BINDING MET ZEELAND
Tekst: S. Z.
Zo maar ineens begon hij belangstelling
te krijgen voor de historie van die merk
waardige provincie: Zeeland. Op winter
avonden in zijn comfortabele flatwoning
in Randstad las hij over de vondsten van
mammoeten en neushoorns, de Duinkerken
transgressies (doorbraken van de zee), de
vorming van een duinwal vanuit de zee
en daarachter het begin van de veengebie
den. Over het Romeinse castellum in Aar
denburg, de Nehalennia-vondsten van Dom
burg, de middeleeuwse kastelen, de inpol
deringen van de monniken van Sint Bavo
te Gent (vandaar de namen Noord- en
Zuid-Beveland), de oorlog tegen de Span
jaarden.
Voor hem was de Walcherse Arkadia
van dominee Gargon een belevenis: een reis
per koets langs buitenplaatsen, lusthoven,
tuinen, stadjes en zoveel andere dingen
die thans allemaal verdwenen zijn. om
welke redenen dan ook. Hij kocht de her
druk van Tirion's Kronieken van Zeeland
die een beeld geven van de provincie in
1750, herinnerde zich de sublieme gravure
van het Middelburgse Molenwater, een
meertje omgeven door patriciërshuizen en
kerken. Nu allemaal heel anders!
En er zijn zoveel meer kleine boeken
en geschriften, over de waterschappen, de
veerdiensten, de dorpen en hun bewoners,
de meekrapteelt, de emigratie van de
Zeeuwen naar de Verenigde Staten en
vrijwel alles in herdruk te koop. Hij huurde
kamers, bezocht de musea en tentoonstel
lingen in Middelburg en elders die een
beeld geven van de levens, de klederdrach
ten, de landschappen, de strijd tegen de
nimmer aflatende zee die nog altijd door
gaat. De provincie, de mensen en de kunst
uit de oude tijd, het boeide hem zonder
weerga en hij ging regelmatig naar Zeeland
na zijn werkweken op de drukke zaak.
Om er het weekend enthousiast te gaan
kijken en te gaan leven met de historie
op de achtergrond. Hoe meer men terug
gaat in de voorbije eeuwen, des te minder
gegevens zijn bekend en hoe meer de ama
teur is aangewezen op de geleerde en de
specialist, het Koninklijk Zeeuws Genoot
schap der Wetenschappen, de heemkunde
kringen en dergelijke. Hoe dichterbij de
belangstelling is, des te méér te vinden
aan gegevens, literatuur, kaarten, gravures
en geschriften, foto's en platen.
Provincie waar de afgelopen twee, drie
vier eeuwen zo enorm veel is gebeurd aan
verdediging tegen de zee, aan overstroming
en oorlog, aan vernieling en opbouw, aan
scheepvaart en visserij, aan landbouw en
schelpdierencultuur. En nu: industrie en
provincie, verkeer en recreatie in de zomer,
energie en ecologie.
Er opent zich een nieuwe wereld.
Vlakbij, het was maar 'n uurtje rijden
van zijn Randstadflat! Hij kan het niet
meer wegdenken en gaat praten met de
mensen in het dorpscafé. Wie is de wet
houder en waar ligt het uitbreidingsplan?
Gesprekken met gemeente-informateurs,
makelaars, bouwfirma's, abonnement op de
Provinciale Zeeuwse Courant, allicht! Hij
-nat over enkele jaren met pension en kan
dan zijn woonruimte in Randstad prima
verkopen. Kinderen zijn de deur uit en
het echtpaar ziet het niet meer zitten in
die overvolle jachtige zakenstad met fa
brieken er rondom heen. Maar er komen
vragen.
In lang niet alle gemeenten kun je een
tweede huis kopen, ook als je vastlegt,
dat je er over enige jaren permanent komt
wonen. De prijzen van huizen lopen enorm
uiteen. Er zijn héél dure stadjes die erg in
trek zijn; er zijn stille achteraf-dorpen met
daglonershuisjes die vragen om een grote
opknapbeurt. Er zijn bungalowparken met
moderne stijlvolle of schuwlelijke woningen,
waar het nog tien jaar duurt eer er wat
bomen en hagen staan. Dicht bij een
jachthaven: duur! Aan de rand van een
agrarisch dorp: haalbaar! Appartementen
zijn er niet of nauwelijks. Prachtige panden
te koop in Middelburg op voorwaarde
23