grond, die er eerst was afgegraven, t :rug- gestort op de plaatsen waar eerst het veen had gezeten. Bepaalde gebieden, zoals de Kapelse Moer en de Yersekse Moer herber gen daarentegen nog een grote hoeveelheid veen dicht aan de oppervlakte. Men schrijft dat wel toe aan het feit dat de betreffende poelgronden door de eeuwen heen erg nat zijn geweest. Daardoor kon het veen er eertijds niet of slechts met veel moeite gedolven worden. Bodemonderzoek heeft uitgewezen, dat er in die poelgebieden nimmer sprake is geweest van een syste matische wijze van veenontginning. De ontwikkeling van de Yersekse en de Kapelse Moer, na de bedijking. In de tweede helft van de twaalfde eeuw is men begonnen met de aanleg van een ringdijk om de westwatering van Zuid- Beveland. Vermoedelijk is men daar om streeks het begin van de dertiende eeuw met klaargekomen. Ook het gebied van de Kapelse en de Yersekse Moer kwam binnen deze ringdijk te liggen. De meeste weggetjes moeten er eveneens al in een vroeg stadium zijn aangelegd. Vermoedelijk lagen er al een aantal wegen nog voordat het gebied was bedijkt. Dat zou er op kunnen wijzen, dat men er met de vervening al vroeg is be gonnen. De turf werd afgevoerd via karresporen over de aanwezige kreekruggen. De afvoer van het overtollige water uit het gebied vond na de bedijking plaats door de Vlaakse sluis en door een sluis ten westen van Yersekedam. Beide sluizen werden al ver meld in geschriften uit de dertiende eeuw. Toen in 1354 ten zuiden van Biezelinge de Simonspolder werd bedijkt, kwam de Vlaak- se sluis te vervallen en moest de lozing van het gehele poelgebied alleen door de sluis bij Yersekedam plaatsvinden. Aanvankelijk moest het polderwater zijn weg naar de sluizen vinden door de van Het gebied van de Kapelse Moer. Overge nomen van de topografische kaart, uitgave 1864. nature aanwezige kreken. Gedurende najaar en winter stond het gebied toen grotendeels onder water of op zijn minst dras. Gelei delijk kwam in die toestand wel enige verbetering, maar niettemin liet de water afvoer er eeuwen lang veel te wensen over. Tegen het einde van de twaalfde eeuw ontstonden in het poelgebied tussen Yerseke en Kapelle op bestaande kreekruggen twee dorpjes, Schore en Vlake. Als nederzetting werd Vlake voor het eerst vermeld in 1203. Zijn kerk was gewijd aan St. Macharius, een heilige van de St. Baafsabdij. Blijkens de kroniek van Smallegange hing er vroeger in de kerk een schilderij of was er een muurschildering, waarop de duivel was af gebeeld met daaronder in het latijn de volgende vermelding: „Fragmina verborum Tuerulus colligit borum". Vrij vertaald zou ermee zijn bedoeld dat de duivel er elk misplaatst woord optekende en voor Gods oordeel bracht. Toen de middeleeuwen ten einde liepen had het dorpje Vlake te midden van de ingeklonken poelgronden vrijwel geen toe komst meer. De kerk van Schore behoorde vroeger vermoedelijk aan het kapittel van Oud munster. In 1251 werd het patronaatsrecht van deze kerk toegekend aan het Victo rinnenklooster Jerusalem te Biezelinge. Vanaf het jaar 1619, toen de protestantse gemeente er officieel werd ingesteld, vorm den Vlake en Schore een kerkelijke ge meente. De kerkdiensten werden van toen af overwegend in Schore gehouden. In 1753 stonden binnen beide heerlijkheden in to taal 52 huizen. Voordat het kanaal door Zuid-Beveland werd gegraven lagen beide plaatsen weliswaar dicht bij elkaar, maar voor de kerkgangers uit Vlake die in Schore de kerkdienst wilden bijwonen, moet dat ongetwijfeld wel de nodige moeite hebben gekost, als in najaar en winter de weg tussen beide dorpjes vrijwel onbegaanbaar was. Mogelijk is dat dan ook wel de reden geweest, dat zowel de kerk als de toren van Vlake eerst in 1802 werden afgebroken, ofschoon de torenklok al in 1740 aan het kerkbestuur van Oostburg was verkocht. Als dorp bestaat Vlake feitelijk niet meer. Er staan nog wat verspreide huizen, meer niet. Het Victorinnenklooster Jerusalem te Biezelinge. Primitief weggetje in een oudland gebied. Vlake anno 1977. 13

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland Magazine / Veerse Meer Gids | 1979 | | pagina 13