lijkertijd ontstond er door een chemische
reactie tussen de stoom en de zirconium-
splijtstofbekleding, waterstofgas in de reac
tor. Een deel van dit gas is samen met
het via de openstaande afblaasklep ont
snappende, inmiddels besmette water, in het
reactorgebouw terechtgekomen.
Lozing.
Een automatisch startend pompje begon
dit water over te pompen naar een bij
gebouw, waar een speciaal voor dat doel
bestemde tank staat. De tank liep al gauw
over, waardoor ongeveer 50 m3 water op
de vloer terechtkwam. Dit radio-actief be
smette water heeft de eerste lozing van
radio-aktiviteit buiten de centrale veroor
zaakt. Verschillende edelgassen ontweken
naar buiten. Dat gebeurde op de eerste dag,
om ca 9 uur in de ochtend. Verondersteld
wordt dat één of meer isolatie-afsluiters in
het reactorgebouw, die het ongehinderd
verpompen van actief water hadden moeten
beletten, niet goed hebben gewerkt.
Des middags om 13.50 uur registreerden
drukschrijvers een tijdelijke drukverhoging
in het reactorgebouw. Deze drukpiek werd
vermoedelijk veroorzaakt door een knalgas
explosie in de afblaastank. Gevaar voor
een knalgasexplosie in de reactor was er niet.
Het werd avond en langzamerhand ont
wikkelde zich in de regelzaal een theorie
over wat zich in de installatie afspeelde.
Gaandeweg begon men ook maatregelen te
beramen om de centrale naar een veilige
toestand terug te brengen. Op de avond
van de eerste dag werd één van de hoofd-
koelmiddelpompen weer gestart. Eén van de
stoomgeneratoren werd aan de secundaire
kant geisoleerd en het primaire systeem
werd via de andere stoomgenerator, en
voorts via een hoofdkoelmiddelkringloop en
één van de hierin opgenomen pompen ge
koeld.
Tussen 29 maart en 3 april zag men kans
om het systeem naar een stabiele toestand
terug te brengen. Op 30 maart vond er
echter nog een lozing plaats, wederom via
het nevengebouw. Er werden maatregelen
genomen om de lozing te beëindigen, en
met succes. Tussentijds werd er met toe
stemming van de autoriteiten 200 m3 licht-
aktief water in de rivier waaraan de TMI-
centrale staat, geloosd. Dit gebeurde omdat
men opslagcapaciteit moest hebben voor
hoogaktief water.
Resumé.
Het is te begrijpen dat de informatie,
welke de wereld tussen 28 maart en 3 april
over de gebeurtenissen ontving, verwarrend
en tegenstrijdig was. Enkele honderden jour
nalisten hielden zich gelijktijdig met de
nieuwsgaring bezig, maar het onderwerp
van hun arbeid onttrok zich aan hun waar
neming. Achteraf is gebleken, dat de ergste
onrust om „Harrisburg" ontstond op een
ogenblik waarop er geen reëel gevaar meer
aanwezig was.
Ondanks de ernst van de storing, zo
moest evenens achteraf worden geconsta
teerd, hebben de belangrijkste veiligheids
systemen van de centrale het gehouden.
Kernsmelting heeft niet plaatsgevonden,
zelfs niet van een gedeelte van de kern.
De lozingen van radio-aktiviteit bestonden
uit edelgassen, zodat er buiten de centrale
geen radio-aktieve besmetting is opgetreden;
alleen de stralingsniveaus waren tijdelijk
veel hoger dan bij normaal bedrijf van
een centrale is toegestaan.
Over de intensiteit van de straling wordt
verschillend gedacht. Men is het er echter
over eens dat de kans dat iemand als
gevolg van de lozingen vroeger of later ziek
wordt, alleen theoretisch aanweizg is.
De TMI-centrale blijft nog lagen tijd ob-
jekt van zorgvuldig onderzoek, omdat men
wil weten hoe een dergelijke samenloop
van omstandigheden als zich op 28 maart
voordeed, kon optreden. Met de resultaten
van het onderzoek zullen alle kerncentrales
met drukwaterreactoren in de westerse we
reld hun voordeel doen.
Borssele.
Zoals de principeschema's laten zien, wijkt
het ontwerp van de kerncentrale Borssele
stoom naar turbine
voedingwaterpompen
-9-
-&■
afsluit
fa reserve voeding-
waterpompen
-CXH®
voedingwater "in"
Turbinegebouw
TM! 4
h
De kernenergiecentrale Borssele (KCB). Het reactorgebouw is uitgevoerd als een bol.
Ook hier werd slechts één stoomgenerator getekend.
Hoe beangstigend de dagen tussen 28 maart
en 3 april ook voor de inwoners van Harris
burg geweest moeten zijn, sommigen be
hielden hun zakeninstinct. T-shirts als deze
vlogen de winkel uit. Zeer populair waren
ook T-shirts met de opdruk „Dr. Denton
may fix my reactor anyday". Dr. Denton
was één der belangrijkste deskundigen die
door de Amerikaanse overheid was aange
wezen om de defecte centrale naar veilige
toestand terug te brengen.
nogal diepgaand af van dat van de TMI-
centrale. In een aan Provinciale Staten van
Zeeland uitgebracht rapport zeggen de des
kundigen van de kerncentrale Borssele, dat
de KCB veel minder gevoelig is voor sto
ringen in de voedingwatervoorzieningen dan
de TMI-centrale. De KCB maakt namelijk
gebruik van een zgn. voedingwateraccu
waarin een grote watervoorraad aanwezig
is. Die zorgt ervoor dat storingen van de
pompen aan de secundaire kant geen directe
invloed hebben op de voedingwatervoorzie
ning. Zoals de tekening laat zien zijn bo
vendien de regelkleppen met de bijbehorende
onderhoudsafsluiters van het noodvoeding
systeem voor elke stoomgenerator dubbel
uitgevoerd. (De tekeningen laten slechts één
stoomgenerator zien. Dit is terwille van de
duidelijkheid zo gedaan).
Bij een plotselinge turbine-afschakeling
zal in de KCB de drukvariatie in de reactor
minder zijn. Dat komt omdat de stoom
generatoren een groter watervolume her
bergen. Bij beproevingen is b.v. gebleken,
dat in de KCB de afblaasklep niet open
gaat (en ook niet open hoeft te gaan) als
de druk in het primaire systeem sterk stijgt.
Zelfs indien de afblaasklep open zou gaan
kan er niet, zoals in de TMI-centrale, een
situatie ontstaan waarbij langs deze weg
primair water blijvend ontsnapt. De afblaas
klep wordt namelijk zelf weer beveiligd
door een tweede klep die dichtgaat als
de afblaasklep open zou blijven staan.
In het onwaarschijnlijke geval dat beide
kleppen falen, treedt in de KCB het hoge-
druk kerninundatiesysteem in webking. De
hiertoe behorende pompen blijven in bedrijf
13