pasten. Hippies liepen er veel op. Jammer,
dat ze niet in het disco-modebeeld passen."
Bussen vol toeristen maar ook toevallige
passanten bekijken graag Jozeph's fabriekje
en het fabricage-proces van klompen. „Als
er zo'n toeristenkaravaan binnenkomt, dan
zorgt Van Boven er natuurlijk wel voor,
dat hij een mooi aantal klompen heeft
uitgestald. Vooral naar die geverfden is
erg veel vraag. Van Boven vindt het een
groot geluk, dat die verf er is. Daarmee
kun je wat oneffenheidjes in het hout, die
van geen belang zijn voor de levensduur
van de klomp, maar wel het zicht van de
klomp bederven, mooi mee verdoezelen."
Jozeph en ik besluiten om onze warme
plaats bij de kachel in de woonkamer te
verwisselen voor de plaats, waar zijn houten
produkten gemaakt worden en die ons land
de naam van „klompenland" hebben be
zorgd. De werkplaats met machines, allerlei
gereedschappen en klompen in vele stadia
van bewerking, is bezaaid met zaagsel. Als
Jozeph aan de hand van de praktijk toont,
hoe klompen tot stand komen, zitten onze
haren al gauw vol met rondspringende
houtvlokken.
Jozeph begint bij het begin: „De boom
wordt eerst in stukken gezaagd met een
kettingzaag, dat gebeurt buiten. Daarna
worden de gedroogde blokken hout met
een kliefmes in vijf of zes delen gekloven.
Van het kliefmes gaat het brokstuk dan
naar de hakbijl, waar het stuk hout na zo'n
tien slagen één slag aan iedere kant
de vorm van de klomp begint aan te nemen.
Dan gaat de ruwe vorm naar het center
apparaat. Het centerapparaat zoekt het
juiste middelpunt van het hout en maakt
daar een cirkeltje met een stipje."
Modelleren.
Jozeph en ik maken een paar passen rich
ting copiëermachine. In de machine zit een
voorgevormd model van een klomp. Klom
penmaker Van Boven heeft een aantal mo
dellen van klompen in verschillende maten
op de zolder voorradig. Voor elke maat
wordt er steeds weer een ander voormodel
in de copiëermachine geklemd, die op zijn
beurt heel nauwgezet de blokken hout tot
klompen modelleert. Er bestaan trouwens
verschillende soorten klompen, vertelt Jo
zeph me. Terwijl hij onder hels kabaal de
machine laat draaien. „Brabantse rondneus,
kistmodel, bezo-klomp en puntmodel."
Als de stilte weer is teruggekeerd, doen
we een pas opzij, naar de boormachine,
die met behulp van een soort gescherpte
lepel de klomp uitholt, zodat de voet erin
kan. Daarna komt het handwerk aan bod.
Met behulp van een handboor, een hiel- en
teenmes, wordt de klomp draagklaar ge
maakt. Jozeph: „Ja, er komt heel wat voor
kijken voordat zo'n klomp aan de voet
gestoken kan worden. Zo'n klomp moet
daarna eerst nog een week drogen, voordat
Irene hem met de schuurmachine glad kan
schuren."
Irene, die haar man inmiddels gevolgd is,
voegt er aan toe: „Als ik de klompen ge
schuurd heb, gaat Jozeph hier op dit krukje
zitten en met behulp van een koppelmes
en een touwtje, koppelt hij dan een paar
klompen, terwijl hij de twee klompen tussen
de knieën geklemd houdt."
„En dan is het aan de drager," zegt
Jozeph. „Bij een goed gemodelleerde klomp
gaan er toch nog altijd een paar dagen
overheen, voordat ze goed aan de voet
zitten en lekker lopen."
Na de gedetailleerde demonstratie van
het klompenambacht verlaten we de werk
ruimte. Staande in de eetkamer onder zijn
21
