zeer belangrijke weerkunde (het kunnen
voorspellen van windrichting en wind
kracht moet voor een molenaar een
tweede natuur worden) en het prak
tisch onderricht door vakmensen voorop
stonden.
Maar daarmee rezen weer andere pro
blemen. „De theoretische cursus bleek
in het algemeen voor beginnelingen veel
te technisch", aldus Langenberg, die zelf
een molenaarsopleiding in België volgde.
„En wat de praktijk betreft: veel Zeeuw
se vakmolenaars voelden er niet zoveel
voor om allerlei leerlingen op hun mo
len toe te laten. Men vreesde dat be
paalde „geheimen" doorverteld zouden
worden aan de concurrent".
Al deze negatieve factoren hadden tot
gevolg dat de opleiding in Zeeland niet
van de grond kwam. Daarbij speelde
ook de verbrokkeling van de provincie
over de vele schiereilanden een rol. Het
kost tenslotte nogal wat tijd en geld om
bijvoorbeeld vanuit Zeeuwsch-Vlaan
deren een middagje te gaan oefenen op
een molen op Schouwen-Duiveland.
Vandaar dat de Zeeuwse afdeling van
het gilde heeft besloten de zaken anders
kennis van molens en onderdelen, de
aan te gaan pakken. Om de opleiding
wat meer te stroomlijnen zal eerst een
inventarisatie worden gemaakt van de
nog in onze provincie draaiende „vak
molens", van het aantal geslaagde vrij
willigers en van de leerlingen.
Langenberg: „Deze laatste groep
en ook de nieuwe leden zullen nu een
speciale begeleiding krijgen. Er staan
regelmatig bijeenkomsten op het pro
gramma tijdens welke vaklieden uit Ne
derland en België op de theorie ingaan.
Ook proberen wij het aantal „instruc
tiemolens" (waarop de leerlingen prak
tijkervaring opdoen) in Zeeland uit te
breiden, zodat er minder gereisd hoeft
te worden".
Het uiteindelijk doel dat het Zeeuwse
gilde daarbij voor ogen staat is om ten
slotte voldoende opgeleide vrijwilligers
beschikbaar te hebben, zodat alle veer
tig molens in de provincie draaiende ge
houden kunnen worden. Gedacht wordt
aan een paar vrijwilligers per molen,
die elkaar kunnen aflossen.
„Onze molens moeten gemiddeld twee
tot drie keer per week draaien en in het
zomerseizoen elke dag", zo schetst Christ
Langenberg de volgens hem ideale situ
atie. „Daar hebben we natuurlijk heel
wat vrijwilligers voor nodig, maar het
moet vandaag de dag met zoveel men
sen, die al dan niet gedwongen over veel
vrije tijd beschikken, toch te verwezen
lijken zijn".
En misschien denkt de Sluise Braban
der hardop verder, is het mogelijk dat
jonge mensen in de toekomst weer hun
brood gaan verdienen op de molen.
Voorbeelden zijn er in het land al,
want in Schiedam en Oirschot malen de
plaatselijke molens al volop meel voor
de bakkers in de omgeving.
Hoewel Langenberg een dergelijke
ontwikkeling in het dunbevolkte Zee
land nog niet direct ziet, weet hij wel
andere inkomsten voor een vrijwillige
molenaar. Het verkopen van zelf gema
len meel aan particulieren bijvoorbeeld,
het heffen van entree aan bezoekers en
het aan de man brengen van prentbrief
kaarten van de eigen molen. Verder ont
vangt een moleneigenaar 2400 gulden
per jaar onderhoudssubsidie en geldt in
enkele provincies (in Zeeland nog niet)
een draai- en maalpremieregeling. Bij
een bepaald aantal omwentelingen per
jaar geregistreerd door een teller
ontvangt de molenaar dan een extra
subsidie.
Maar elke vrijwillige molenaar is na
tuurlijk lang niet altijd eigenaar. Veel
molens zijn de laatste jaren aangekocht
door gemeenten, die op hun beurt een
vrijwillige molenaar in dienst nemen,
zodat het oer-Hollandse „monument"
wordt onderhouden en kan blijven
draaien. Vorig jaar nog nam de ge
meente Oostburg een vrijwilliger in
dienst voor de molen te IJzendijke,
waarbij een bruto loon werd geboden
van twintig gulden per uur.
Wie belangstelling mocht hebben om
zich te laten scholen tot vrijwillig mo
lenaar kan schrijven aan het Zeeuwse
gilde, postbus 17 in 's-Gravenpolder of
bellen met Christ Langenberg, 01178 -
1810. De cursus duurt twee jaar (totale
kosten 150 gulden) en wordt gevolgd
door een proefexamen. Is dit bevredi
gend, dan wordt de kandidaat voorge
dragen voor een theoretisch en prak
tisch eindexamen, afgenomen onder
auspiciën van de vereniging De Hol-
8
