Enige bijzonderheden uit de geschiedenis van Hoogelande Tekst: J. P. van den Broecke. Inleiding. In de vorige eeuw trof men op Walcheren nog enkele kerkruïnes aan in gehuchten of buurtschappen die door de één of andere oorzaak in hun groei waren blijven steken. Nadat reeds in 1740 de kerk van Marie- kerke was afgebroken, werd er in de vorige eeuw het kerkhof opgeruimd. In het ge hucht Zandijk bij Veere heeft tot 1812 de toren gestaan van een reeds eerder ver dwenen kerk. Toen lieten de Fransen het bouwsel springen en gebruikten ze de af komende steen voor de uitbreiding van de vestingwerken van Veere. Ook de kerkruïnes van Poppekerke, Sint Janskerke, alsmede de toren en de kerkruïne van Boudewijns- kerke werden in de vorige eeuw opgeruimd. Die steenmassa's van vroeger in het land schap, vond men toen blijkbaar maar niets. Opgeruimd staat netjes! Jbïr.? te De kerkruïnes van Brigdamme en Ter Buttinge hielden het wat langer uit. Al hoewel de kerk van Brigdamme al in 1562 ten dele werd afgebroken, hield zijn ruïne het uit tot in de laatste wereldoorlog. Toen vonden de bezetters het welletjes. Weg er mee! Van de kerk van Ter Buttinge, die omstreeks 1400 werd gebouwd en na de reformatie al buiten gebruik werd gesteld, zijn vandaag de dag in een tuin zowaar de laatste brokstukken nog overeind ge bleven. De enige kerkruïne op Walcheren die zich door de jaren heen wist te handhaven, was de ruïne van Hoogelande. Blijkbaar hebben de heren van Hoogelande meer begrip en eerbied kunnen opbrengen voor dat restje cultuurhistorie binnen hun gebied. We mogen ons daar gelukkig om prijzen. In het boomloze landschap kon men de ruïne al vanuit de verte zien. Duidelijk afstekend tegen de hoge duinenrij van Val- kenisse, riepen zijn verweerde muren on willekeurig beelden op uit een ver verleden. In de jaren 1964 en 1965 vond onder toezicht van de Rijksdienst voor de Monu mentenzorg een restauratie en herbouw plaats en verrees op dezelfde plek een ge bouw dat als de kapel van Sint Maarten in vorm en uiterlijk een evenbeeld is van de kapel die lang geleden deel uitmaakte van de kerk van Hoogelande. De gerestaureerde kapel wordt thans gebruikt als plaats waar concerten worden verzorgd. Ook worden er diensten, tentoon stellingen en lezingen gehouden. Het ge bruik en de exploitatie van het gebouw zijn ondergebracht in de stichting Kapel van Sint Maarten, waarvan men tegen een zeer geringe bijdrage lid kan worden. Voor de tot dusver ontplooide aktiviteiten be stond over het algemeen veel belangstelling. De kapel is bovendien voor belangstellenden te bezichtigen, terwijl een folder duidelijke informatie geeft over het gebruik ervan door derden. Als gevolg van een en ander begint de kapel van Sint Maarten ook bui ten Walcheren bekendheid te krijgen. De westelijke gevel van de kapel van Sint Maarten sloot aan tegen de verdwenen kerk. Op de voorgrond zijn nog enkele graven zichtbaar, die echter van betrekkelijk recente data zijn. De oudste geschiedenis. Over de oudste geschiedenis van de streek waarin de kapel van Sint Maarten werd her bouwd, staan ons geen schriftelijke gege vens ter beschikking. Wel bracht geologisch onderzoek een aantal gegevens aan het licht over de vroegere toestand ter plaatse. Zo geeft het kaartblad Walcheren van de rijksgeologische dienst met de bijbehorende toelichting voor het gebied van Hoogelande de volgende omschrijving: „afzettingen van Duinkerke II op Hollandveen op afzet tingen van Calais". Deze vaktechnische aan duiding vraagt wel om een nadere toe lichting over de opbouw van de bovenste aardlagen ter plaatse. Afzettingen van Calais noemt men klei lagen die in een bepaalde periode ontston den en die we in Zeeland ook wel „oude blauwe zeeklei" noemen. Meermalen hebben we die kleilagen op het strand kunnen De ruïne van Hoogelande. De kapel van Sint Maarten. De noordgevel gaat nagenoeg schuil achter de beplanting. 17

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland Magazine / Veerse Meer Gids | 1978 | | pagina 17