Losgeslagen bodembescherming
van Delta plan; levensgevaarlijk
op anker en schroef
Schippers en sportvissers klagen:
Even de spuit erover.
Door Cor van Heugten.
De afgelopen maanden is een toenemend
aantal klachten losgekomen over ernstige
ongevallen of „bijna"-ongevallen met sport-
visboten, viskotters en binnenschepen, die
door drijvende plastic matten van Rijks
waterstaat in de Oosterschelde of andere
kustwateren in moeilijkheden kwamen. Een
analyse van enkele „schipbreuken" met
kleine visbootjes in de Deltawateren heeft
aangetoond, dat losgewoelde plastic matten
voor bodembescherming, kleine visbootjes
voor anker, binnen enkele seconden naar de
diepte kunnen sleuren of doen kenteren.
Bij grotere schepen met meer drijfvermogen,
zoals binnenschepen en viskotters, is tot
nog toe de schade meestal beperkt gebleven
tot verloren visuren of tijdrovend opont
houd tijdens de vaart.
Geheimzinnig raadsel.
Enkele maanden geleden sloeg een vis-
bootje op de Oosterschelde plotseling om,
terwijl het jolletje bij windstil weer rustig
verankerd lag. De vis beet lekker en de
betrokken sportvisser vist met de stroom
mee, achter de boot met afgaand water.
Hij zat dus met de rug naar de voorsteven,
waar het lange ankertouw in de 13 meter
diepe stroomgeul zat vastgeknoopt. Terwijl
de man een mooie platvis binnendraaide
op zijn werphengel, sloeg het bootje van
ruim 4 meter, lengte en 1,60 meter breedte,
plotseling om. De bootvisser lag al te water
De overgebleven schol, tong en paling
worden verloot onder het gezelschap. Eén
van de gelukkigen is de jongste aan boord,
een jochie van een jaar of zeven.
In een hoek staat nog altijd de grote
mand met de overgebleven gekookte garna
len. Het is de bedoeling, dat we allemaal
een zakje mee naar huis krijgen, 't Gaat
heel eerlijk toe: in elke zak gaan evenveel
scheppen. Het resultaat is, dat iedereen
met een kilo of twee versgekookte garnalen
naar huis zal gaan.
De haven van Terneuzen is alweer in
zicht, maar 't is dan ook al over vieren.
Links en rechts worden nog wat afspraken
gemaakt en dan zit de tocht erop. 't Is
een unieke ervaring om zoiets eens mee
te maken.
Ziezo, dat was het dan. De tocht duurt
dus 3V2 uur. Daarvoor betaalt men dan
per persoon 32,50. De garnalen zijn daar
bij inbegrepen en iedereen weet wat die
kosten! Ook groepen van 15 personen kun
nen de boot afhuren, zij betalen 450,
In Belgisch geld zijn de bedragen resp.
490 Bfrs. en 6750 Bfrs.
Men kan zich voor de tocht opgeven
bij de VVV-Terneuzen, Schutterhofsweg 1-7,
Telefoon 01150- 95976. Ook voor meer in
formatie kan men daar terecht.
in de felle Oosterscheldestroom, voor hij
iets kon doen.
Achteraf wist de goeie man zich alleen
te herinneren, dat zijn jol plotseling met
de kop (dus de hele voorplecht) onder
water dook. Alsof een geheimzinnige mon
sterkracht de kop van de boot omlaag
drukte of trok.
Sinds enkele andere sportvissers de af
gelopen maanden dezelfde ervaringen heb
ben opgedaan, is de verklaring voor deze
wonderlijke schipbreuken gevonden. Het is
dus tijd groot alarm te slaan. Wat dodelijk
kan zijn voor kleine sportvisbootjes, kan
ook voor schippers en vissers een flinke
schadepost betekenen.
De oorzaak van de kenterende visbootjes
moet gezocht worden in de vele stukken
plastic mat van de bodembescherming op
de Oosterschelde. In het mondingsgebied
zijn de afgelopen zomer duizenden vier
kante meters bodemmat geruimd, om
ruimte voor de nieuwe peilerdam te maken.
Sindsdien pendelen duizenden stukken plas
tic mat met eb en vloed de Deltawateren
op en neer. Met het vloed-overschot zijn
al duizenden stukken mat langs de vader
landse kust richting Wadden gedreven. U
kunt het vuile spul dus bijna overal langs
de kust en in de Deltawateren tegenkomen.
Zwevend en rollend in grote lappen over
de bodem, in en buiten de stroomgeulen,
waar u ankert of vaart.
Het is gebleken, dat deze plastic matten,
als ze tegen een ankerlijn drijven, door de
felle stroom langs de ankerlijn vanaf de
zeebodem, omhoog worden gedrukt. Ze
komen onder de zware stroomdruk ten
slotte vlak tegen het verankerde bootje aan.
De verticale kracht van het gierende getij
water op de vaak vele vierkante meters
grote matten is zo enorm, dat de voor
steven van een klein bootje als een dobbertje
onder water wordt getrokken. Het bootje,
dat „op zijn kop" gaat staan, kantelt dan
in luttele seconden. Er is geen houden aan.
Wie het zou merken en in allerijl naar
zijn voorplecht loopt om het ankertouw
te kappen, is al te laat of versnelt het
gevaarlijke duikproces en het kenteren van
het bootje. Er komt door het naar voren
lopen van de visboot-,,schipper" in doods
nood, natuurlijk nog een extra drukgewicht
op de kop van het bootje. Wie nog probeert
een ramp te voorkomen, versnelt de schip
breuk door zijn eigen lichaamsgewicht.
Ook wrakhout, enz.
Een sportvisser op de Wadden heeft vorig
jaar bijna het leven gelaten, toen er een
groot houten scheepsluik tegen zijn anker
touw dreef. Er is ook een geval bekend,
dat een drijvende matras een visjol voor
anker deed kenteren. Er zijn enkele schip
pers, die in de Delta moeite hebben gehad
met het anker omdat er grote stukken mat
tegen aan gedreven waren of om het anker
geslagen. Slaat zo'n stuk drijvend plastic
in de schroef, dan zijn de problemen voor
een stuurloos schip nog heel wat groter.
De Zeehengelsportvereniging Zuid-West
Nederland heeft de rijkspolitie te water al
te hulp geroepen om waarschuwingen voor
extra veiligheidsmaatregelen te geven. De
bootvisclubs gaan de komende weken extra
aandacht aan „het duikboot-gevaar" van
de losgewoelde matten van de Deltadienst
besteden. Het is geen overbodige luxe ook
de schippers, bootvissers en watersporters
op de onverwachte gevaren van de dui
zenden stukken plastic te wijzen, die ergens
langs de kust (over en net boven de bodem
van de kustwateren) drijven en met eb en
vloed op en neer pendelen.
De enorme operatie van Rijkswaterstaat
in de Oosterscheldemonding met het op
ruimen van de bodembescherming op het
oude dam-tracé heeft dus onverwacht grote
nautische gevaren opgeroepen. Het is zaak,
dat Rijkswaterstaat en de aannemers in de
Delta, de grootste omzichtigheid betrachten
bij het opruimen van de vele hectaren
grote matten-gebieden, die weer moeten
worden opgeruimd om de bodemverdichting
mogelijk te maken.
Misschien kan een lijn vanaf het anker
met een flinke drijvende boei eraan, de
schipper van welke boot dan ook, tijdig
waarschuwen. Ook een grote boei aan het
ankertouw vlak tegen de boot kan wellicht
helpen ook door extra drijfkracht. Als deze
enorme dobber ondergaat, is het nog net
tijd misschien om het ankertouw of de
ketting te kappen. De grote drijvende boei
kan dan helpen het anker en het ankertouw
later weer te bergen.
In kleine bootjes is het ook mogelijk
het ankertouw via een geleide-oog op de
voorplecht te laten lopen en het op een
bolder aan de zijkant bij de achterkant
van de boot, onder handbereik, vast te
zetten. Er is dan meestal een snelle reaktie
mogelijk, als de boot plotseling duikt en
langzaam omlaag wordt getrokken door
de enorme stroomdruk op de ankerlijn.
Een losse steek is dan de beste oplossing
of desnoods een scherp mes onder hand
bereikOok een soort V-inkerving is
gemakkelijk om de lijn vast te zetten, die
met een ruk kan worden losgetrokken, in
geval van nood.
27
