De watersport in het meest zuidelijk deel
van de provincie, in Zeeuws-Vlaanderen,
speelt zich af op de kreken Braakman en
Otheense Kreek. Op deze binnenwateren van
beperkte afmetingen wordt met kleinere bo
ten gevaren. Op de in 1952 afgesloten
Braakman is de watersportvereniging „Vrem-
dijck" al 15 jaar aktief met onder meer
het organiseren van zeilwedstrijden.
Van geheel andere aard is het vaargebied
waarop de watersporters zijn aangewezen
die een ligplaats hebben in de havens van
de Paal en Kruispolderkaai, sfeervolle kleine
havens, in groot contrast met moderne
grote marina's, maar met een geheel eigen,
onbetaalbare sfeer welke het „gebrek" aan
gladde accommodatie meer dan goed maakt.
Toegegeven, uit een tijhaventje want dat
zijn deze oude haventjes kun je niet elk
moment van de dag uitvaren', je moet er
wachten op hoogwater. Maar is dat nu niet
eén van de charmes van de watersport: het
ontbreken van haast, je vrije-tijdsleven af
stemmen op de wisselende regelmaat van
eb en vloed en de grillen van de elementen?
Het lijkt me goed toeven in de tijhavens
van Zeeuws-Vlaanderen!
Van geheel andere aard zijn de havens
van Terneuzen en Breskens. Vooral de ha
ven te Breskens neemt een geheel eigen
plaats in, in de Zeeuwse en zelfs in de
gehele Nederlandse watersportwereld. Bres
kens is de haven met de fabelachtig grote,
snelle zeezeilers, thuishaven van het zeil-
volkje dat met superschepen de wedstrijd-
banen „onveilig" maakt voor de Europese
concurrentie. Voor zeezeilers ligt Breskens
bijna ideaal, nagenoeg direct aan zee en
al aardig zuidelijk voor de varensmensen
met plannen voor een tochtje naar Enge
land of Frankrijk.
Dat er in de Zeeuws-Vlaamse jachthavens
tal van Belgische schepen ligplaats vinden,
is niet verwonderlijk. De afstand van de
grote stedelijke concentraties tot de Zeeuws-
Vlaamse havens is gering. De Belgen zouden
er trouwens wel een langere reisduur voor
over hebben om watersport te kunnen be
drijven; ze moeten trouwens wel. in België
zelf is weinig bevaarbaar binnenwater te
vinden, terwijl de jachthavens aan de kust
overvol zijn.
Aan de noordoever van de Westerschelde
is het aantal jachthavens beperkt tot twee:
Vlissingen en klein maar fijn Elle-
woutsdijk.
Vlissingen is in het Zeeuwse overigens
één van de weinige plaatsen waar vóór de
Tweede Wereldoorlog, in 1936, al een water
sportvereniging werd opgericht: de Vereni
ging voor Watertoerisme De Schelde". Het
is overigens wel merkwaardig, dat het in
het waterrijke Zeeland zo lang heeft ge
duurd voor de georganiseerde watersport op
gang kwam. Terwijl in Friesland, Groningen
en Holland reeds in het midden van de
vorige eeuw de eerste watersportverenigin
gen werden opgericht, zouden deze in Zee
land nog ongeveer een eeuw op zich laten
wachten.
Des te merkwaardiger wanneer we in aan
merking nemen, dat sinds het „spelevaren"
in de Lage Landen in de loop van de 17e
eeuw in gebruik raakte, dit tijdverdrijf ook
in Zeeland druk beoefend werd. In die be
ginjaren van de watersport werd er in dit
gewest met name in de Zeeuwse boeier ge
zeild. In de 19e eeuw werden gaandeweg
meer jachten gebouwd met een typisch
Zeeuws karakter, zoals hoogaars en hengst.
Omstreeks het midden van de 19e eeuw
werd Zeeland ontdekt" door Belgische wa
tersporters die veelal met traditionele plat
bodems als schokker of hoogaars de Zuid
nederlandse zeearmen bevoeren Modellen en
schilderijen van Belgische jachten uit die
tijd zijn nog te bewonderen in het Belgisch
Nationaal Scheepvaartmuseum in Antwer
pen. In dit museum zijn onder meer een
model van een Zeeuws kotterjacht uit 1791
en een roerkop van het befaamde Antwerpse
hoogaarsjacht „Yetty" te bewonderen, om
maar enkele voorbeelden te noemen van
de vele, vele mooie tentoongestelde voor
werpen in dit maritiem museum.
Na dit kleine uitstapje in de historie
van de Zeeuwse watersport zetten we in
gedachten de tocht langs de watersport
gebieden en jachthavens in noordelijke rich
ting voort.
Veerse Meer! Ja. Veerse Meer met een
uitroepteken. En niet ten onrechte. Eén van
Nederlands meest universele watersportge
bieden. Waar ziet u jachten van tien, twaalf
meter lang varen naast een schare krioe
lende windsurfers? Glanzende droomjachten,
kleine pittige wedstrijdbootjes en met veel
zorg en liefde (en zweetdruppeltjes) opge
bouwde sloepjes varen er broederlijk naast
elkaar of liggen naast elkaar afgemeerd
aan de vele steigers aan de vaste wal of
aan één van de tien eilanden.
Dit jaar is het Veerse Meer volwassen
geworden. Niet alleen vanwege het feit, dat
het achttien jaar geleden is, dat het Veerse
Plaats/ha ven/stad
St. Annaland (gem.haven)
Arnemuiden (Oranjeplaat)
Breskens (jachthaven)
Brouwershaven (jachthaven)
Bruinisse (jachthaven Aqua Delta)
Bruinisse (jachthaven Bru)
Bruinisse (gem. haven)
Burghsluis (gem.haven)
Colijnsplaat (jacht- in rijksh.)
Goes (gem. jachthaven)
Goes (De Werf)
Kamperland
Kortgene (jachth. Delta Marina)
Middelburg (gem. haven)
Middelburg (W.S.V. Arne)
Scharendijke (Kloosternol)
Terneuzen (W.S.V. Neuzen)
Terneuzen (Sticht, jachthaven)
Tholen
Veere (Stadshaven)
Veere (Oostwatering)
Vlissingen (jachthaven)
Wolphaartsdijk
Schor-West-Landbouwhaven)
Yerseke
Zierikzee (gem. haven)
Zijpe (vluchthaven Rijksw.)
Totaal
Jachthaven Den Osse (Brouwershaven)
Gem. haven Ellewoutsdijk
Jachthaven De Paal
Bron: Provinciale Zeeuwse VVV
Gat werd gedicht, maar meer nog door het
feit, dat de recreatieve ontwikkeling van
het Veerse Meergebied min of meer werd
afgerond met de ingebruikstelling van het
recreatiegebied „De Schelphoek" bij Wol
phaartsdijk. In de betrekkelijk korte periode
van 1961 tot heden heeft het Veerse Meer
gebied een metamorfose ondergaan van
nogal woest gebied, vlak na de afsluiting,
tot recreatiegebied van allure met tal van
voorzieningen. Zo is er een aantal eilanden
opgespoten en is er aan de eilanden en
de vaste wal niet minder dan 2.700 meter
afmeersteiger aangelegd. Een groot deel van
deze voorzieningen kon worden aangelegd
dankzij fikse subsidies van het Ministerie
van CRM.
Het is, mede dankzij al deze voorzienin
gen, niet verwonderlijk, dat het Veerse Meer
erg in trek is bij zeilers en motorbootvaar-
ders. Dit blijkt wel uit het grote aantal
bezoekende schepen van elders. De toename
van het aantal sluispassages bij Kats spre
ken wat dit betreft voor zich. Eén jaar na
de afsluiting, in 1962, passeerden er ruim
3.800 jachten; in 1967 10.700; nog eens
5 jaar later ruim 16.900 en in 1978 werden
er niet minder dan ruim 29.000 jachten
geschut. Dit betekent in een tijdsbestek van
Aankomsten van Overnachtingen van
pleziervaartuigen pleziervaartuigen
1976 1977 1978 1976 1977 1978
1455 1644
586 2151
7522 8925
10821 13326
6500 7720
3788 4011
-1250 925
1171 940
- 1700 3250
3696 i 5400
1350 1700
4097 4052
4088 4336
409 38
2420 5330
724 2251
475 867
3500 3600
90 26
5000 5400
2643 2197
3649 3656
2305 1865
3019 3265
15000 15515
1284 1333
47368 52574 57290 80951 88542 103723
203 974
70 39
5 5
Tabellen sluispassages en passanten Zeeland.
Aantal via de Zeeuwse sluizen geschutte pleziervaartuigen in de jaren 1971 t/m
1978, periode mei t/m september.
Jaar
Vlissingen
Veere
Kats Wemeldinge
Wilhelmmadorp
(Goese Sas)
Terneuzen
Bruimsse
(Grevelmgen
dam)
Totaal
1971
4907
6528
15702
315
1986
449
3374
33261
1972
5283
7029
16839
264
2094
587
5741
37837
1973
5958
8329
18323
110
2381
478
9257
44836
1974
6242
8838
18724
1229
2647
1136
11401
50217
1975
7509
10335
22311
1972
3115
1516
17595
64353
1976
8837
12732
26360
2785
3730
1780
24048
80272
1977
9524
13878
27453
3890
4468
2353
25878
87444
1978
11403
15303
29048
4359
4846
2271
31827
99057
Bron: Provinciale Zeeuwse VVV.
Aantal aankomsten en aantal overnachtingen van pleziervaartuigen in Zeeuwse
havensin 1976t/m 1978.
700 728
133 172
2776 2896
5064 5458
3500 - 3300
1500 2238
852 710
971 866
1700 1500
1129 1405
1000 1000
512 522
2761 2840
186 273
1140 1663
410 424
131 175
1080 822
111 72
3935 3850
236 332
2125 3437
642 975
2342 2366
11319 13267
1113 1284
907 1400
289 310
3422 5400
5458 9122
4000 6904
2860 2998
618 1700
626 1394
1325 2000
1600 3363
1550 1360
625 3933
2898 4199
31 253
3189 1648
1345 644
r 350 342
900 2766
23 111
3820 5000
305 1833
2492 2596
821 1528
2503 3034
-14000 ±16000
1333 1113
14