Stagna—ÊB
verder praten in een van de sfeervolle ka
mers, die zo'n oude herenboerderij in zich
bergt. Hij drukt zich ook nu weer zorg
vuldig uit, want: „Het is al zo vaak voor
gekomen, dat onze doelstellingen verkeerd
worden geïnterpreteerd."
Er is, vooral in het verleden, nogal eens
argwanend gereageerd op de door „Love-
rendale" gevolgde natuurmethoden. Zo ook
op het sociale aspect van de theorieën van
dr. Rudolf Steiner, grondlegger van de
anthroposofie (letterlijk menswijsheid of
wijsheid van de mens). Deze leer van Stei
ner, kort samengevat gericht op de mens
in zijn diepere kern (niet de materialistische,
verstandelijke en abstract-denkende mens)
is uitgebouwd tot een stelsel, waarin deze
overtuiging zich ook praktisch toepast in
dus biologisch dynamische landbouw, maar
ook o.a. in geneeskunst en pedagogie.
We zouden er niet al te diep op ingaan,
hadden we afgesproken, deden dat ook niet,
maar konden er toch niet helemaal om
heen. Vooral ook, omdat de heer Schafer
dat sociale en pedagogische aspect als zeer
belangrijk in zijn „Loverendaalse werkge
meenschap" nastreeft.
Betrokkenheid.
Bij die pedagogie sluit dan het kontakt
aan van „Loverendale" met de zgn. „vrije
scholen." Schafer is een groot voorstander
van die kontakten met jongeren. Daarom
verzorgt hij de rondleidingen ook graag
zelf. Ook de eigen medewerkers van „Lo
verendale" wil hij graag, en dan liefst van
zichzelf uit, zoveel mogelijk bij het bedrijf
betrokken zien.
Onder die medewerkers bevinden zich
jongeren uit „Het Zonnehuis", milieu-be
schadigd heten die dan, die intern op de
boerderij zijn. „Ter Linde", hoewel door
ouderdom niet altijd even praktisch, heeft
daar ruimte voor. Dan zijn er de „stage
lopers" van landbouwscholen, die op „Lo
verendale" een andere manier van landbouw
leren. „We willen geen „hartjes" winnen",
verzekert de heer Schafer. „Ons principe is:
Laten zien hoe we het doen! Aan iedere
kant immers kleven voor- en nadelen."
Hij weet dat zelf maar al te goed. Want,
hoewel hij zijn opleiding aan de biologisch-
dynamische landbouwschool te Warmond
ontving, werkte hij daarna twintig jaar in
Italië, en in den beginne althans
niet volgens de biologisch-dynamische me
thoden. Maar hij begon toch ook daar zijn
oorspronkelijke opleiding weer in praktijk
te brengen. Sinds twee jaar is hij directeur
van „Loverendale".
Samenspel.
Directeur, die term vinden we eigenlijk
niet stroken met zijn opvattingen. Dat vindt
hij zelf ook niet, geeft hij glimlachend toe.
Hij zou graag een drie- of viermanschap
het bedrijf zien leiden. Een werkgemeenschap
vindt hij wat te ver gaan. Hij zou ook
zijn medewerkers graag heel bewust willen
maken voor hun werk, en ook mee laten
leven in het werk van anderen. Hij wil
zelfs zo ver gaan, dat men elkaar kan
vervangen in geval van ziekte of vakantie.
„Daardoor heb je minder financiële pro
blemen", legt hij uit. „Minder, want geld
verdien je niet in de landbouw!"
„Het is een veelzijdig bedrijf," voegt hij
er aan toe, „en als medewerker moet je
het kunnen opbrengen dat te doen wat
Het kaasmagazijn.
6
