Waarom is de hengelsport
de grootste vorm van openlucht-recreatie?
Gravure doos Justus Danckers naar een schilderij door Wouwerman. Vroeg 17de eeuw.
Door Cor van Heugten.
In de na-oorlogse jaren is het aantal
sportvissers snel van 600.000 naar ruim
1,5 miljoen gegroeid. Daarmee is de hen
gelsport de grootste vorm van openlucht
recreatie.
Een recente enquête heeft geleerd, dat
tweederde van alle caravanbezitters uit de
grote steden of stedelijke agglomeraties
komt. Van de vaste sta-caravans is twee
derde in het bezit van gezinnen uit de
lagere inkomensgroepen, van modaal tot
de lagere middelbare inkomens.
Deze twee gegevens hebben iets met
elkaar te maken. Voor sportvissers en cara
van-enthousiasten geldt,een weekend vlucht
uit de benauwde stad, uit de asfalt-jungle
naar de vrije natuur met ruimte en frisse
lucht. Maar er is meer. Ergens is de mens
diep in zijn wezen een Batavier gebleven,
die zich aktief wil uitleven in de natuur:
de sportvisser langs de waterkant of op
het wijde water: de nomade, die met zijn
trekcaravan achter de wagen het avontuur
tegemoet wil.
De mens als homo-ludens.
De moderne beschermende wereld wijkt
sterk af van de natuurstaat van vroeger.
Strikt genomen is vooral het stadsleven
van alle dag hem wezensvreemd. De mens
en vooral de man zoekt compensatie voor
de spanningen en inspanningen, die al vele
eeuwen verdwenen zijn. De mens heeft
daarom ook een spelbehoefte, zowel passief
als aktief. De mens heeft sterke behoefte
aan ontspanning, soms zelfs aan sensatie
of handelingen, die niet altijd als spel te
herkennen zijn.
De mensen in de stad, die deze verborgen
neigingen of gevoelens niet kwijt kunnen,
worden soms agressief. De toenemende
agressiviteit van een deel van de jeugd in
de grote steden en zelfs het toenemen
van de misdadigheid, houden hier verband
mee.
In de strijd met de natuur, de elementen
en de ontmoeting met de natuur, ligt een
stukje van dit uitleven van de verborgen
wezenskenmerken van de eeuwenoude mens
in zijn natuurstaat. De hengelaar achter
een rietkraag op zijn favoriete stekkie,
de zeiler of motorboot-vaarder en de cara-
vanner en zelfs de trimmer en sportman
zijn er voorbeelden van. Wie deze verborgen
gevoelens niet kan afreageren komt in de
knoei.
Er zijn passieve en aktieve recreanten.
De zucht naar spanning en sensatie leeft
bij vele passieve recreanten, die naar de
schouwburg, het circus, de autorace of
voetbalwedstrijd trekken. Bij een echte be
langrijke voetbalwedstrijd komt een deel
van het publiek, dat supporter is voor de
verliezende club, niet of minder aan zijn
trekken. Er ligt hier dus een psychologische
verklaring voor een groot deel van het
voetbal-vandalisme. De watersporter, sport
visser en caravan-nomaden hebben een heel
wat gezondere, zinvollere en aktievere
rcereatie-vorm, die natuurlijk ook iets met
ras, opvoeding en milieu te maken heeft.
Er zijn beslist veel meer, ook verstan
delijke faktoren, die een rol spelen. Los
van de winst aan vrije tijd en het gestegen
welvaartspeil van vele Europeanen. De voor
keur voor vaste sta-caravans of trek-cara-
vans met vaste standplaatsen op campings
op het platteland en de natuurgebieden
houdt ook verband met de leeftijd. Wie
het wat rustiger aan wil doen, knutselt
en luiert, legt een tuintje, hekje of straatje
rond zijn caravan aan. Voor de aktieve
recreanten in de hengelsport, watersport
en natuurvorsers is de caravan in feite
een betaalbare tweede woning.
Voor vele gezinnen is de lokatie van de
camping van groot belang. Als vader en
de oudste zoon hengelen is een plekje in
de Delta, de Wadden, de grote beneden
rivieren of IJsselmeer en randmeren na
tuurlijk ideaal. Ook vrouw en kinderen ko
men aan hun trekken, omdat bijvoorbeeld
het zeehengelen met strandgenoegens ge
combineerd kan worden. Mooie wandel
gebieden, zwembaden en schoon binnen
water zijn weer trekpleisters voor vele
andere gezinnen, die alleen de vrije natuur
of nieuwe sociale ontmoetingen met nieuwe
buren en camping-vriendjes zoeken. Het
barbecuen, gourmetten of roken van vis op
de camping, het vangen van garnaaltjes
in de mui langs het strand of het kamp
vuurtje bouwen, zijn allemaal uitingen van
het uitleven van de oude natuurstaat van
de mens. Die met zijn hengel in de hand,
in de zeilboot of in zijn caravan zijn we
zensvreemde verblijf in de beklemmende
stad met de vijfdaagse werkweek op fabriek
en kantoor, ontvlucht.
Wie begrip heeft voor deze weekend
uittocht van de randstad en andere woon-
en werkgebieden naar buiten, zal erkennen
dat een sportvisser op een camping bij
het Noordzeestrand, langs de Oosterschelde,
Veerse Meer, Lauwerszee of IJsselmeer, een
dubbel gelukkig mens is. De sportvisser,
die zich nog een veilig visbootje kan per
mitteren waarmee hij zelfs nog met het
gezin kan spelevaren, heeft het dus hele
maal goed geschoten.
De ideale stekken voor de zeehengelende
sportvissers liggen langs de visrijke kust
gebieden, omdat er op de Zeeuwse en Zuid-
Hollandse stromen, Wadden en Noordzee-
kustgebieden ook in het vroege voorjaar,
de herfst en winter volop zeevis te vangen
is: schol, kabeljauw-kanjers, schar, wijting,
schol, etc.
Voor de Caravan-RAI ligt er een nieuwe
taak in een enquête naar het aantal sport
vissers en watersporters, dat zich een cara
van heeft aangeschaft. Gezien de snelgroei
ende groep van 1,5 miljoen sportvissers is
een sterke stijging van de aankopen van
caravans, juist in de groep van de (zee)-
hengelaars te verwachten.
De kabeljauw-explosies van 1977 en 1978,
die de komende jaren als maatse vis in
de vangst komen, zullen ook het winter
verblijf van vele duizenden sportvissers-
zeehengelaars, stimuleren. Het tekort aan
campings, standplaatsen bij boeren in de
echte visrijke watersportgebieden wordt
steeds groter.
Aan de andere kant moet de Zeeuwse en
Zuid-Hollandse Delta wellicht ook een
beetje tegen zichzelf beschermd worden.
De eigen bevolking moet niet onder de
voet gelopen worden. Daarom is een beetje
spreiding van de recreatie via de sport-
visserij ook over voorjaar, herfst en winter,
zo aantrekkelijk. In het hoogseizoen mijden
ook vele vaste gasten de overbevolkte toe
ristencentra in de Delta.
Voor die vakantiespreiding zijn een aantal
bootvishavens en boottrailerhellingen van
groot belang.
6
