Ja zelfs.... „nog in onze tijd kunnen
beide landen moeilijk tot overeenstem
ming komen."
den Sporenslag!) dorst de Vlaamse graaf
het aan om Holland aan te tasten. Zijn
campagne verliep aanvankelijk vlot.
Totdat er een slag bij Vlaardingen
geleverd werd en totdat zij na het tref
fen bij het Manpad, nabij Haarlem, te
ruggedreven werden. En daarin had
Witte van Haemstede overwegend de
hand. De Vlaamse dreiging duurde nog
één jaar. In 1304 werd in de zeeslag bij
Zierikzee de Vlaamse vloot verpletterd
door een Franse. (Sporenslag gewroken)
Pas twintig jaar later legde de Vlaam
se graaf zich bij de nederlaag neer en
kwam er een definitieve scheiding.
Zeeland, noordelijk van de Schelde,
kwam in volle eigendom aan Willem III
van Holland.
Romein noemt dit verdrag van be
slissende betekenis voor de verhouding
NoordZuid. In het verlengde liggen
de sluiting (later) van de Schelde en
de opkomst en bloei van Amsterdam.
Het slot Oostende.
Kopergravure van H. Spilman naar een tekening van Corn. Pronk. 1743.
En nu? Nu weet ik nog niets zeker.
Maar we komen er nog op terug.
Dat Slot Ostende ook, met zijn vreem
de naam, gelegen in het westelijk deel
van de stad, een paar honderd meter
van de Westwal. Hoe kan dat?
Wacht even, als Goes ouder is dan
Het Slot, dan klopt het niet. Maar als
het nu juist andersom zou zijn. Eerst
was er Het Slot en daarbij ontstond
een plaatsje Goes. Dat zou natuurlijk
kunnen.
Nu moeten we wel een erg grote stap
terug doen in de geschiedenis. Een eeuw
of acht, tot omstreeks 1150. Bestond
Goes toen al? Mogen we even aannemen
van niet? Want pas tweehonderd jaar
later (1351) kreeg de plaats enige privi
leges. En het Slot was er toen al. Het
Slot werd niet gebouwd in het westelijk
deel van de stad, maar het stadje ont
stond oostelijk van het kasteel.
Maar ja, het is natuurlijk allemaal
zo lang geleden. Zo lang, dat we feitelijk
niet eens weten aan welke landsheer
Zeeland „rechtens" toebehoorde. Want
nu eens waren het de graven van Hol
land, dan weer die van Vlaanderen,
die oppermachtig waren over onze
schorren en slikken en eilandjes.
En omdat de souvereinen van onze
archipel nogal eens wisselden, wisselden
de Zeeuwse edelen ook nogal eens van
sympathie. Cm van de steden nog maar
te zwijgen. Want langzaamaan zijn we
verzeild geraakt in de Hoekse en Kabel
jauwse twisten. Om hun positie te ver
stevigen, althans veiliger te stellen, ko
zen de edelen overwegend de kant van
de graven van Vlaanderen. Maar de
Zeeuwse steden die van de Hollanders.
Waar hoorden „wij" eigenijlk bij? Wel,
het heeft maar een haartje gescheeld
of we waren „nu" Belgen. De man, die
mede een belangrijk aandeel had in het
beëindigen van de Vlaamse invloeden
en het Vlaamse overwicht was de bas
taardzoon van Floris V van Holland,
Witte van Haemstede. In 1303 (een jaar
eerder hadden de Vlamingen de Franse
koning smadelijk verslagen in de Gul
WAT EEN ongewisse tijd! En niet
alleen in deze gewesten. Ook Frankrijk
en Engeland bestreden elkander al
even vinnig als Holland en Vlaanderen.
Dat ging zo een eeuw door. Welke kant
moest je op? Het beste was maar dat
je terecht kwam bij de uiteindelijke
overwinnaar. En wie zou dat dan wel
zijn? Dat blijft een moeilijke zaak.
Ook in onze 20e eeuw zagen/zien we
er voorbeelden van. Hoewel sommige
dingen heel wat veranderd zijn, heel
wat verandert helemaal niet.
Wat ook niet veranderd is, is de loop
van kreekruggen. Dat zijn erg langge
rekte, hoogggelegen gronden die rusten
op zand en daarom niet, zoals de om
ringende landen zijn ingeklonken. Het
omringende land kwam wat lager. De
kreekrug derhalve wat hoger. En dus:
wat veiliger.
Nu liep/loopt er zo'n kreekrug van
's-Heer Arendskerke, noordelijk van
Wissekerke en 's-Heer Hendrikskinderen
via Kloetinge naar Kapelle.
Schreven we eerder het jaartal 1150,
welnu in omstreeks 1150 werd er ter
plekke een dijk aangelegd. We wagen
te veronderstellen, dat die dijk nu nog
herkenbaar is als de zuidgrens van de
veel, veel latere Goese polder en de
nog veel latere Perponcherpolder. Dan
was dat de noordelijkste bedijking van
de Brede Watering bewesten Yerseke.
Achter die bedijking woonde je veilig.
WE HADDEN IN Zuid-Beveland nog
al wat vermogende en invloedrijke adel.
Kent niet iedereen de Heren van Bors-
sele? Welnu, deze hadden in het eerder
genoemde Wissekerke een heerlijkheid
verworven en ze breidden hun bezit
stukje bij beetje uit tot voorbij 's-Heer
Hendrikskinderen tot het plaatsje Goes.
Daar was al (achter de juist beschre
ven veilige dijk) een woontoren gebouwd
door de vrij arme ambachtsbezitters van
de familie Van (der?) Goes. Het gebeur
de vermoedelijk in de tweede helft van
de 12e eeuw, dat de nieuwe bezitters,
de Van Borssele's, op het uiterste oost
einde van hun domeinen een kloek
kasteel zetten bij/in plaats van de „ori
ginele" woontoren.
Dat was het Slot Oosteinde en daar-
Het vervallen slot Oostende. Aquarel door A. Brandt. 1819.
16
