vliet was afgedamd, lag eertijds een
gehucht van dezelfde naam, alsmede
een haventje. Het uitzicht vanaf de
hoge zeedijk bij Kattendijke over de
water- en wadvlakte van de Ooster-
schelde, moet in die jaren onder alle
weersgesteldheden, wel erg mooi zijn
geweest.
Nieuwe bedijkingen.
In de 17e eeuw ontstond aan de mond
van de Zandkreek een opwas die Katse-
plaat werd genoemd. Op 15 december
1704 besloten de Staten van Zeeland de
Katseplaat te verkopen. In 1708 werden
de gronden bedijkt, waarna de naam
van het poldereiland werd gewijzigd in
Oostbeveland. Aanvankelijk vormden
de bedijkte gronden een afzonderlijke
ambachtsheerlijkheid, maar naderhand
werd Oostbeveland bestuurlijk onder de
gemeente Kattendijke gebracht. Kerke
lijk bleef het echter onder Kats behoren
Een aanzienlijke uitbreiding onderging
het grondgebied van de gemeente Kat
tendijke, toen in 1809 een groot kom-
plex buitengronden werd bedijkt. Aan
vankelijk kreeg het als naam Lodewijks-
polder, maar naderhand werd de naam
gewijzigd in Wilhelminapolder. De ver
landing van de waterwegen van en
naar Goes heeft de bedijking van het
betreffende gebied zonder meer versneld
Aan de bedijkers werd de verplichting
opgelegd een kanaal door de nieuwe
polder te graven vanaf de haven van
Goes naar de Oosterschelde. Waar het
kanaal in de Oosterschelde zou uitmon
den, moest een schutsluis worden ge
bouwd. Zo ontstond het Goese sas en
was de scheepvaart op Goes weer voor
een aantal jaren gewaarborgd.
In 1816 werd de Wilhelminapolder
onder de gemeente Kattendijke gebracht
Langs het nieuwe kanaal werd een dorp
gesticht, dat als Wilhelminadorp de ge
schiedenis is ingegaan. De nieuwe plaats
nam snel in omvang en inwonertal toe
en in 1829 vestigde de gemeente Katten
dijke er een sub-ontvanger. Door zijn
gunstige ligging en doordat de direktie
van de nieuwe ploder er werd gevestigd,
overvleugelde het nieuwe Wilhelmina
dorp in belangrijkheid langzaam maar
zeker het oude Kattendijke.
Tenslotte werd in Wilhelminadorp een
gemeentehuis gesticht en kozen zowel
de burgemeester als de direkteur van
de landbouwmaatschappij De Wilhelmi
napolder er hun domicilie. Alleen in de
naamsgeving kwam geen verandering.
Een schrale troost voor de inwoners van
Kattendijke.
Protestbetogingen zijn er van die kant
niet gehouden, voorzover ik weet. Daar
deed men toen nog niet aan. Een deel
van de inwoners vond werk in de
nieuwe polder. Bij winterdag kwamen
deze landarbeiders niet meer zonder
werk te zitten. En dat was veel be
langrijker.
Kattendijke, dorp aan de Oosterschelde.
Na de bedijking van de Wilhelmina
polder verloor de dijk tussen de haven
van Goes en Kattendijke zijn water-
kerende funktie. Omdat de dijk tussen
Kattendijke en Wemeldinge wel water-
kerend bleef, is ook Kattendijke een
dorp aan de Oosterschelde gebleven.
Vroeger werd het polderwater er ge
loosd door een sluis ten noorden van
het dorp. In 1884 werd er een stoom
gemaal gebouwd. Dat gemaal heeft
dienst gedaan tot 1953, toen de stoom
ketel werd afgekeurd. In 1904 liet het
waterschap bij het gemaal een kleine
landbouwhaven bouwen, nadat de oude
haven van Wijtvliet al in 1809 onbruik
baar was geworden.
Op een stille middag in oktober 1981
heb ik Kattendijke met omgeving nog
eens bezocht. Langs de voormalige zee
dijk tekenen de resten van het Goese
diep zich nog duidelijk in het landschap
af. Voor akkerbouw ligt deze voorma
lige vaargeul te laag. Plaatselijk heeft
men de grondslag in de voormalige
bedding beplant met populieren. Het
oude haventje van Wijtvliet valt in het
landschap van vandaag niet meer te
herkennen.
De monnikendijk werd al eeuwen ge
leden afgegraven, nadat zijn waterke-
rende funktie overbodig was geworden.
Op zijn grondslag ligt thans een asfalt
weg, die nog altijd Monnikendijk wordt
genoemd. Op sommige plaatsen ligt deze
weg nog zo hoog boven het aangren
zende maaiveld, dat de oude dijk er nog
duidelijk valt te herkennen. In de buurt
van de boerderij Monnikenhof moet eer
tijds de uithof van de abdij van Ter
Doest hebben gelegen.
Tijdens onze wandeling door Katten
dijke op die stille oktobermiddag viel er
in het dorp vrijwel niemand te be
speuren. Er blijkt nog een kruideniers
winkel te zijn. Ook de herberg is er nog
altijd. Bij de kerk staat een onbewoonde
pastorie. Op het kerkhof vonden we nog
twee grafzerken. Ze dateren uit het eind
van de vorige eeuw. Op de plaats waar
eens het koor stond, werd naderhand
een consistorie gebouwd. De spitsboog
die vroeger koor en schip verbond, is
nog duidelijk in het metselwerk zicht
baar.
De voormalige dorpsvate werd in de
dertiger jaren gedempt. Op die plek ligt
nu een klein plantsoen en staat de mu-
De gemeente Kattendijke anno 1866.
Overgenomen uit de gemeente-atlas van J. Kuijper.
16
