Vervolg evenementen
Op zoek naar de
Zeven Provinciën
5 september.
Klubzeilwedstrijden, alle klassen.
W.V. Arne.
11 en 12 september.
Zugvogelevenement. W.V. Kamperland.
12 september.
Oosterscheldetocht motor- en zeil
jachten. W.V. Arne.
19 september.
Klubzeilkampioenschap. W.V. Arne.
19 september.
Onderlinge Snelheidsbekerszeilwedstrijd
alle klassen. W.V. Wolphaartsdijk.
25 en 26 september.
Sluitingszeilwedstrijd.
Marine Watersportvereniging.
HENGELWEDSTRIJDEN.
22 mei.
De Krabbe te Renesse van 13.00
16.00 uur.
27 mei
Zeester te Halsteren van 12.00 15.00 u.
27 mei.
Sluiskil op de Westerschelde van
12.00 15.00 uur.
30 mei.
O.F.C. te Ostende (B.) van 12.30
15.30 uur.
7 juni.
Zeebaars te Scherpenisse van 10.30
13.30 uur.
13 juni.
B.F.V.Z. te Ravensijde (B.) van 12.30
15.30 uur.
27 juni.
Philips Terneuzen op de Westerschelde
van 13.00 16.00 uur.
8 augustus.
Breskens op de Westerschelde van
11.00 14.00 uur.
5 september.
H.S.V. te Halsteren van 11.30
14.30 uur.
5 september.
Hoek op de Westerschelde.
12 september of 26 september.
N.Z.V. te Knokke Heist (B.) van
11.30 14.30 uur.
3 oktober.
Eendrachtvis. te Nw-Vossemeer van
11.00 14.00 uur.
23 oktober.
H.V.K.K. te Kapelle van 13.00 16.00 u.
31 oktober.
M.V. te Zeebrugge (B.) van 10.00
13.00 uur.
7 november.
Leeglopers te 's Heerenhoek van
13.00 16.00 uur.
I TECHNISCHE BIBLIOTHEEK ZEELAN0
EDIS0NWE6 VLISSINGEN
Ing. J. T. H. C. Schepman, Technische Bi
bliotheek Zeeland, Vlissingen.
Als bibliothecaris van een Technische Bi
bliotheek te Vlissingen krijg je vaak de
vraag voorgelegd of er in die bibliotheek
ook tekeningen van het beroemde vlagge-
schip van de Ruyter aanwezig zijn. Want,
zo redeneert men. in zo'n bibliotheek te
Vlissingen, die zoveel scheepvaart en
scheepsbouw van alle tijden in z'n boeken
heeft, moet men toch ook gegevens hebben
over dit beroemde schip.
Ik zou op dit moment dit artikel kunnen
besluiten, want de juiste gegevens van de
Zeven Provicien zijn niet bekend. Toch wil
ik nog enkele beschouwingen aan het schip
wagen, in de hoop. dar er als gevolg van
deze bescheiden bijdrage toch nog iets los
komt.
Ondanks naspeuringen heb ik geen werk-
of bouwtekeningen kunnen vinden. Een ei
gentijds werfmodel is er niet. De gegevens
die in de hedendaagse boeken vermeld
staan, zijn niet eensluidend. Het is dan ook
al 300 jaar geleden dat dit schip de zeeën
bevoeren dat is zo lang geleden
Jawel, we weten het nog precies van
Michiel in z'n blauw geruite kiel en van
de toren van Vlissingen. Zijn beroemde
schip is echter na 27 dienstjaren in 1692
naar de schroothoop verhuisd, terwijl het
gemaakt was van goed gewaterd eiken en
voorzien was van wei-geconserveerde tui-
gagie. Je kunt niet alles bewaren wat onze
voorouders trots en fier tot stand brachten,
maar dit schip verdiende een beter lot.
Het is net zoals bij vele andere zaken,
men heeft er toen de waarde niet van on
derkend. Maar met onze nationale trots
zijn we wel zo onzorgvuldig omgesprongen,
dat er nog maar enkele goede afbeeldingen
in Nederland te vinden zijn.
In de eerste plaats komt op het schilderij
van de Ruyter door Ferdinant Bol (1667)
op de achtergrond De Zeven Provinciën
voor. Een (slechte) copie is in het museum
te Vlissingen aanwezig. Het origineel hangt
in Amsterdam. Op het doek „de krijgsraad
aan boord van De Zeven Provinciën op
10 juli 1666" door van de Velde staat het
schip prachtig afgebeeld. Deze afbeelding
is het voorbeeld geweest van de beroemde
schoolplaten, die in menige lagere school
de geschiedenislessen verlevendigen.
Volgens de „Catalogue of van de Velde
drawings" in het National Maritime Mu
seum te Greenwich, zijn aldaar nog een
aantal voorstudies aanwezig. Die zijn zeker
blijven liggen tijdens de tocht naar Chat-
thamof zouden ze soms „om het ge
win" verkocht zijn?
Het zijn twee schetsen met details van
het lofwerk en drie studies van aanzichten
achterlijker dan dwars over stuurboord. Het
uiteindelijk resultaat van die voorstudies
is gelukkig nog in het Rijksmuseum te
Amsterdam aanwezig. Het tijdschrift van
de Vereeniging Het Nederlandsche Zeewezen
publiceerde deze tekening, en het is daaruit
dat ik de afbeelding bij dit artikel kan
ontlenen.
Onlangs las ik in één van de dagbladen
dat de Bredase historicus jhr. drs. F. A.
Reproduktie J. T. H. C. Schepman uit:
Het Nederlandse Zeewezen 1907.
von Schmidt het beter gevonden had, dat
we meer energie besteed zouden hebben
aan een onderzoek naar de persoon van
de Ruyter, inplaats van het organiseren
van enkele stijlvolle bijeenkomsten voor
genodigden.
Ten dele ben ik het met hem eens, maar
waarom zou het ene het andere uitsluiten?
En als men dan na het feestgedruis toch
nog besluit zo'n studie te verrichten, dan
hoop ik dat de vloot en de schepen daarbij
betrokken zullen worden. Het zal bijzonder
moeilijk zijn de gegevens op een rij te krij
gen. Mij is dat althans niet gelukt, hoe
graag ik dat ook wilde.
Vooral voor de vele modelbouwers, die
bij voorkeur als hun eerste werkstuk dit
schip op stapel zetten en dan iets maken
aan de hand van enkele twijfelachtige ge
gevens. Het is aan te bevelen de model
bouw via eenvoudiger voorbeelden te be
oefenen. Op den duur kan men dan met de
schetsen in de hand, en met behulp van
een aantal boeken, iets maken dat er op
lijkt. Het echte schip komt er nooit meer
uit.
Diverse musea in binnen- en buitenland
konden me niet verder helpen. Zelfs de
uitermate deskundige conservator van het
scheepvaartmuseum te Antwerpen, J. van
Beylen, niet. De beste benadering staat vol
gens hem in het boek van H. Winter, Der
Hollandische Zweidecker, waarvan in Ber
lijn een prachtig model aanwezig was. Het
is in de oorlog verwoest. Gelukkig heeft
Winter het destijds van binnen en van
buiten gefotografeerd en opgemeten, zodat
het maritiem museum Prins Hendrik te
Rotterdam er een nieuw model van heeft
kunnen maken.
Tenslotte wil ik nog wijzen op onder
staande, onvolledige literatuurverwijzing,
waarin men nog meer gegevens kan vinden
over de Ruyter en zijn schepen.
Literatuur.
Brakel, F. M. Zeven Provinciën en Een
dracht: de Ruyters Vlaggeschepen. Kon. Ned.
Vereeniging „Onze Vloot" 32 (1940) 6/7,
109-113.
Beylen, J. van. Schepen van de Neder
landen van de late middeleeuwen tot het
einde van de 17e eeuw. Amsterdam, 1970.
Crone, G. C. E. Onze schepen in de
Gouden Eeuw. Amsterdam, 1939.
Elias, J. E. De vlootbouw in Nederland
in de eerste helft der 17e eeuw. Amster
dam, 1933.
Hoeckel, R. Risse von Schiffen des 16.
und 17. Jahrhunderts. Bielefeld und Berlin,
1970.
Schuiten, C. M. De vloot van De Ruyter.
Bussum, 1971.
Tijdschrift van de Vereeniging „Het Ne
derlandsche Zeewezen" jaargang 1907.
Hierin staan veel artikelen ter gelegenheid
van de De Ruyter herdenkingen.
Winter, H. Der Holiandische Zweidecker
von 1660/1670. Bielefeld und Berlin, 1967.
17
