schilder
Controleer, maak schoon,
en gooi weg
deze zomer uitpuilde van de bezoekers.
Weer een sprong van 3% eeuw terug naar
Antwerpen: stad van kooplieden, bankiers,
reders, drukkers, bouwers, vaklieden, dia
mantslijpers, kunstenaars, geestelijken.
In 1610 kocht Rubens het huis aan de
Wapper, het was dertig jaar lang getuige
van zijn lief en leed, zijn kunstwerken en
opleidingen der leerlingen. Zijn kunstkol-
lekties heeft het gehuisvest; er werd naar
Rubens' inzicht en verbeelding een barokke
tuin aangelegd met paviljoens en priëlen
en natuurlijk ging het na zijn dood
bergafwaarts met dat alles. Maar de stad
Antwerpen kocht het complex aan, restau
reerde het van 1939 1946 en vulde het
aan met schenkingen uit de tijd van
Rubens.
Een hele middag daar gekeken en in
onze verbeelding er „gewoond": de binnen
koer, de keuken, de dienkamer, de eetkamer
waar het familieleven van de meester zich
ten dele afspeelde, de slaapkamers, de
kunstkamers en de ateliers, de trapzaal,
de familiekamer waar men zich 's avonds
op een dag als nu rond de open
haard verzamelde. In de zeventiende-eeuwse
tuin zien we de vijftigjarige Rubens wan
delen met de zeventienjarige Helène Four-
ment die hij trouwde na de dood van zijn
eerste vrouw en die hem vijf kinderen gaf.
Zijn zelfportret (gaat hierbij), zijn Vlaamse
Zelfportret van Rubens in zijn Rubenshuis
te Antwerpen.
meubels uit de zeventiende eeuw, het goud
leren behang, de kussen- en andere kasten,
de huishoudelijke zaken, de kroonluchters
met de kaarsen, de geschilderde portretten.
Daar en zo leefde een rijk man in die tijd;
zijn huis en tuin op honderd meter afstand
van de huidige Meir met autorazend, kijk
en koopgraag publiek in drommen.
Smal stil straatje door na oversteken
van de Meir, en we staan in de St. Jacobs-
kerk met haar rijk barok interieur. Ge
bouwd waar in de vijftiende eeuw bij de
poort van het Kipdorp de pelgrims naar
Santiago de Compostella kwamen over
nachten en rusten. Massale toren gefinan
cierd door de rijke Sinjoren-burgers in de
omgeving, in een poging om de toren van
de Kathedraal te overtreffen, wat niet is
gelukt. Beeldenstorm; dan een halve eeuw
metsel- en decoratiewerk, nu: rijk versierd
uit tweede helft van 17de eeuw met schil
derijen van de leermeester van Rubens,
Otto Venius, van zijn leerlingen, van hem
zelf.
Achter het koor zijn grafkapel waarboven
één van zijn laatste doeken: de Maagd en
de Heiligen. Let wel: die St. George lijkt
sprekend op hemzelf, de Moeder Gods is
zijn eerste vrouw Isabelle Brant en Maria
Magdalena is natuurlijk Helène Fourment
die pas 26 was toen Rubens stierf. Hun
resten liggen onder de plek waar wij staan,
daarnaast is de van een kluisdeur voorziene
schatkamer ook weer uit Rubens' tijd.
En dan zijn we nog niet eens in de
Kathedraal geweest bij de Groenplaats,
waar talrijke altaarstukken van Rubens
en zijn leerlingen hangen.
En niet in het Plantin-Moretus museum:
typografisch museum als nergens elders.
In de zeventiende eeuw werd er door Plan
tin de „Biblia regia" gedrukt, in Hebreeuws,
Mogen w,e u wat „planning" aanpraten
met betrekking tot wat u zo al te doen
krijgt vóór u weer het water op kunt met
uw grote liefde, uw speedboat, uw Rand
meer, uw kwarttonner, uw motorkruiser?
Wie niet de tijd heeft en wel het geld
doet er goed aan, eens op de werf te gaan
kijken en opdrachten te geven. Anderen
hebben tijd en moeten het wel zelf doen:
die gore, gure en soms eindeloze opknap-
klus. Nog maar een maandje uitstellen?
Dat betekent dat u prachtige voorjaars
dagen op het Zeeuwse water zult missen
en anderen zult benijden die wel zodra
het kon die lakbladders, teerstrepen en
onderroestplekjes te lijf gingen al was
het nog bitter koud.
Ga eerst maar eens kijken, het werk op
nemen, notities maken, neem brood en iets
warms mee. Dekkleed eraf, en verbaas u
niet over het vuil dat er in zes maanden
opkomt: Nederland is een industrieland,
weet u? Maak kastjes en kistjes open, in
specteer de motorruimte, licht de vloerdelen
op, zet de boel eens lekker tegen elkaar
open, zo'n winderige voorjaarsdag.
Neem een kartonnen doos en vul die met:
Verroeste spanschroeven, versleten boot
schoenen, halfvergane kleedjes, het over
jarige brandblusapparaat, snoeren met brok
kelige en beschadigde isolatie, die vergeten
accu, die rafelige einden touw met „koeie-
staarten", stalen vallen met roest en uit
stekende draadjes, verroest gereedschap, ver
geten speelgoed, half beschimmeld textiel,
verdroogde vernis en verf, nooit schoonge
maakte kwasten, restjes smeerolie en zo
gaat het maar door.
Mooi, dat ruimt op! Noteren wat er
nieuw moet komen, waar we mee moeten
beginnen. Meestal moet wekenlang tevoren
worden vastgelegd of echtgenote en kin
deren, stofzuiger en warm water met dwei
len moeten meekomen. Eetgerei, pannen,
servies, voorraadbussen: omwassen met
(meegebracht) heet water en schoon in-
Syrisch, Grieks, Latijn en Aramees schrift!
Zestien drukpersen uit die tijd. Rubens
werkte er, heeft er vele jaren de leiding
gehad van de zozeer beroemd geworden
Antwerpse Gravure-school.
Rubens, al vroeg meester van het Sint
Lucasgilde, was alles tegelijk: Vlaming die
tien jaar in Italië werkte; katholiek en
tevens geboeid door de „heidense" mytho
logie; Europees diplomaat en huisvader;
genie en tevens tekenleraar; bijzonder op
zijn kunstwerk geconcentreerd en tevens
zijn barok uitdragend; oppervlakkig in zijn
perspectief, en perfectionist in de anatomie
van zijn naakten; kunstenaar die hetgeen
de Italiaanse meesters uit zijn voortijd en
tijd voortbrachten overhevelde naar Vlaan
deren.
Het Rubensjaar is voorbij. Maar Rubens
is nog op veel plaatsen te vinden, in dat
enorm afwisselende Antwerpen!
S. Z.
pakken in plasticfolie tot we gaan varen.
Gordijntjes, matrasovertrekken, kussenhoe
zen, lakenzakken, etc.: naar huis ermee en
volgende week schoon terug. Veel dingen:
in de auto mee naar huis, de tijd aan boord
is er te kostbaar voor als men ver van
stalling of haven woont. Kookhoek, kastjes,
toiletruimte: uitsoppen met heet water.
Onderkant motorluiken, kuipbanken, vlon
ders, zwemtrap en speelboot: reinigen met
warm water en groene zeep. Roestvrij-stalen
aanrecht, relingbuizen: er zijn niet-kras-
sende produkten voor.
Onder motor lekolie weghalen met stapels
oude kranten en houtzaagsel; motor met
poetskatoen zelf reinigen, accu en omge
ving met soda afnemen: dat neutraliseert.
Niet meer met die vuile overall de (schone)
kajuit in: bewaar het vuilste werk voor
het laatst. Met name op de motorkruiser
merkt men dat met de uitlaatgassen (van
eigen motor, of in sluizen) uiterst fijn
roet in lichte mate naar binnen wervelt,
het interieur wordt geleidelijk aan smoeze
lig, en daar moet iets aan gedaan worden.
Nylon, skai, suwide en vinyl „hangen" sta
tisch aan, vragen om een schoonmaakbeurt.
Geeft niet als het die zaterdag regent: er
is ook binnen véél te doen, buitenom komt
wel op droge dagen: dekhut, gangboorden,
luiken en ramen schoonspuiten met milieu
vriendelijk sop en water (iets dat de bin
nenschipper iedere week doet, en wij? Na
boenen niet meer dat in-en-in vuile dek
kleed er weer op. Schoonboenen of soppen,
laten drogen en opbergen! Tot a.s. nov.
Systematische controle van schip, tuig en
motor:
Alle touwwerk meter voor meter nagaan
op slijtage, loszittende bindsels, rafels; alle
zeilen op los stiksel controleren, met nylon
garen gemakkelijk zelf over te naaien, uit
einden laten zakken, opgenaaide zeilnum-
mers: loop het na en repareer! Belangrijk:
de stuurinrichting, helmstokbeslag, roerkwa-
Tekst: S. Z.
25
