ENERGIE:
een boeiend wereldprobleem
Foto Hengst „Zeeleeuw" (zie voorpagina)
Het is een platbodem visserman, type
hengst, l.o.a. 11.75, breedte over de kop
van de zwaarden 4.25, diepgang 80 cm.
laadvermogen 10 ton. De mast is kantel
baar. Het schip voert grootzeil, fok en
kluiver. Van dit type varen nog maar drie
schepen, de andere twee zijn de „Jan Kor-
neel" en de „Jonge Joseph".
De hengst is gebouwd in 1908 op de werf
„Moed en Trouw" van de Gebr. Veras te
de Paal (Graauw) in opdracht van de familie
Ivens te Zeebrugge voor het bedrag van
900,De naam, die gevoerd werd, was
„De drie gebroeders" Zeebrugge.
Ivens verkocht het schip naar Tholen
aan Hendrik Schot, waar het voer onder
nummer Th. 49. Gevaren werd op Ooster
en Westerschelde, Grevelingen en in de zee
gaten. In 1956 werd het schip door onder
getekende gekocht van Schot en in de loop
der jaren op de werf van Duivendijk te
Tholen tot jacht omgebouwd. Alle reparaties
'Jï booi.J
Helaas kon ik niet ingaan op een uit
nodiging van de American Society of Me
chanical Engineers, onlangs gekregen, om
naar hun Power Generation Conference te
komen in Portland, Oregon. Ze zonden mij
wel de „papers", de meeste nogal tech
nisch, alle betrekking hebbend op energie
winning en de daaraan verbonden proble
men.
In 1977 zullen de Verenigde Staten een
stroom ruwe olie krijgen uit Alaska. Twee
uitdagingen voor de planners en de bouwers:
haal er olie uit de grond en leg een leiding
aan, maar laat de wildernis volstrekt intact,
en: maak de installaties en de leiding onge
voelig voor het weer in Alaska. De pers
in de V.S. zendt er thans verslaggevers
heen; die komen met interessante verhalen
terug, dat blijkt uit de bladen.
en veranderingen zijn op deze werf uit
gevoerd.
In de loop der tijd zijn bun en deken
er uitgehaald en het vlak verdubbeld. Pot
deksel, kluis, kluit en kophout vernieuwd.
Daarna op de kuip een kajuit gebouwd.
Het schip moest n.l. voor lange vakanties
met een groot gezin geschikt gemaakt
worden. Reden waarom op 't potdeksel een
zeerailing gemonteerd werd, wat op dit
schip beslist niet hoort, maar in verband
met de kinderen praktisch noodzakelijk.
De Anglo Belgegloeikopdiesel van Schot
werd vervangen door een 55 pk Peugeot
diesel. Gevaren wordt op het Zeeuwse water
tot Zeebrugge, het IJsselmeer en de Wad
denzee.
De „Zeeleeuw" is een bekende verschij
ning in alle Zeeuwse havens en hoopt dat
nog jaren te blijven.
G. L. de Leeuw, Roosendaal.
Er zijn systemen ontwikkeld om een hoger
percentage energie te winnen uit steenkool,
zoals de „atmospheric fluidized bed utility
steam generators". Steenkool van inferieure
kwaliteit wordt vergast, het produkt wordt
in gasturbines verbrand, de uitlaatgassen
worden nogmaals benut in een conventio
neel stoomketel-turbine-dynamo systeem.
Kernenergie wordt al toegepast voor het
vergassen van steenkool met een hoog ren
dement: een variant ter betere benutting
van wat ons nog aan fossiele brandstoffen
rest. Steeds weer komen er nieuwe tech
nologische installaties ter verlaging van de
belasting van het milieu door verbrandings-
produkten.
Maar er is meer. Een spreker zegt: ook
als er geen energiecrisis was geweest zouden
we toch een bepaalde „verzadiging" in het
gebruik van elektrische energie hebben on
dervonden. Reken er maar op dat kolen,
olie en kernenergie tot het jaar 2000 de
boventoon zullen voeren: kernsplitsing zal
tegen die tijd 35 of 45 °/o van de totale
energie leveren en niet 50 60°/o zoals
destijds werd voorspeld. Conventionele ener
giebronnen zullen veel beter (moeten) wor
den benut, en er zijn alternatieven genoeg
in ontwikkeling.
Met name in de zuidelijke landen in
Europa begint men de stralingsenergie van
de zon toe te passen voor industriële doel
einden en huisverwarming: het moeilijkste
punt is het opgezameld houden van de
energie.
Al in 1910 had Denemarken in totaal
voor 200 megaWatt aan windkracht ge
dreven elektrische installaties. Thans is er-
een NASA-projekt (samen met anderen) voor
vijf jaren speurwerk om te komen tot eco
nomisch verantwoorde methoden ter om
zetting van de windenergie in elektrisch zo
gemakkelijk te distribueren energieën. Over
een jaar komen in de V.S. de eerste wer-
kelijk-grote windturbines in bedrijf: een
100-kiloWatt machine op een 30 m hoge
toren, met een 18,5 meter grote tweebladige
rotor: geen mooi ding in het landschap,
maar het levert honderd kiloWatt die op
gezameld worden.
Het arbeidsvermogen dat het water levert
wordt in sommige landen (Zwitserland,
Scandinavië, Frankrijk) uitstekend benut, in
de meeste andere hoegenaamd niet.
Inderdaad zijn de bouwkosten voor hydro-
clektrische centrales veel hoger dan voor
energiefabrieken die fossiele brandstoffen
verwerken. Steenkool, aardgas en olie, ook
uranium, raken bij het huidige snel toene
mende verbruik binnen afzienbare tijd uit
geput: een thermische centrale heeft mis
schien 33°/o rendement, al wordt gestreefd
naar 50% in de verre toekomst. Een water
krachtcentrale heeft tussen 95 en 98% ren
dement, en de energie wordt uiteindelijk
geleverd door de zon die water verdampt
en naar boven brengt. Er komen steeds meer
landen die voor de komende tien jaren het
energieverbruik ten koste van fossiele
brandstoffen gaan beperken of stoppen, tot
hier technologisch hogere rendementen wor
den gehaald, en al hun ontwikkelingswerk
richten op getijde-, stromendwater- en stuw
dam-centrales welke geen van alle de at
mosfeer vervuilen.
Weer anderen vinden dat de geothermische
energie moet worden benut: maak een diep
boorgat en er komt stoom, heet water of
hogedrukgas uit. We zitten bovenop een
aardbol met hoge magma-temperaturen,
maar er zijn enorme technische problemen,
er is op dit gebied nog weinig speurwerk
verricht en de voornaamste afnemers, de
elektriciteitscentrales later, willen zich niet
binden aan de geothermische energie waar
van het aanboren reusachtige bedragen zou
vereisen. De oliemaatschappijen met hun
experts en installaties en ervaringen op
boorgebied willen niet medewerken omdat
de kansen op economisch gunstige resul
taten (nog) onvoorspelbaar zijn.
Zelden kreeg ik over de post zon boeiend
pak voordracht-samenvattingen. Ben toen
een boek gaan lezen uit de Life Science
Library (uitgave Time-Life, Amsterdam), ge
titeld: ENERGY.
De oermens leefde op zijn menselijke
energie om te jagen en van het vuur om
zich te warmen. Ook nu nog de grenzeloze
verspilling van vrijwel alle beschikbare ener
gie, en het redelijk-goede energietransport
door elektrische leidingen. Zowel het zon-
5
