Weel langs de dijk van de Oude Kamerpolder.
De ene helft van het Brilleken.
Zolang deze dijk nog niet door voor
gelegen polders werd beschermd, was zijn
ligging ten opzichte van de westelijke
stormwinden zeer ongunstig. Bovendien
moet deze voormalige zeewering, die da
teert uit de twaalfde eeuw, aanvankelijk
zeer primitief van opzet en konstruktie
zijn geweest. Dijkdoorbraken waren daar
om gpen zeldzaamheid, waarvoor het be
wijs wordt geleverd door verscheidene we
len die er vroeger lagen. Daarvan waren
de Kraeckmansweel en het Brilleken wel
de grootste.
Vermoedelijk werd de westelijke dijk van
de Westwatering naderhand enkele malen
verhoogd en verzwaard. Deze veronderstel
ling zou althans afgeleid kunnen worden
uit het feit dat deze dijk later Groote Dijk
werd genoemd. De weel Het Brilleken is
er nog steeds en ligt ten oosten van
Heinkenszand.
De vorm van deze weel, die feitelijk uit
twee delen bestaat, doet aan een bril den
ken, vandaar zijn naam. Wanneer hij is
ontstaan is niet bekend, maar waarschijn
lijk is dat rond 1400 geweest. Mogelijk is
ook in dit geval de St. Hlizabethsvloed
van 1404 er debet aan, alhoewel het na
tuurlijk ook eerder kan zijn gebeurd.
Een kleinere weel ontdekte ik langs de
dijk van de Oude Kamerpolder, tussen
's Heerenhoek en Nisse. Deze polder werd
bedijkt in de tweede helft van de veertiende
eeuw. In de eerste helft van de vijftiende
eeuw werd ter hoogte van deze weel de
polder het Vlaanderke aangedijkt. We mo
gen aannemen dat de weel er toen al lag.
Hij zou dus rond de wisseling van de
veertiende naar de vijftiende eeuw ontstaan
kunnen zijn.
Op de onderstaande foto valt ook de
kromming in de dijk ter hoogte van de
weel, duidelijk op.
Een erg mooie weel ligt langs de zuide
lijke dijk van de Zuidzakpolder. Het is
de Schouwersweel, die ook wel Doolman
wordt genoemd. De Zuidzakpolder werd
bedijkt in de eerste helft van de 15e eeuw.
Vermoedelijk werd de weel al vrij kort na
de bedijking gevormd.
Het is ondoenlijk om alle welen te be
schrijven die in de Zak van Zuid-Beveland
te vinden zijn. Het verhaal zou dan bo
vendien eentonig worden. We moeten daar
om volstaan met een keuze uit de veelheid
van eksemplaren die in het gebied voor
komen.
Eén van de kleinste welen die ik in de
Zak van Zuid-Beveland ontdekte, ligt ten
oosten van 's Heerenhoek in de zuidoos
telijke hoek van de Zuiderlandpolder. Om
zoomd door fraai opgaand geboomte is
het een kleine parel onder zijn soortge
noten. De Zuiderlandpolder werd bedijkt
in de eerste helft van de 15e eeuw. Het
De Schouwersweel op een zomerse dag.
14
