„Brass uit Zeeland" eerste l.p.
van brass band „Onda" - Middelburg
Wéér grammofoonplaat van Zeeuws orkest
Tekst: Joris van Hoedekenskerke.
Andermaal heeft een Zeeuws amateur-ensemble zich op de grammofoonplaat
laten zetten. Ditmaal is het de christelijke brass-band „Onda" uit Middelburg,
die ter gelegenheid van haar vijftigjarig bestaan een langspeelplaat maakte.
Dat gebeurde op 23 en 24 september 1977 in de oude Hervormde Kerk van
Zoutelande. Daar is urenlang geconcentreerd gemusiceerd om de tien nummers
in de groeven te krijgen.
„Onda" is één van de ongeveer 12 blaas-
orkesten in Zeeland, die in de Engelse
„brass-band"-instrumentatie spelen. Deze
bezetting wijkt nogal af van wat men hier
te lande een „fanfare" pleegt te noemen.
Zo worden er geen saxofoons gebruikt. En
hoewel een brass-band een koperorkest is,
zal men er als regel ook geen trompetten
vinden.
De melodiegroep wordt gevormd door de
cornetten. Er is meestal maar één, hoogstens
twee bugels. Verder vindt men er de alt
hoorns in es, instrumenten van de bariton-
tuba-groep, en bassen, gestemd in bes en
es, en dan natuurlijk ook één tot twee
slagwerkers. De klankkleur van zo'n en
semble is duidelijk anders, dan die van
een fanfare, of van een harmonie-orkest,
waarin ook nog eens „houten" instrumenten
meespelen.
Brass-bands variëren in grootte van even
twintig tot bij de veertig muzikanten. De
arrangementen zijn zodanig, dat vrijwel
iedere instrumenten-groep een min of meer
zelfstandige, „solistische" rol heeft. Het
zogenaamde „naslag-werk" (een melodische
lijn, gespeeld door het kleine koper, terwijl
de rest van het orkest niet veel meer doet
dan met „hoem-papa" begeleiden) treft men
ook in de eenvoudige brass-band arran
gementen niet meer aan.
„Onda" was één van de eerste blaas-
orkesten in Zeeland, die voor het spelen in
Engelse instrumentatie koos. Het orkest
was in september 1927 opgericht als fanfare,
maar schakelde in 1967 over op brass-band
bezetting. Op 16 februari 1968 gaf „Onda"
het eerste concert als brass-band in de
Middelburgse Schouwburg.
Dirigenten als een Jan van Kamer en
een Bart Leynse gaven „Onda" een zekere
populariteit bij de Middelburgse bevolking.
De huidige dirigent Cees Cevaal
bezorgde „Onda" een reputatie als brass
band in Zeeland, en zelfs daarbuiten.
Naarmate „Onda" vaardiger werd in de
brass-band stijl, ging het orkest meer en
meer zich toeleggen op concerten binnens
huis. Het uniform werd vervangen door
een concert-smoking. Buiten-optredens wer
den drastisch ingeperkt en teruggebracht
tot openluchtconcerten op Koninginnedag,
church-parades" en muzikale medewerking
aan de plechtigheden bij de 4-mei-herden-
king in de Middelburgse Abdij.
De Zeeuwse brass-band „Onda" na een optreden op een Londens podium.
Niet iedereen begreep dat. Er waren zelfs
autoriteiten, die meenden dat een blaas-
orkest maar moest marcheren, en het con
certeren maar aan anderen moest overlaten.
Zo is het zelfs voorgekomen, dat een sub
sidie voor een kerkconcert werd geweigerd,
maar voor een „buitenoptreden" werd het
overheidsgeld vlot op tafel gelegdDe
brass-band „Onda" heeft zich daardoor niet
laten weerhouden „concert-orkest" te wor
den, en de subsidiërende autoriteiten zijn
daar inmiddels ook aan gewend geraakt.
Op concoursgebied bescheiden begonnen
in de Tweede Afdleing van de Kon. Ned.
Federatie en de „Zeeuwse Bond" van mu
ziekverenigingen, is „Onda" inmiddels ge
promoveerd naar de Vaandel-afdeling, de
hoogste afdeling van de KNF.
Deze brass-band was ook enkele malen
in Engeland te horen, zowel op het Wills-
concours in Londen, als in Ratby, waar de
Middelburgse brass-band samen concer
teerde met de plaatselijke Ratby Band.
„Onda" speelde ook in het openbaar samen
met een bekende Engelse Leger des Heils-
band de „Cambridge Heath Band"
en met het Stafmuziekkorps van het Leger
des Heils. Dat heilsleger heeft al ver vóór
de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol
gespeeld bij de introductie van brass-band-
muziek in ons land; één van de redenen
waarom „Onda" goede betrekkingen met
het Leger des Heils onderhoudt.
Als christelijke brass-band verleende dit
orkest menigmaal medewerking aan kerk
diensten en bijeenkomsten van verschillende
religieuze groeperingen. De band was verder
te zien en te horen bij concerten, bij na
tionale brass-band-concoursen en bij de
muziekwedstrijden om de titel „Vara's Brass
band van het Jaar". De band ontbrak vrij
wel nooit op de podia van de Zeeuwse
Brass-band-Festivals, die tot voor kort jaar
lijks werden gehouden.
Dit aktieve orkest nu is te beluisteren
op een langspeelplaat getiteld „Brass uit
Zeeland". Op 9 december 1977 werd het
eerste exemplaar hiervan officieel uitgereikt
aan de Middelburgse wethouder van cul
turele zaken, M. A. L. Hubregtse, tijdens
het jubileumconcert in de Concert- en
Gehoorzaal.
De eerste plaafkant bevat meer ernstige
werken, de tweede is wat lichter van ka
rakter. Zo zijn te beluisteren de „Hongaarse
Mars" van Berlioz in het arrangement van
Phil. Catelinet, het koor „Judex" uit „Mors
et Vita" van Gounod, twee koren uit „The
Messiah" van Handel in het arrangement
van Eric Ball, de hymne „Govaars" uit het
Salvation Army Band Tune Book, de mars
„The Bombardier" van Powell, de „Pavane
in Blue" van Ted Hugens, „Little Liza"
van Warr-Bodington, de mars „Centaur"
van Broadbent, en de paso doble „Am-
parita Roca" van Texidor-Winter.
De plaat heeft ook een Zeeuws aspect:
Het Zeeuwse volkslied op tekst van D. A.
Poldermans en muziek van Jan Morks is
opgenomen. Het wordt gezongen door de
Goese altzangeres Teuny Begtel - Fieman,
met begeleiding van de band. De tekst van
het volkslied is achter op de fraai verzorgde
plaathoes afgedrukt, hopelijk een stimulans
om dit lied méér dan voorheen te zingen.
De L.P. „Brass uit Zeeland", Eurosound
ES 46.297 is verkrijgbaar bij de leden van
„Onda" en bij het „distributiepunt", A.
Wagenvoort, Lange Delft 8, Tel. 01180 -
13131 te Middelburg.
Wij wensen deze plaat in het bezit van
iedere muziekliefhebber in, maar ook bui
ten Zeeland.
21