Botterbehoud wil meer weten
over Zeeuwse visserij
Hoogaars YE 36 pronkstuk in oude vloot
Tekst: Willem v. d. Water.
Oud-Terneuzenaar Adrie de Jonge, sinds
een aantal jaren woonachtig in het Zuid-
Hollandse plaatsje Den Bommel op Goeree
Overflakkee, is één van die mensen die
eigenlijk geen moment loskomen van hun
hobby. Wat oorspronkelijk begon als een
interessante bezigheid voor de vrije uren,
is uitgegroeid tot een passie, die jaarlijks
veel geld en alle vrije tijd opslokt.
Adrie de Jonge is namelijk één van die
scheepsfanatici, die zich bezighouden met
het opkalefateren en in goede konditie hou
den van oude traditionele zeilschepen. De
oud-Terneuzense leraar opvoedkunde is
sinds 4 jaar eigenaar van een heuse Tho-
lense hoogaars. Eén van de twee in originele
staat verkerende Zeeuwse vissersschepen, die
bij de Vereniging Botterbehoud staan in
geschreven.
Sedert hij eind 1978 de YE 36 overnam
van de scheepstimmerman Piet Dekker in
Kortenhoef, weet Adrie de Jonge wat het
zeggen wil eigenaar te zijn van een 77 jaar
oude platbodem. Het is een verhaal over
veel geld en erg hard werken, het stukje
bij beetje restaureren van steeds weer
andere delen van het schip, een soort
eeuwig durende kringloop. Daarmee wordt
steeds weer een stukje toegevoegd aan de
geschiedenis van de YE 36. Een veelbewogen
geschiedenis, zo heeft Adrie de Jonge in
de afgelopen jaren uitgeplozen.
Oude papieren en vergeelde foto's ge
tuigen van een speurtocht in het verleden
van zijn schip, dat gebouwd is in het jaar
1905 bij de werf van Duivendijk in Tholen.
Het ging om een bijzonder grote hoogaars
(15 meter, tegen normaal 13 meter), die
voor rekening van de Veerse schipper De
Bliek als VE 13 werd gebouwd. De VE 13
had ook een groter laadvermogen dan nor
maal, namelijk 160 ton (een mosselton is
100 kilo) tegen 130 ton voor andere sche
pen. De VE 13 kreeg een zogenaamde
Lemmerkant, ook al een nieuwigheid. De
hoogaarsen werden aanvankelijk gebouwd
met een in een punt eindigend recht vlak.
Later werd onder invloed van de vorm
van de Zuiderzeeschepen het vlak omhoog
gekromd. Het achterschip werd ronder en
liet daardoor het water gemakkelijker los,
wat weer behoorlijk in snelheid scheelde.
Oude visserlui in Zeeland weten nu nog te
vertellen, dat de VE 13 een snelle zeiler
was, aldus Adrie de Jonge trots.
Visserman De Bliek hield zijn „De Vrouw
Anthonie" maar acht jaar en verkocht het
schip in 1913 aan zijn schoonzoon Minne-
boo. In de twintiger jaren kreeg de VE 13
zoals zoveel andere Zeeuwse schepen een
motor ingebouwd, die diende als hulpmiddel
in de smalle stroomgaten als wind en
stroom uit de verkeerde hoek kwamen. In
1931 ging het schip opnieuw in andere
handen over. Ditmaal een verhuizing naar
Yerseke, waar de fam Pekaar eigenaar werd.
De VE 13 werd nu geregistreerd als YE 114
„De Drie Gebroeders". Lang duurde dat
niet, want in 1936 werd de hoogaars door
verkocht aan Adr. Verschuure, die het schip
omdoopte in „Andries Jacob". Ook de re
gistratie werd veranderd in YE 36. Het
schip kwam veilig de Tweede Wereldoorlog
door, doordat de zoon Verschuure, die ma
chinist op de grote vaart was geweest, de
motor onklaar maakte, zodat de YE 36
voor de Duitsers onbruikbaar werd. In 1954
nam de zoon het schip van vader Ver
schuure over. Veertien jaar later, in 1968,
werd het „bestemd voor de watersport",
zoals uit het visserijconsent blijkt.
De YE 36 werd verkocht en belandde na
tal van omzwervingen via Nijmegen en
Harderwijk in 1976 uiteindelijk in het bezit
van de scheepstimmerman Piet Dekker in
Kortenhoef. Hij is de man, die de YE 36
redde, want het schip was inmiddels zo
ongeveer tot wrak vervallen en Piet Dekker
nam de restauratie ter hand. Daarmee
maakte hij de Tholense hoogaars weer tot
een fraai origineel Zeeuws vissersschip. Eén
van de zeer weinigen, die van de vele hon
derden hoogaarsen, hengsten, lemsteraken
en boeieraken zijn overgebleven.
Twee van die oude stukjes Zeeuwse
visserijgeschiedenis zijn thans ondergebracht
bij de Vereniging Botterbehoud. Dat wil
zeggen, dat eigenaren van de schepen lid
zijn van deze vereniging. Het gaat om de
Tholense hoogaars van Adrie de Jonge en
nog een Arnemuider hoogaars. Daarmee
verkeert De Jonge's schip in excellent ge
zelschap. Bij de Vereniging Botterbehoud
zijn thans zo'n zeventig authentieke houten
schepen aangesloten. De één in wat origi
neler staat, dan de ander.
De Thoolse hoogaars YE 36, een varend monument.
7
