voor de waterspor
ters als de vissers. Grote mogelijkheden
zijn er om te zeilen, te waterskiën, enz.
Ook de onderwatersport, die vooral de
laatste jaren veel opgang maakt, zal zeker
aan zijn trekken kunnen komen.
Het bevaarbare oppervlak, gerekend naar
een waterdiepte van 1.50 m, bedraagt
ongeveer 7000 ha; hieruit blijkt dat grote
gebieden (ca 4000 ha) voor de dieper ste
kende boten niet bevaarbaar zijn.
Het door zijn kreken en platen zeer gril
lig gevormd gebied vereist bepaald wel
enige nautische kennis alsmede enige erva
ring voor de zeiler.
Bij een krachtige tot harde wind Z.W.-W.
(5 - 6 Beaufort) verandert het meer in een
onstuimige watervlakte, die dan zeker de
nodige zeilkunst vergt.
Maar wie geen onnodige risico's neemt,
zal veel kunnen genieten van deze weidse
waterplas. Door de samenwerkende diensten
in het gebied, is in overleg met de A.N.W.B.
en andere watersportorganisaties, een plan
opgemaakt voor de bebakening van het
gebied.
De bebakening, waarvan de uitvoering
inmiddels is gestart, zal worden geplaatst
op een waterdiepte van plm. 1.50 m be
neden het huidige waterpeil. Door de
A.N.W.B. zal deze bleesbebakening, die o.a.
ook is toegepast in het Veerse Meer, Brielse
Maas en Lauwerszce, in de vaarkaarten
worden opgenomen.
De toegankelijkheid van het Grevelingen
bekken is belangrijk voor de bezoekende
watertoerist. Aan de hand van tellingen
bij de enige toegang, de sluis te Bruinisse,
is vastgesteld dat het watertoerisme naar
het gebied voortdurend toeneemt. De ca
paciteit van de sluis zal in de toekomst
wellicht onvoldoende zijn om het aanbod,
althans in de spitsuren, te kunnen ver
werken.
Dit hangt overigens samen met het feit,
dat de over de sluis voerende vrij lage
beweegbare brug, zowel een obstakel vormt
voor de watersport, als voor het drukke
recreatieve autoverkeer van en naar Zeeland.
Door de watersportverenigingen zal zeker
de nodige druk worden uitgeoefend om
de situatie te verbeteren. Enkele suggesties
in die richting zijn al gedaan. Of deze te
realiseren zijn, zal zeker nog de nodige tijd
van studie vergen.
Na het passeren van de schutsluis vindt
men achtereenvolgens langs de Schouwse
oever de volgende havens.
Allereerst de jachthaven van de water
sportvereniging Bruinisse. Deze haven heeft
een capaciteit van plm. 110 boten. Er is
gelegenheid voor passanten om hier af te
meren.
Direct grenzend aan deze haven ziet men
de nieuwe jachthaven „Aquadelta" liggen.
In deze ruime en goed geoutilleerde haven
is plaats voor 650 boten. Er is ook een
afmeergelcgenheid voor ca 50 passanten.
Voorts is er een steiger die geschikt is
voor minder-validen.
Op de wal zijn verder diverse voorzienin
gen te vinden, t.w. een watersportshop,
café-restaurant, een moderne supermarkt
en een aantal appartementen.
Tussen Bruinisse en Brouwershaven ligt
de werkhaven Bommenede, die niet toe
gankelijk is voor de watersporters. Deze
haven is als opslag- en werkterrein in ge
bruik bij de in het Grevelingenbekken ope
rerende Rijksdiensten en aannemers.
Via de geul van Bommenede zien we in
de verte de prachtige Ned. Herv. Kerk
van het oude historische stadje Brouwers
haven. De kerk is gebouwd in de 13e eeuw
en voltooid in de 17e eeuw, terwijl hij
in de jaren 1956 1967 volledig is ge
restaureerd. Brouwershaven kan met recht
het juweel van de Grevelingen worden
genoemd.
U vindt er nu twee prachtige jachthavens.
In de vanouds bestaande vissers- en han
delshaven heeft men steigertjes en boxen
gebouwd, waardoor het een aantrekkelijke
jachthaven is geworden.
Vanaf de boten in deze haven heeft men
een uniek gezicht op het prachtig geres
taureerde stadhuis en de vele panden rond
om het haventerrein. Ook de dichter en
staatsman Jacob Cats, die hier in 1577 is
geboren, staat er te peinzen op zijn sokkel.
Er vinden ca 70 boten een ligplaats en
er is ruimte voor ca 40 visbootjes.
De enkele jaren geleden in gebruik ge
nomen nieuwe haven is bepaald cén van
de fraaist gesitueerde in het Deltagebied.
Er is hier plaats voor ca 300 boten. Ook
passanten ca 100 kunnen hier, voor zover
er ruimte is, een plaatsje vinden. De water
sporter vindt er een goede accommodatie,
o.a. trailerhelling, scheepswerf, botenber-
ging, een riant parkeerterrein en niet in
de laatste plaats gezellige eethuisjes.
De havens zijn in beheer bij de water
sportvereniging Brouwershaven. De in- en
uitgaande scheepvaart wordt d.m.v. lichten
op de keersluis geregeld.
Verlaat men Brouwershaven en vervolgt
men z'n weg in westelijke richting, dan ziet
men eerste de voormalige werkhaven „Den
Osse". Momenteel wordt hij gebruikt als
thuishaven voor de talrijke sportvissers-
verhuurboten. De gemeente Brouwershaven
heeft voor de toekomst grote plannen om
hier een riant watersportcentrum aan te
leggen.
Het laatste haventje dat u aan de Schouw
se oever tegenkomt, is het intieme haventje
van Scharendijke. Het is een aantrekkelijk
haventje, zowel voor de sportvisbootjes, als
voor de zeil- en kleine motorbootjes.
Ook langs de Brouwersdam vindt men
nog een 3-tal voormalige werkhavens van de
Deltadienst, t.w. op de Middelplaat, de
Kabbelaarsbank en aan het Springersdiep.
10
