ZEEUWEN IN
BRAZILIË 5
i
Tekst: Rein van der Helm.
Foto's: De Stem.
mensen die nagenoeg geen kontant geld
bezitten.
Eduard Boone bleek blij met bezoek
uit Holland. Nadat wij een forse kop
koffie hadden gekregen, kwam hij met
een Hollands boek. „Mijn vader zei al
tijd: dit boek moet je goed bewaren.
Er komt een tijd dat hier Hollanders
komen en dan moet je toch Hollands
kunnen spreken," zegt zijn vrouw, die
evenals haar man met de achternaam
Boone op de wereld is gekomen. De
boekenschat omvatte verder nog een uit
1893 daterend Nieuw Testament en een
bijbeluitleg in niet mis te verstane
woorden.
Pioniersgeest nog steeds niet verdwenen
Panorama (Brazilië) „Als ik nog
wat jonger was, zou ik hier wel weer
weg willen. Er wordt grond uitgegeven
voor ontginning in het Amazonegebied
(R.v.d.H.). Maar ja, ik ben er nu eigen
lijk te oud voor."
Bram Boone, pionier van het eerste
uur van wat tegenwoordig het dorpje
Panorama in het noorden van Espirito
Santo is, weet waarover hij praat.
In 1939 trokken Bram Boone met zijn
broers Eduard en Izaak, plus nog wat
Laurets weg uit de ouderlijke omgeving.
„We hoorden praten over mogelijkheden
om grond te verwerven in het noorden.
We dachten: we gaan eens kijken. Het
was wel een eind weg, zo'n 18 tot 20 uur
lopen. We ontdekten dat het goede grond
was en wij kochten van de regering
elk 2 colonnes 50 hectare) en toen
zijn wij maar begonnen."
Het was natuurlijk geen kant-en-klaar
akkerland. Voor deze pioniers begon
de cyclus weer van voren af aan. Even
als hun grootouders en ouders hadden
gedaan, gingen zij het oerwoud met
kapmes, bijl en zaag te lijf. Bruikbare
bomen werden omgehakt en de reste
rende houtopstand afgebrand. De vrij
komende grond zo goed en zo kwaad
als mogelijk van stenen gezuiverd; er
werd gezaaid, geplant en geoogst.
Na de eerste oogst kwamen de vrou
wen van de. pioniers zich ook definitief
vestigen in Panorama. Daarvoor waren
de mannen, die voor 18 20 dagen
voedsel meenamen, regelmatig in hun
woonplaatsen teruggekeerd. Hun harde
werken is niet helemaal onbeloond ge
bleven.
„Je hebt veel courage nodig om dit
land te lijf te gaan. Je krijgt het be
paald niet cadeau," zegt Bram Boone in
vlekkeloos Zeeuws-Vlaams. En met een
weids gebaar omvatte hij zijn akkers
langs de berghellingen. Er is koffie aan
geplant, er staan bananenbomen en na
tuurlijk ontbreken de onvermijdelijke
maniokwortels niet.
Tegenslag is de Boone's echter ook
niet bespaard gebleven. Bram Boone zag
tot tweemaal toe zijn veestapeltje ge
decimeerd. Hij beperkt zich daarom tot
uitsluitend akkerbouw. Voorts werd hij
het slachtoffer van een Braziliaan, die
de bureaucratische wegen wat beter
wist te bewandelen dan hij. Toen Bram
Boone een door hem ontgonnen stuk
weiland wilde laten registreren, bleek
deze figuur hem voor te zijn geweest.
„Je kunt er niets aan doen."
Het probleem van de landbouwre-
gistratie woedt momenteel in alle he
vigheid. Ook de kleine boertjes in Ho-
landa moeten hun grond laten registre
ren. Er staat nagenoeg niets op papier.
De registratie kost echter handenvol
geld en dat is een zware zaak voor
Familie Boone voor huis van Izaak (tweede van links).
Bram Boone en zijn vrouw Ale Valkenier. „Je hebt courage nodig om dit land
te lijf te gaan."
30
