VEERE: 'n Vredige, Vriendelijke
enVorstelijke Stad
vonden in ieder geval wel plaats. In het
voorjaar van 1375 begon men met de her-
dijking, maar tijdens een stormvloed op
9 oktober van dat jaar verdronk het gebied
opnieuw. Een andere bekende stormvloed
dateert uit 1511. Toen overstroomde zowel
de polder Oud-Herkingen als Den Bommel.
Tien jaar later liep het oude land van Die
penhorst weer onder water.
Op 5 november 1530 eiste de St. Felix-
vloed zijn tol. Op Goeree inundeerde de
polder Oude Oostdijk en leed de plaats
Goedereede zware schade. Op Overflakkee
overstroomden de gebieden Oud-Melissant,
Den Bommel, het oude land van Ooltgens-
plaat, de polder Galathe en Oud-Herkingen.
Twee jaar later sloeg het buitenwater weer
toe en overstroomde een groot deel van
Goeree en nagenoeg het gehele randgebied
van Overflakkee.
In 1565 bleek uit een ingesteld onder
zoek, dat de dijken van beide eilanden te
laag en te zwak waren. Voor verhoging en
verzwaring was geen geld. Stuivend zand
en stagnerend binnenwater maakten de el
lende voor de boeren kompleet. Vijf jaar
later sloeg de zee genadeloos toe tijdens
de Allerheiligenvloed. De polder Oude Land
overstroomde weer en zowel Ouddorp als
Goedereede leden veel schade. Op Overflak
kee overstroomden 17 polders en was de
ravage enorm.
Uit dit beknopte en onvolledige overzicht
blijkt niettemin overduidelijk, dat Goeree
en Overflakkee in de loop der jaren heel
wat van het water te lijden hebben gehad.
Maar de rampspoed zette zich ook na 1570
voort. Zo liep tijdens een stormvloed op
26 januari 1682 vrijwel het gehele eiland
Overflakkee onder water en leden de dorpen
Herkingen, Den Bommel en Ooltgensplaat
grote schade.
Op 23 december 1894 overstroomden
langs het eiland opnieuw veel buitenpolders
en brak bij Goedereede de oosthavendijk
door. Na die tijd bleef het rustig tot 1
februari 1953. In die noodlottige nacht
voltrok zich over Goeree-Overflakkee één
van de grootste rampen aller tijden. Het
water steeg tot ongekende hoogte. Overal
braken dijken door of stroomde het water
er overheen, waarna ook op die plaatsen
de dijken het begaven. Mensen en dieren
verdronken massaal; angst en verdriet wa
ren er alom. Op 4000 ha na, stond het
gehele eiland blank en van de dorpen waren
alleen Dirksland en Melissant droog geble
ven. Veel dijken waren zodanig vernield,
dat herstel niet eens meer mogelijk was.
Ze moesten volledig worden vernieuwd.
Thans, 28 jaar na de ramp, zijn de uiterlijke
sporen van het natuurgeweld niet of nau
welijks meer waarneembaar.
Het deltaplan.
De uitvoering van het deltaplan bracht
ook voor Goeree-Overflakkee grote veran
deringen teweeg.
Dammen over Haringvliet, Volkerak, Gre-
velingen en Brouwershavense Gat stellen
de bevolking thans in staat te gaan waar
heen ze willen. Omgekeerd kwamen van
buitenaf weer veel mensen naar het voor
malige eiland toe. De vroeger zo gezellige
havens met hun schepen en schippers ver
stilden. Vermoedelijk wordt ook de zondags
rust er meer dan vroeger, verstoord. Dat
en wellicht nog andere zaken zijn de prijs
die voor de nieuwe tijd moet worden be
taald. Of iedereen daar blij mee is, waag
ik te betwijfelen.
Literatuur.
Diverse medewerkers. Van Westvoorne tot
St. Adolfsland.
Historische verkenningen op Goeree-Over
flakkee. 1979.
B. Boers. Beschrijving van het eiland Goede
reede en Overflakkee. 1843.
F. den Eerzamen. Het eiland Goeree. 1966.
Dr. M. K. E. Gottschalk. Stormvloeden en
rivieroverstromingen. 1971. 1975.
G. F. Sandberg. Overzetveren in Zeeland.
Frans van Geldorp. Grenspalen; een afge
bakend geheel. Nederlandse Historiën,
maart 1981.
Hoe lang loopt u al mee in de Vereniging
Vrienden van Veere?
„Vlak voor het eerste lustrum in 1961
ben ik lid geworden."
Hoe groot is de Vereniging?
„Ze telt ruim 200 leden die driemaal
per jaar samenkomen in de Raadzaal voor
een lezing over een historisch of ander
onderwerp om zich vervolgens aan een im
mer gezellig diner tot in lengte van uren
te vermeien. Hoezeer de verbondenheid met
de Vereniging en met Veere wel van harte
is, moge blijken uit de grote opkomst die
soms oploopt tot over de 100 deelnemers."
Delta-Cultureel treedt tegenwoordig met
haar aktiviteiten meer op de voorgrond dan
de Vereniging, maar dat betekent niet dat
de Vereniging zelf stilzit.
„Zeker niet. Wij proberen steeds op ver
schillende fronten ons steentje bij te dra
gen. Om nog even een recente gebeurtenis
te memoreren; bij ons vijfde lustrum jongst
leden juni schonken we de Stad Veere een
bronzen beeltenis van Koningin Beatrix, die
inmiddels een plaats in de Raadzaal heeft
gekregen. In diezelfde zaal hangen o.m. een
geschilderd portret van Prinses Juliana dat
het stadsbestuur eens door de Vereniging
kreeg aangeboden en tevens hangt daar
een schilderij van Koning Willem I, dat een
schenking is van één onzer leden.
Bij een eerder jubileum verzorgde de
Vereniging in de Grote Kerk een zeer suc
cesvolle opvoering van een door één van
de leden geschreven stuk Reynaard de Vos.
We willen ook altijd graag de bevolking
betrekken in onze aktiviteiten en zo heb
ben we dit jaar een tekenwedstrijd onder
de jeugd georganiseerd met als onderwerp
„Het Koninklijk Bezoek op 30 april aan
Veere."
Financiële akties voor restauraties van
historisch waardevolle gebouwen worden
steeds warm aanbevolen door het Bestuur
bij zijn leden; de cisterne, één der klokken
van de Stadhuistoren, de nieuwe brug over
de haven, maar ook vernieuwingsfondsen
voor Veere's bekende Muziekvereniging
„Veere's Genoegen".
Tekst: Anneke Jaensch. Foto's: D. Faber.
Veere staat dit jaar volop in de schijnwerpers. Om maar met een belangrijke
gebeurtenis te beginnen. H. M. Koningin Beatrix besloot om samen met haar
gezin op 30 april een deel van haar nationale verjaardagsviering in Veere te
laten plaatsvinden. En heel Nederland heeft via de televisiebeelden rechtstreeks
kunnen meekijken naar wat zich daar op die dag in dat prachtige stadje af
speelde. Het is niet toevallig, dat Hare Majesteit in 1981 juist Veere uitkoos
om daar met de bevolking feest te vieren. Het Markizaat van Veere behoort
nl. dit jaar 400 jaar aan het Huis van Oranje.
Een andere gedenkwaardige gebeurtenis is het 25-jarig bestaan van de Ver
eniging Vrienden van Veere en dat jubileum is in juni door bestuur en leden
feestelijk gevierd. Bij die gelegenheid werd o.m. door de jarige Vereniging een
bronzen borstbeeld van H.M. Koningin Beatrix van de hand van Mari An-
driessen aangeboden aan het Stadsbestuur van Veere. Een zeer toepasselijk
geschenk in dit Veere-Oranje jaar.
Nu is de liefde voor Veere, die de Vereniging aan de dag legt, niet slechts
een passieve verering van het bestaande en een streven het oude te behouden,
maar ook een zich zo nuttig mogelijk maken ten behoeve van Veere. Dit heeft
er o.a. toe geleid dat de Vereniging Vrienden van Veere in 1973 de Stichting
Delta-Cultureel in het leven heeft geroepen. Het is deze Stichting, die een spe
ciale tentoonstelling in Veere's Grote Kerk heeft ingericht waarin de vier
eeuwen Markizaat en Oranje wordt uitgebeeld en die gedurende de gehele
zomer aldaar te bezichtigen is.
Iemand, die al lange tijd lid is, ook een zesjarige voorzitterstermijn heeft
volgemaakt, van de Vereniging Vrienden van Veere en vanaf de oprichting in
1973 voorzitter is van de Stichting Delta-Cultureel is Mr. J. J. Dieleman uit
Den Haag. Hij ook leidde de koninklijke familie rond bij de opening van de
tentoonstelling in de Grote Kerk op 30 april en bood de vorstin een gouden
replica aan van de strooipenning van Prins Willem van Oranje uit 1581. Met
hem hebben we een gesprek.
23
