THUISVAART;
Mijmeringen bij het afscheid
van de zomer
waren. En toen kwamen, stilaan, de
betalingen binnen..! Lekker hoor. Kee
en Arjaan waren glad uit de brand. En
het hele dorp wist dat ze 'n puike smid
hadden.
Mie den nieuwejaer moesten Arjaan
en Kee gaan wensen.
Hun eerste bezoek, dat spreekt, was
bij Kee d'r ouders die ze veel heil en
zegen, en al wat wenselijk is toedachten.
Toen ze daar zo zaten had je Iengeltje
eens moeten zien gniffelen. Op de infor
matie van de postbode hoe het met de
zaken ging was Arjaan niet te stuiten.
Zoo, zoo, zei de post. Dan ziet het
er naar uit dat ik je mooi deur den
kwaeien tied geholpen heb.
Arjaan keek als een uil op 'n zieke
koeie.
'k Zou niet weten waarmee, zei hij
niet begrijpend.
Reken maar dat je heel wat be
stellingen aan mien te danken hebt, zei
zijn schoonvader.
Dan word je wel bedankt, zei de
smid. Maar bij mijn weten is er nooit
één klant geweest die kwam op rikkom-
mandasie van mijn schoonvader.
Dat kan weze, zei Iengeltje. Maar
die honderden kachelplaten heb je an
mien en an gin meins anders te danken.
Die leveranties van vulkachels en for
nuizen is t'r mooi bijgekomen. Daarop
had ik niet gerekend. Maar die kachel
platen. gin meins zou d'r op gekom-
men zijn als i k niet gezegd had dat dat
most! 'k Dacht zo dat ik je gin ondienst
bewezen heb met dat te verzinnen....
Verzinnen.schreeuwde Arjaan
toen hij weer spreken kon. Verzinnen?
Je wilt toch niet beweren dat dat zo
maar verzonnen is? Hij sprak veel en
veel harder dan nodig was. 't Is een ge
meente-verordenienge! Dat is 't. Nu mot
je nie perbere om mien daarmee te
verneuken, want ik kenne je langer dan
vandaege, riep hij.
En dat Iengeltje Saman maar stilletjes
monkelen en lachen. En dat maakte de
smid rissig.
'k Heb er trouwens voor mezelf ok
een gemaakt. En voe Zwiddiek de plies-
sie. En voe de gemeentesikretaris.
Arjaan, jongen, zei de brievenbe
steller, dat kan allemaal wel wezen. Je
eigen plaat gaat dan van je winst af,
maar nodig was het niet!
Niet nodig! schreeuwde de jonge
smid. En Zwiddiek dan? En Van der
Beid? Noe jie!
Da's nogal gemakkelijk, zei Ien
geltje. Die binne d'r ok ingestonke.
Vaoder, vaoder, zei Arjaan, en ie
keek naar de lachende oogjes van Kee's
vader, 'k kriege je in de gaten....! Je
zit 'm weer danig te verdraaien. Tj oen
gen, wat kun jie liege!
Affijn oor! noe nog mooier!! riep
Iengel Saman en hij werd kwaad. I K,
en ik allenig en gin meins anders, ik
heb je die klandizie bezorgd. En dat wil
je, voe den hier en gunder, niet geloven?
Probeer maar eens na te gaan hoe het
allemaal begonnen is. Toen ik het be
dacht had heb ik, hoor je, ikke Malle
Maerten het dorp ingestuurd. Kuuskuus
mie een boodschap van 't Gemeenthuus.
Dat was op een zitterdag toen 'n rond
ging met de leesportefeuilles. En toen
was 't ei gelegd. Want dat ging rond,
manlieve, schijt vuur, blaas as, door 't
hele dorp. 's Maandags daarop kreeg je
je eerste bestellingen en toen ging je
smisse lopen als een lier. Of dacht je
soms dat het mijn harte geen piene dee,
dat je van de zummer zo maar met een
mokertje op je 'n aanbeeld stoeng te
kloppen om Kee te laten geloven en het
dorp te laten horen dat je toch nog wel
iets te doen had? Verschrikkelijk was
dat. Verschrikkelijk! En gin levende ziel
die je helpen kost. En zodoende.
Hij zweeg even en Arjaan was met
stomheid geslagen; had ook niet zoveel
begrip bij zijn schoonvader verwacht.
Die maandag, op die maandag is 't
begonnen. Dat was de negenentwintig
sten september. Ga maar eens na, als
je dat nog kunt.
Kee was er bij gekomen.
Het was er nogal heftig toegegaan zo
dat ze, vanzelf, dacht dat ze in de moeite
waren. Maar ze had wel degelijk door
waar het allemaal over ging.
Ja, maar vader, Zwiddiek dan.
En Van der Beid, zeker? hernam
Iengel. Meisje, die Van der Beid is hier
sikretaris en dat blijft ie omdat hij te
stom is om ooit ergens burgemeester te
worden en die Zwiddiek is zo stom als
een rund.
Ja, maar, zei ze ongelovig, ze zijn
toch ook aangeschaft bij andere mensen
op andere dorpen, bij een andere smid?
In 'Eintjeszand, op Wolfersdiek, in
Schrabbekerke en Ternisse.
En dat was ook zo; tenminste,
dat was 't zeggen.
Zo zie je dan maar, zei Iengel, dat ik
wat bijzonder goeds bedacht heb. 'k Had
op andere durpen nog meer dochters
kunnen hebben die met een smid ge
trouwd waren, merk ik. Wil je soms
nog een bewijs dat ik in die affaire
'n vinger in de pap gehad heb? Kijk
daar maar, zei hij.
En met de steel van zijn pijp wees
hij naar de poten van de kachel.
Kiek, zei hij, ik ben zowat de enige
in 't durp die geen kachelplaat heeft.
Ja, maar daar heb ik me dan
ook allang over verwonderd, zei de jon
ge smid, dat er van jou geen bestel
ling kwam
Persies! was het antwoord. En
daar moet je Zwiddiek dan eens op
Wanneer aan het eind van de vorige
eeuw een windjammer in een haven aan
de westkust van Zuid-Amerika met gu
ano was geladen om de reis huiswaarts
wijzen en naar me toe sturen om me
te verbaliseren.... Ha, ha, ha!
Dat brak de spanning.
De postbode lachte hard en smakelijk.
Dat heeft hij al eens eerder ge
probeerd, den stommen bliksem. Dacht
ie dat ie slimmer was dan Iengel Saman!
Maar dat is een ander verhaal: hoe ik 'n
keer thuis kwam met een haas....
Zwiddiek heeft het hart niet in zijn
lijf om hier te komen. Maar wat belang
rijker is, hij kan gewoonweg geen ver
ordening aanhalen die overtreden zou
zijn omdat zo'n verordening niet be
staat. Besef dat toch, kinders! Zoiets
is toch immers nooit in de gemeenteraad
geweest! En die stomme gemeenteraads
leden bukken ziéh voor een verordening
die ze zelf nooit behandeld hebben.
En daarom heb je d'r zelf geen ge
nomen? vroeg Arjaan.
Wat docht je, zei de postbode, dat
ik in mijn eigen laarzen zou schijten?
Niks hoor. Net nie!
Die zat.
Maar Kee wauwelde er over in het
dorp. Want haar mond houden had ze
nooit gekund.
Daar heb je het gelazer, zei Iengel
Saman tegen z'n vrouwe. Je ziet maar
weer: je mot 'n aap niet in den biebel
laten lezen.
Toen langzaamaan uitkwam hoezeer
Iengeltje Saman de Malle Maerten had
gebruikt om de hele burgerij een poets
te bakken, was het fraaiste van al, ei
genlijk, dat mensen weigerden te
geloven dat ze bij de neus genomen
waren
Zo zie je maar weer: de waereld wil
bedrogen worden.
En daarvan wordt gebruik gemaakt.
Nog steeds.
Reken maar.
En let maar eens op.
J. Kousemaker.
(Fragment uit ongepubliceerde
novelle „Malle Maarten").
Uit: „Zomerwende" van Paul Verbruggen
Vlaams dichter (18911966).
te beginnen eindelijk! zong de be
manning die het gangspil hanteerde om
het anker op te halen een „sea shanty"
om het zware werk te verlichten. Bij het
„Wij willen de zomers behouden, de zomers,
en een roes in het hart,
tot de winter,
tot de stille winter begint".
13
