Moeten we een volk van zuchtende,
zwijgende „duiders" worden?
„ZEELAND VOOR DE ZEEUWEN", nog niet
ZO N GEKKE LEUS Tekst: Joris van Hoedekenskerke
kende orgels; er is in de boekhandels veel
verkrijgbaar over de fascinerende historie
van deze provincie: de strijd tegen het
water, tegen de Spanjaarden. Natuurlijk is
er het een en ander dicht: de WV's, Mi
niatuur Walcheren; de stoomtrein rijdt niet.
Maar de afstanden zijn niet groot, maak
kennis met het „andere" Zeeland voor uw
eigen bestwil en echt niet voor de Zeeuwen
alleen. Men stelt de wintertoerist op prijs
en verzorgt hem; men heeft tijd voor hem.
U hébt al een tweede huis? Laat het
niet de hele winter leeg staan. Houd het
niet als 'n goedkope met kampeerspulletjes
en afgedankte meubels ingerichte zomer
woning. Koop een paar woningtijdschriften,
ga samen het huis bekijken en zoek de (vele)
manieren volgens welke het huis behaag
lijker en geriefelijker kan worden ingericht:
comfortabeler meubels, doelmatigere ver
lichting, gezelliger slaapkamers met tijdbe
sparende donzen dekbedden, betere warmte -
isolatie; misschien een open haard of aan
vullend nieuw sanitair. Maak een nieuwe
planning voor de tuinborders en zet erin
wat het goed doet in de Zeeuwse wind
en lucht. Benut de winter en het voorjaar
om uw Zeeuwse zomerverblijf op hetzelfde
peil te brengen als uw eigen huis of flat.
Ik herhaal: dit is niet bedoeld als com
mercieel artikel. Maar bedoeld voor uzelf,
om béter de winter door te komen. Blijf
komen naar onze provincie, en dóé er dan
wat! Voor uw eigen bestwil, en als voor
bereiding voor 1979, als u wéér met va
kantie naar Zeeland komt.
De voorjaarsstilte op het water.
dan achter het bureau, in de auto of op
school. Om uw hersenen andere dingen te
laten verwerken dan kranten-, radio- en
TV-nieuws met hun misdaad en ander
beroerd nieuws.
Wees toch niet zo weergevoelig als drie
kwart van de Nederlanders! Het regent of
het heeft vannacht wat gevroren: er opent
zich een andere wereld voor u. Ga wan
delen of een stadje bekijken. Zeeland heeft
legio oude kastelen en huizen; er zijn
concerten van het Zeeuws Orkest; er is
de Vlissingse boulevard met voorbijkomende
zeevaart; er zijn kerken met prachtig klin
„Hoe Zeeuws is Zeeland eigenlijk nog?" Dat vraagt men zich wel eens af,
als men een aantal zaken beschouwt die zich in deze provincie afspelen. Bij
Hoechst „Holland" in Vlissingen wordt een deel van de produktie stil gelegd.
Deze beslissing, die van invloed is on de werkgelegenheid voor Zeeuwen, wordt
niet in Vlissingen, niet eens in Amsterdam, maar in het Duitse Frankfort ge
nomen. Het Rijn-Schelde-Verolme-concern wil van een aantal woningen af, in
verband met de financiële positie van deze onderneming. RSV heeft met spoed
zijn woningbezit in Vlissingen aan de beleggingsmaatschappij Fortress ver
kocht. De Vlissingse bewoners van die huurhuizen zagen hun woning als het
ware „onder hun achterste" vandaan verkopen, zonder dat ze veel meer kon
den doen dan via actiecomité en vakbonden protesteren. Het besluit was over
hun hoofden heen genomen, op het hoofdkantoor van RSV in het verre Rot
terdam. In Zeeland komt men aan zoiets niet te pas
De particuliere Zeeuwse jachthaven Zuid-
weg in Wolphaartsdijk aan het Veerse Meer
deed een kleine twee jaar geleden haar
bezittingen aldaar over aan Torentrans BV
in Rotterdam. Deze „Hollandse" onderne
ming begon met de liggelden voor vaartui
gen fiks te verhogen. Wie het niet zinde,
kraste maar op met z'n bootje. Inmiddels
schijnt een zich „Jachtwerf Bellamy BV"
noemende firma de zaken weer van „Toren
trans" te hebben overgenomen met de sterk
verhoogde tarieven
Over werkgelegenheid, woongelegenheid
en recreatie-mogelijkheid van het mensdom
in Zeeland wordt bedisseld in de Randstad
en in het buitenland.
Het zou interessant zijn na te gaan hoe
„Zeeuws" de directies zijn van de grote
industriële bedrijven in deze provincie. In
de Zeeuws-VIaamse kanaalzone en rondom
Terneuzen heeft het er alles van weg, dat
dit meer een Frans-Belgische en Amerikaanse
zaak is, dan een Nederlandse, laat staan
Zeeuwse aangelegenheid.
Hoe „Zeeuws" is Hoechst, is Pechiney,
M&T International, is Total? Wat hebben
Zeeuwen werkelijk in de melk te brokkelen
bij bedrijven als Hercules-Middelburg, AKF-
Goes en straks bij de onderneming uit Rot
terdam, die de gebouwen van Smit
Bolnes (ook al zo'n „Zeeuws" bedrijf) in
Zierikzee heeft overgenomen? Hoe „Zeeuws"
is de Kon. Mij „De Schelde" nog na haar
opgaan in RSV-verband?
Het is duidelijk, dat bij industrialisatie
van een gebied een groot deel van het
kapitaal van buiten moet komen. We heb
ben er zelfs begrip voor dat sommige spe
cialisten niet altijd hier voor handen zijn.
Maar de leiding van de grote industriële
ondernemingen is een Hollands-buitenlands
onderonsje. Daar komen zelden Zeeuwen
aan te pas.
Hoe Zeeuws is het bestuur in deze pro
vincie? Geboren Zeeuwen maakten en maken
hoogstens de helft uit van het college
van gedeputeerde staten. De burgemees
ters van de „grote" steden in Zeeland zijn
allen niet-Zeeuwen. Trouwens, het meren
deel van de burgervaders, ook van de klei
nere gemeenten in deze provincie had zijn
wieg elders staan.
Hoe Zeeuws is voorts het onderwijs, de
gezondheidszorg, de pers, de vakbeweging
en tal van andere dienstverlenende instel
lingen? Bij de bejaardenzorg schijnt het
aantal Zeeuwen in de leiding nogal mee
te vallen. Het midden en lager kader in
ziekenhuizen en verpleeginrichtingen schijnt
ook (nog?) in groot aantal Zeeuws, in de
praktijk zelfs Zeeuws-talig te zijn.
We willen met het bovenstaande niet
betogen, dat alle niet-Zeeuwse ondernemers
in Zeeland niets anders doen dan „Zeeuwse
inboorlingen uitzuigen en onderdrukken".
En we zouden niet graag beweren dat niet-
Zeeuwen, die bestuurlijke functies in Zee
land bekleden, met de belangen van de
Zeeuwse bevolking voortdurend een loopje
nemen.
Maar we hebben toch sinds jaar en dag
in dit gewest voortgezet onderwijs. Er waren
hier MULO's, HBS'en, gymnasia, kweekscho
len, een zeevaartschool, zoals we thans
beschikken over mavo's, havo's, athenea,
pedagogische academies, MTS's, een HTS,
een maritiem instituut. En aan universiteiten
en Hogescholen studeerden en studeren
ook academici uit Zeeland af. Het is uit
gesloten, dat al dit Zeeuwse midden en
hoger kader, dar op al die scholen „ge
kweekt" is, volledig is „mislukt". Als dat
niet het geval is, dan zijn ze in grote aan
tallen op de kantoren en instellingen van
de randstad en elders in de massa onder
gedoken, of werkloos.
Het is niet de bedoeling, dat er in Zee-
30
