Veel verwarring rond boeiend
Schouws schilderij
Tekst: W. H. Keikes. Foto's: Johan Berrevoets, Zierikzee.
Enkele jaren geleden was de heer C. van
der Vliet A.C. zn. te Zierikzee zo vriendelijk
om een interessant oud geschilderd paneel,
vervaardigd door Adriaan Prince omstreeks
180C, aan de gemeente te schenken ter
plaatsing in het Zierikzeese stadhuis.
Het schilderij heeft aldaar dan ook een
goede plaats gekregen; menigeen heeft zich
inmiddels afgevraagd of het wel waar is,
dat het taferel inderdaad zoals de over
levering wil het haventje van Viane(n)
voorstelt met op de achtergrond de ruïne
door de heer Van der Vliet geschonken
schilderij op een papiertje geschreven, dat
later aan de achterkant van het paneel
werd geplakt.
De Vos zegt: „De schilderij stelt waar
schijnlijk voor, hoewel eenigszins vrij be
handeld, een gezicht genomen van den
ingang van het haventje van Viane. Iets
landwaarts in: de ruïne van het oude slot
Oosterstein aan de Geule; op den achter
grond de toren van Oosterland met de
kerk." Tenslotte merkt De Vos nog op:
Het schilderij.
van het voormalige slot Oostersteyn en nog
iets meer op de achtergrond het typische
zadeldaktorentje (met kerk) van Oosterland.
Men ziet mannen in de weer bij het laden
van vaten en balen (verteld werd dan, dat
dit balen met meekrap zouden zijn) in een
schip. Dominant in genoemd tafereel is een
paard, dat in lichte tinten sterk afsteekt
tegen de omgeving. Op één der balen zijn
de initialen A. P. Adriaan Prince) aan
gebracht.
Adriaan Prince werd te Zierikzee geboren
op 16 augustus 1779. Hij overleed aldaar
11 april 1859. In juni 1810 huwde hij te
Scherpenisse met Carolina Josina de Moor.
Zijn ouders waren Jan Prince, die genoemd
wordt „knape der gereformeerde kerk" (ged.
te Zierikzee 26 november 1752) en Jobje
(Joppa) Olree, geboortig van Bruinisse.
Laatstgenoemde, die tijdens haar leven het
beroep van vroedvrouw uitoefende, stierf
te Zierikzee op 14 januari 1816, drieen
zestig jaar oud.
Adriaan Prince woonde achtereenvolgens
op de Dam (B 81 no. 2), Oude Haven
D 487 no. 30) en in de Lange Nobel-
straat in een pand naast het Huis van
Nassau.
Archivaris P. D. de Vos heeft destijds
enige bijzonderheden met betrekking tot het
„In werkelijkheid staat de kerk op eenigen
afstand van den toren; hier zijn ze aaneen
afgebeeld."
Bij het hier aangehaalde stukje tekst,
destijds samengesteld door de toch altijd
nauwkeurige archivaris De Vos, valt het op,
dat hij zich toch niet helemaal zeker van
zijn zaak voelde. Wanneer hij spreekt van
„vrij behandeld", dan kunnen wij ook zeg
gen, dat het op zichzelf attraktieve totaal
beeld nogal fantasierijk is......
Door een samenloop van omstandigheden
is er onlangs nog aanzienlijk méér twijfel
ontstaan over de omschrijving van het
tafereel, zoals dat van jaar op jaar ge
handhaafd bleef.
Nog niet zo lang geleden werd nl. op
een veiling van Sotheby Mak van Waay
een schilderij geveild, dat sprekend geleek
op het paneel door Prince. In de catalogus
bleek het te zijn toegeschreven aan Philips
Wouwerman een vroeg-17de eeuws schilder
van uitstekende reputatie. De voorstelling
wordt nogal „neutraal" omschreven; uit
niets blijkt enige relatie tot Schouwen.
Wel wordt er op gewezen, dat van het
schilderij door Wouwerman ook een gravure
werd gemaakt (door Justus Danekers). Ook
een exemplaar van deze 17de eeuwse gravure
is in de stedelijke kollektie van Zierikzee
aanwezig.
Het blijkt dan, dat het schilderij door
Wouwerman op de gravure in spiegelbeeld
voorkomt. Omdat ook het paneel door
Prince de compositie in spiegelbeeld weer
geeft, ligt het voor de hand, dat deze
bekwame tekenmeester aan de Zierikzeese
stads-tekenschool en „fijnschilder" naar alle
waarschijnlijkheid de gravure als voorbeeld
heeft gehad. Zijn schilderij is dan een
toch wel waardevolle kopie van het
oorspronkelijk 17de eeuwse schilderij, ge
maakt „via" de gravure.
Het tafereel is in zogenaamde Italieni-
serende stijl geschilderd; we moeten voors
hands aannemen, dat een fantasierijk geheel
is „gecomponeerd", waarbij noch het schip,
dat te zien is, noch het kasteelfragment,
noch het kerkje op de achtergrond iets met
Viane of Oosterland te maken hebben, maar
eerder passen in een zuidelijk landschap...
Dat doet niets af aan de vaardigheid van
Adriaan Prince, die ook nog wel andere
aantrekkelijke „plaatjes" wist te maken,
zoals het „dubbelportret" van een Schouwse
boer en boerin.
Het oude slot Oosterland.
5