Wintersterfte onder
jonge tong
paalt, hoe de rest van het spel volgt. Kijk,
in de jaren op de Akademie heb ik na
tuurlijk de tonen van de kleuren en hun
harmonieën geleerd. Maar ik ga intuïtief
vrij te werk in mijn kleurengamma's. Dan
blijft het verrassingselement gewaarborgd."
In de jaren, dat Peter nu in het Zeeuws-
Vlaamse bezig is, valt er een duidelijk
waarneembare groei in zijn werk te con
stateren. Steeds sterker worden zijn com
posities en creaties, zeker aangaande vorm
en techniek. Een groei, die ook de lief
hebbers van deze zeer speciale kunst is
opgevallen. Regelmatig bereiken verzoeken
hem voor het tentoonstellen van zijn werk.
In Schijndel, Uden en ook in het bekende
koffiehuisje „De Artikof" in Terneuzen,
valt zijn werk regelmatig te bekijken. In
Hoek weet men ook de weg naar zijn
huisje wel te vinden. Van een aannemer
aldaar kreeg hij de opdracht om in twee
huisjes in Hoek creaties te maken voor de
bovenlichtjes. En onlangs moest Peter her
stelwerkzaamheden uitvoeren aan de kerk
toren in Hoek. Twee grote glas in lood
panelen moesten vernieuwd worden. Peter:
„Het betrof een restauratie van een sim
pele, beetje klassieke decoratie in vlak
verdeling."
Werkwijze.
Peter: „Ik doe alleen in glas en lood en
gebrandschilderd glas in lood. Voor het
maken van een gebrandschilderd glas in
lood raam, een gebrandschilderd glas in
lood medaillon, of een sierhangertje, ga ik
als volgt te werk. Eerst maak ik een ont-
werpschets. Dan volgt het detailontwerp,
waarbij alles op ware grootte en op kleur
(met krijt) wordt gezet. Vervolgens een
doordruktekening van het ontwerp. Met een
speciale schaar, die de loodlijn reeds uit
spaart, worden dan de mallen voor de
glaasjes uit de doordruktekening geknipt.
De glaasjes worden volgens de vormen van
de mallen gesneden. Zijn de stukken een
maal gesneden, dan kan worden overge
gaan tot het beschilderen van het glas."
Een schilderen, dat echter niet vergeleken
kan worden met het schilderen van een
olieverfschilderij. Bij het schilderen op glas
wordt er gebruik gemaakt van de zoge
naamde contourenverf, die alleen in de
kleuren zwart en rood-zwart voor handen
is en een zogenaamde grisaille verf, even
eens slechts in de kleuren zwart, rood-zwart
en als speciale tint: groen. Grisaille verf
wordt vooral gebruikt om reliëf aan te
brengen en werd veelal toegepast in de
oudere gebrandschilderde glas in lood ramen
Gestyleerde vormgeving.
Peter: „Ik schilder om een gestyleerde
vormgeving, dat naar het abstracte gaat,
te verkrijgen. Contourenverf gebruik ik om
de vormen mee aan te geven, terwijl ik
grisaille-verf gebruik voor het oplichten
van de kleuren, het inbrengen van het
reliëf en voor de fijnere dingen. Bijvoorbeeld
de ogen. Grisaille vind ik fantastisch be
langrijk voor de expressie."
De contourenverf wordt eerst opgebracht,
ingebrand in de oven en vervolgens wordt
de grisailleverf pas opgebracht en inge
brand. Eenmaal ingebrande verf is niet
meer uit te vegen. De stukken gebrand
schilderd glas worden profisorisch in een
paneel op de ligbak gezet, alvorens ze op
de zetbak in het lood worden geschoven.
Op de zetbak worden de puntjes van het
lood aan weesrzijden gesoldeerd en wordt
er vloeibare stopverf als laatste opvulling
tussen de loodrandjes gesmeerd. Het lood
wordt tot slot schoongemaakt met zaagsel
en opgepoetst met een borstel.
De tijdsduur die verstrijkt vanaf het mo
ment dat het schetsontwerp gemaakt is
tot de kant en klare creatie, is minstens
drie weken. Debet aan deze lange tijdsduur
zijn mede de uren die het inbranden van
de verf vergen.
Behalve tijdrovend is het vak van gla
zenier ook vrij kostbaar geworden. Het
zeldzamer worden van de glazeniers, mede
doordat er minder opdrachten uit de ker
kelijke wereld komen, betekent minder
grote afzetgebieden van het specifieke ma
teriaal. Glas, lood en glasverf werden bo
vendien duurder.
In de hedendaagse architectuur valt er
echter weer een stijgende belangstelling
waar te nemen voor de monumentale be
tekenis van gekleurd glas. Een gelukkige
ontwikkeling voor glazeniers als Peter Clij-
sen, die graag de mensen wat meer van
zijn kunnen zou willen tonen. „Dat wat
glazeniers maken kan zo bijzonder mooi
zijn."
Voorlopig blijft Peter praktisch bezig,
met reparaties, restauraties, medaillons en
sierhangers. Het laatst genoemde sinds kort
in artistieke samenwerking met Wilco. Grote
monumentale opdrachten zijn er nog niet.
„Maar," zegt Peter, „als ik voorlopig de
mensen in mijn omgeving er maar van kan
overtuigen, dat wat ik fantaseer, creëer
en omzet in gebrandschilderde glas in lood
composities, dat dat mooi is."
Tekst: Cor van Heugten.
De wintersterfte onder de grote tong door
de lage zeewater-temperaturen valt volgens
de RIVO-biologen mee. Dat betekent nog
niet. dat het met de visserij en sportvisserij
op rong een vetpot wordt. Integendeel, er
is enorm veel tong weggevangen door de
vloot, die de tong die geconcentreerd op
de diepe delen van de Noordzee zat, heeft
weggevangen.
Wat veel erger is, blijkt eind mei pas.
Er is weinig jonge tong op de Wadden ge
arriveerd, die daar altijd in het voorjaar
de kinderkamers komen bezoeken om hun
magen vol te vreten. Ook de vloot vangt
weinig kleine tongetjes van de jaarklassen,
die de komende jaren de wettelijke maat
moeten krijgen. Er blijkt toch een deel van
de jonge tong gesneuveld door het te koude
water van rond de 1 tot 2 graden. Tong
is erg gevoelig voor zeewater-temperaturen
beneden de 4 graden Celsius (boven nul).
Niet alleen voor de vloot, maar ook voor
vele honderdduizenden sportvissers is dat
een fikse tegenvaller.
Er zou een maatregel moeten komen, die
de garnalenvloot dwong met de vangst
sorteerder van Bram Verburg uit Colijns-
plaat te werken. Dat zou de jonge tong,
die er nog is, kunnen sparen. Ook de vis
sers zelf hebben onderhand in de gaten
hoe de kortzichtigheid van een aantal be
roepsvissers vooral in de garnalenteelt, de
visstand dreigt uit te roeien. Gelukkig neemt
ook het aantal garnalensorteermachines met
automatisch transport aan boord snel toe.
Het spaart vis en rugklachten van de vis
sermannen.
29
