Afwijkingen bij vis in giftige Rijn
Tulpen
Herinnering
Kans op boottrailerhelling bij Zuiderstrand
van Westkapelle
Tekst: Cor van Heugten.
In sommige delen van de Rijn, Waal en
Lek heeft 20 procent van de vissen afwij
kingen aan de vinnen. Een kleiner aantal
vissen, dat in dit open riool moet zwemmen,
heeft skelet-afwijkingen. Dus vergroeide
graten of zelfs mopsneuzen. Dit blijkt uit
een uitvoerig onderzoek naar de biologische
kwaliteit van het Rijnwater, dat door spe
cialisten van het Rijksinstituut voor de
Drinkwatervoorziening is uitgevoerd.
De komende maanden moet nog een groot
aantal gegevens worden verwerkt.
Volgens een woordvoerder van het Rijks
instituut voor de Drinkwatervoorziening
worden de vinafwijkingen, skelet-vergroeiin
gen en kankergezwellen (tumoren) bij de
diverse vissoorten in de Rijn veroorzaakt
door het jarenlang van geslacht op geslacht
zwemmen en eten in het slechte Rijnwater.
Vooral de zware metalen, pcb's, fosforver-
bindingen en bv. parathion, spelen een kwa
lijke rol in de sterk verminderde biologische
kwaliteit van de vis in de Rijn. Het lijkt
een schrale troost voor de bevolking, vis
sers en sportvissers in de Nederlandse delta
en riviergebieden, dat er een lichte verbe
tering in de aanwezigheid van bepaalde
toxische stoffen in het Rijnwater gaande is.
De biologische kwaliteit van vele vissen
en kleine ongewervelde dieren in de Rijn,
Waal en Lek laat dus veel te wensen over.
Er zijn ook fikse aantallen vissen met zgn.
mopsneuzen, in feite dus schedelafwijkingen.
Vooral het aantal vissen met vinafwijkingen
valt op.
Op dit ogenblik loopt het biologisch on
derzoek naar de kwaliteit van de kleine on
gewervelde dieren nog door. Het onderzoek
naar de biologische kwaliteiten van de di
verse vissoorten is onlangs afgesloten, maar
zal waarschijnlijk om de vier jaar herhaald
worden. Er kan dan een vergelijkend on
derzoek naar de visafwijkingen op een aan
tal meetpunten worden gedaan. Het per
centage vis met vinafwijkingen (20) is o.a.
in de omgeving van Gorinchem en Lobith
gevonden.
Deze gegevens zijn geput uit enkele voor
lopige gegevens van het onderzoek, dat nog
Begin 1982 wordt op het Ministerie van
CRM beslist over de aanleg van een boot-
trailerhelling in Westkapelle: niet ver van
het zogenaamde zuiderhoofd. Er ligt een
uitgewerkt plan voor de boottrailerhelling,
waarvoor de gemeenteraad dringend om
uitvoering in de voorjaarsmaanden van '82
moet worden uitgewerkt. De grote vraag
is hoe we deze gedegenereerde vis uit Hol
lands Diep, Haringvliet en Markizaats- en
Volkerakmeer houden. Ook deze vis gaat
opzwemmen naar de zoete deltawateren
na 1985.
Het Rijksinstituut voor Zuivering van
Afvalwater (RIZA) en het Rijksinstituut voor
de Drinkwatervoorziening hebben de lo
pende proeven met forel als „alarmbel"
voor grote giflozingen op de grote rivieren
gestaakt. De conclusie is. dat forel als be
waker van het oppervlaktewater niet snel
genoeg reageert op kleine afwijkingen van
de waterkwaliteit. De forel slaat pas alarm
als er ware calamiteiten volop gaande zijn.
Forel blijkt wel geschikt om als „waak
hondje" op te treden voor controle op het
afvalwater van grote chemische bedrijven
en andere fabrieken langs de grote rivieren.
De meest interessante proef met forel als
bewaker van de waterkwaliteit van de ri
vieren tegen toxische stoffen, speelde de
afgelopen maanden in het meetstation Kei-
zersveer van Rijkswaterstaat. Er stond een
computer op een aquariumbak, waarin de
versnelling en vertraging van de kieuwdek-
selbewegingen van deze edele vis gemeten
werd. Elke versnelling van de bewegingen
zorgt er dus voor, dat de computer die
de vissenbewegingen volgt, alarm slaat. Het
bleek echter, dat deze detektie van lage
gifgehalten erg tegenvalt. De forel reageert
pas heel duidelijk in oppervlaktewater, als
de katastrofe al volop gaande is en waar
schijnlijk al grote aantallen dode vissen
bovenstrooms de rivier afkomen.
Voor het alarmeringssysteem langs de
Rijn of Maas zullen dan ook geen forellen
meer worden gebruikt. De neus van een
schipper, visser, hengelaar of politieman
langs de Rijn is beter en sneller op benzeen,
tolueen of andere giften ingesteld, dan de
kieuwbewegingen of de reuk van de forel.
Forel blijkt wel geschikt om op de che
mische bedrijven zelf alarm te slaan als
er te veel ongezuiverd afvalwater of gif
in het effluent (gezuiverd afvalwater) terecht
komt.
heeft aangedrongen. De kosten, die op
87.000 gulden werden begroot, moeten ten
dele door een subsidie van CRM gedekt
worden.
De aanleg van deze trailerhelling is van
groot belang voor de bootvisserij. Er liggen
in de omgeving vele uitstekende visstekken
gedurende het hele jaar. Zowel in de zomer
als de winter is hier volop hengelsport te
beleven. De gemeenteraad en de VVV zien
de trailerhelling ook als een unieke kans
het toeristenseizoen in de stille tijd in
voor- en najaar te verlengen.
Door de aanleg van de trailerhelling kan
ook de strandrecreatie ontlast worden. De
visbootjes kunnen landen op een plaats,
waar de badgasten er geen last van hebben.
Auto's en trailerwagens staan op de stenen
dijk, waar plaats genoeg is.
Het is wel de bedoeling, dat de gemeente
een vergoeding gaat vragen in een ver
gunningstelsel, dat ook toezicht op orde
en veiligheid garandeert. Zoals ook elders,
kunnen bepaalde eisen aan de veiligheid
van de inrichting van de bootjes gesteld
worden.
De trailerhelling wordt, als het panklare
en besteksklare pian wordt uitgevoerd, in
de stenen dijk gebouwd tussen het z.g.
„groot hoofd" bij het oude peilboothuisje
en het zuiderstrand van de Joossesweg. De
plaats wordt waarschijnlijk het eerste paal
hoofd richting Joossesweg-strand vanaf het
peilboothuisje op de dijk gezien, waar nu
de „bejaarden-sociëteit" van Westkapelle zit
Als alles lukt, kan met de bouw in april
of begin mei worden begonnen.
Er wordt gewerkt aan een viskaart met
goede stekken en veiligheidsvoorschriften
voor de verre omgeving. Zoals bekend is
er al goede samenwerking met de kust-
wachtpost in het rode torentje, dat nood
signalen op de portofoons van de boot
vissers kan uitluisteren. Er zijn door de
plaatselijke bootvisclubs altijd strikte regels
in acht genomen de scheepvaart naar en
van Antwerpen niet te hinderen of in de
vaargeul te ankeren.
De beste visstekken liggen hier buiten
de vaargeul of over de vaargeul richting
Belgische kust. Er wordt ook van hieruit
op wrakken op de Noordzee gevist. Eén
van de pioniers is Arie de Lange, de keur
slager van Zoutelande, die altijd zo sportief
is zijn goeie stekken bekend te maken.
Op het weggetje langs de wei
staan rode tulpen in een rij.
Toen kwam daar een kind voorbij.
Het heeft zich, even maar, gebukt
en alle tulpen afgeplukt.
Nu staan er nog alleen maar stompen
en ginder klinken klepperende
kinderklompen.
Smit - Heyse.
Soms denk ik aan Zeeuwse duinen,
weiden, akkers, hoeven, tuinen.
Aan de hoge populieren,
aan de rozen, aan de vlieren.
Aan de bomen langs een weg,
aan een witte meidoornheg.
Stille dorpen, oude steden,
stemmen uit een ver verleden.
Carillons, een oude toren,
golvend water, wuivend koren.
En de rijkdom en de pracht
van de mooie Zeeuwse dracht.
Aan de felle westenwind,
alles wat ik wist, als kind.
Smit - Heyse.
Tekst: Cor van Heugten.
23
