OEKE.
Zeeuwse gedachten
(over relatie)
Kent u (uw) Zeeland
niet? Waarom stellen we voor het
Zeeuws geen spellingsregels op?
Dat hoeft beslist niet de ondergang
van de verschillende dialektgroepen bin
nen het Zeeuwse te betekenen. Dialekt
groepen die het Oost-Zeeuwsvlaams
daar gelaten ondanks de verschillen
toch veel gemeenschappelijks hebben.
Nu tovert iedere Zeeuwse dialektschrij-
ver maar wat aan. Trouwens, in het
Woordenboek der Zeeuwse dialekten
van dr. H .G. M. Ghijsen is, alzo dach
ten we, een aanzet je gegeven voor een
heid in spelling. Waarom die vrees zich
aan koud water te branden?
En dan nu een korte bespreking van
enkele nieuwe Zeeuwse uitgaven, ook al
zjjn die inmiddels al weer een paar
maandjes oud.
Dat is bijvoorbeeld het geval met het
boekje „Spelerieën en Zeeuwse vertel
sels deur Merien de Jonge," dat bij
Drukkerij Helman te Kapelle uitkwam.
Maar waarvan we helaas geen exem
plaar ter beschikking hebben. (Rien de
Jonge was „Jilles de Puut" op de eerste
en tweede grammofoonplaat van „Zee
land Plat").
Wel kregen we onder ogen „Kaotje
Tippelaer" van Simon Berrevoets, geïl
lustreerd door Wim Reijnhout en uit
gegeven door Drukkerij Markusse te
Wissenkerke. Berrevoet's boekje bevat
geen grootse literatuur in het Zeeuws,
maar dat is ook niet zijn bedoeling ge
weest. Hjj doet in dialekt en op rijm het
verhaal beter nog: de verhalen
over Kaotje. „Een boerewuufje", die de
wandelsport heeft ontdekt en daar op
haar manier triomfen beleeft.
Verder kan men er (onder meer) ken
nis nemen van de ontboezemingen van
„Kaotje" over de natuur, over haar reis
naar Canada. Het boekje heeft geen
pretenties, maar het is gewoon leuk.
Ook voor dit boekje geldt, wat voor
meer in dialekt geschreven proza en
poëzie geldt: hardop lezen, dan komt de
„kleur" van de taal het meest tot zijn
recht. De „Walchenaar" mag „Kaotje"
gerust met zijn uitspraak lezen; de Zie-
rikzeeënaar met de zijne of de hare. Ze
zullen allen de taal die Berrevoets in
„Kaotje" gebruikt als „Zeeuws" ervaren.
Berrevoets werkte ook mee aan de
derde langspeelplaat in de serie „Zee
land Plat". Deze Goese amateur-toneel-
speler en voordrachtskunstenaar is op
de plaat te vinden samen met Dries van
Baaren uit Middelburg en de Zuid-Be
velander Engel Reinhoudt, beter bekend
als „de Zeeuwse troubadoer". Aan deze
in Wissenkerke door „Ivory Tower Re
cords" opgenomen plaat werkten ook
mee de Noord-Bevelandse Revuegroep
„Zo zijn we nu eenmaal" (Waarom die
„Hollandse" naam?).
„Zeeland Plat 3" is net zoals „Zeeland
Plat 2" van een zeer acceptabel niveau,
als men voor ogen houdt dat het om
amusement in dialekt gaat.
Het meest overtuigend vinden wij
Engel Reinhoudt, die zichzelf op de gi
taar begeleidt in liedjes als „Melken met
de hand" en „Vandaege Scherpenisse",
om er maar eens twee te noemen.
Liedjes met soms een wat melancho
lieke ondertoon, met eenvoudige, maar
toch boeiende teksten. Toch wel dóór en
dóór Zeeuws, ook al heeft Reinhoudt
zich laten inspireren door de West-
vlaamse zanger Willem Vermandere.
Dries van Baaren, die met een tweetal
voordrachten op de plaat te horen is,
is een kostelijk verteller. Het beste von
den wij hem in zijn „Aeremuuse" crea
tie van „Visboer Van Belzen".
Simon Berrevoets doet zijn voordrach
ten („Ik ben een Zeeuw" en „De Reize")
met een pathos, dat soms wat overdre
ven lijkt. Maar dat is schijn. Wie naar
„De Reize" luistert en zich indenkt hoe
zo'n verhaal bijvoorbeeld op een
Zeeuwse verjaardagsvisite zou kunnen
worden verteld, kan de manier van
voordragen van Berrevoets aanvoelen
enwaarderen.
„Zo zijn we nu eenmaal" luistert de
Tekst: J. Kousemaker.
Stelt u zich voor: een beeldsnijdster
in haar atelier die ongeweten haar
kloppende hamer tot rust laat komen,
terwijl haar blik de verre ruimten van
Zeeuws-Vlaanderen zoekt, omdat er
plotseling een gedachte in haar opkwam,
die onder woorden gebracht wil worden,
zodat zij ballpen en papier neemt en
neerschrijft: „Toen de dood een vriend
wegnam heb ik gebogen toen een
misverstand dat deed ben ik ge
broken."
Dan herbegint het gestage tok-tok van
haar houten hamer; het werk aan de
sculptuur gaat voort. Maar de gedachten
blijven zich vermenigvuldigen en met
tussenpozen hoe kort?, hoe lang?
worden ze te boek gesteld. Letterlijk,
in een vijftal boekjes.
We hebben het over Carla Pols uit
Breskens en haar aforismen. Korte,
bondige gedachten: „God in Zijn on
eindige grootheid komt niet boven
het kleinste uit."
Laat het maar op je inwerken. Echt
geen boekje om even achter elkaar uit
te lezen. Ze staan alle vijf vol met
„doordenkertjes" en „dubbele bodemp
jes", vol woordspelingen met een oor
spronkelijke, kernachtig woordgebruik.
Kernspreuken die overwogen willen
worden of ze krijgen (om in haar trant
te spreken) onder-wicht.
Het lijkt me toe, dat zo'n boekje een
heerlijke gave kan zijn voor een een
zame of zieke (weer eens iets anders
dan bloemen of fruit, hoewel de deeltjes
bloesemen en de vruchten voor het
grijpen liggen!). Of om op uw nacht
kastje te leggen voor uw eigen „dag
sluiting".
Naarmate de tijd vergleed, werden
haar spreuken (soms) tot gedichtjes en
zeker mag worden gezegd dat ze door
leef der en religieuser zijn geworden en
plaat op met in koor gezongen liedjes.
„Ufo in de spruuten" en „De pejen van
't land" zullen geen „hits" worden. Maar
in het kader van de plaat passen ze heel
goed en vormen ze een leuke afwisseling
Bij alle waardering voor deze „luch
tige" vormen van Zeeuws taalgebruik
en amusement-in-dialekt vragen wij ons
toch af of de tjjd niet rijp wordt voor
een werkje in het Zeeuws van wat meer
literaire allure. Of moeten we dat soort
literatuur alleen maar aan de Friezen
overlaten? Ook in Zeeland hebben we
daar de schrijvers toch wel voor?
soms doordringen tot in de nerf en op
het bot. Volgend nummer zullen we er
enkele opnemen (met toestemming van
de schrijfster) in Z.M.
Als u eens in een boekhandel komt.
Toe, neem er eens eentje in de hand
en blader en lees wat. Het zou tekenend
voor u zijn, wanneer u het teruglegde.
Carla Pols is beeldhouwster. Ook
daarin gaat zij tot op de nerf van het
hout (haar geliefde materiaal) dat ze
onderhanden heeft, getuige de illustra
ties van haar reliefs en sculpturen in
het laatste deeltje dat er rijk mee ge
ïllustreerd is. Foto's van Anno Huide
koper.
POLS Carla, Korte metten; Zuchten
van Verlichting; Lichtsignalen; Pols
stokjes, p.d. 9,00. Over Eén Stemmen
(geïll.) 24,50. Ankh-Hermes, Deventer
(Ankertjes-serie).
Dit uitzonderlijk gewest vraagt om
fotoboeken, reisgidsen, beschrijvingen,
albums en wat al niet, zodat streek-
bewoner en toerist alle informatie kun
nen krijgen die ze (hard) nodig hebben.
Om daarin mede te voorzien, heeft uit
geverij Heideland (Hasselt - B.) in haar
reeks „Landschappen" een album doen
verschijnen onder de titel: „Zeeuwse
Eilanden in Beeld".
En dat laatste liegt er niet om: een
200 kleurenfoto's van Boudewijn Son-
dervan de ene nog mooier dan de
andere! geven een treffend beeld van
ons gewest. Sommige zijn full-page,
enkele half-page en talloze zijn beter
dan de fraaiste prentbriefkaarten. Niets
dan lof. Maar het fraais wordt nog over
vleugeld door KLM-foto's op de schut
bladen van het stadje Veere. Nog nooit
zo mooi gezien.
Wie de tekst rond de foto's heeft ge
leverd is onduidelijk. Toeristische dien
sten zijn wellicht hoofd-leveranciers ge
weest, al moet er ook wel eens een
Belgische Vlaming aan het woord zijn
(als er gesproken wordt in de trant van:
hier werd alleszins een kerk opge
trokken, ofhet uitzicht is er alles
zins niet mee gebaat). De tekstschrij
ver^), met kennelijk een zwak voor
windmolens, laten er geen enkele on
besproken.
Een prachtig album! Voor Zeeuw en
toerist. Een honderd bladzijden kijk-
(en lees)-genot voor 39,50. Aanbevolen!
Benieuwd naar andere delen van de
serie.
SONDERVAN, Boudewijn: Zeeuwse
Eilanden in Beeld. Heideland, Gr. Markt
1, 3500 Hasselt (B.). Linn. geb. 39,50.
16
