De Zeeuwse Teale
is de mooiste vanööiemeaie
Praetuus-Praet
Door: Kees van Boven.
Un heweunte op de Bevelanse durpen
is, da de wat ouwere hinnerasie, eiken
dag bie mekoare komt in un speciaal
vo die ouwetjes hebouwd onderkommen.
Zö'n optrekje ei op vele durpen un
verschillende benaemieng, zö as: soos,
ouwemanne-uus, praetuus, 't keuvelkot
en meschien bin d'r nog wè meer van
die benaemiengen zö ier en daer. Je
vindt ut zowat op elk durp, zö'n praet
uus, laete m'n 't zö mè noeme.
Eiken dag ka-je ze d'r vinde, d'ou-
wetjes in of rond ut uusje op un banke.
Mee hoed weer lekker in 't zonnetje
en at ander weer is, beschut tehen
rehen en wind onder dek.
Netuurluk doeë ze nie alléén zitte, mè
di wor ök wat ofheklest, da ka-je be-
hriepe. Ze wete oalus van mekoare en
a't er wat hebeurd is, bluuve ze net zö
lang peure tot a ze tevreehesteld bin
en d'r nieuwschierugheid wee erhens
anders nae uut haet.
Noe bin'k zelf nog belange nae hin
ouwe veint, mè toch mag uk hraeg us
even bie d'ouwe van daehen in 't praet
uus zitte. Je kan d'r soms prachtuhhe
verhaelen ore. Zö zat uk di onderlest ök.
We maekten zö un praetje over 't
weer en ze waere 't er oal over sééns,
dat ut mè koud was vo d'n tied van
't jaer. Iederéén was nog druk over de
pee-jen, de winterterve en 't weer an't
praeten, toen a 't inééns stille viel, of
a't er un domenie verbie kwam. Mè, dat
was nie 't heval.
D'n ouwen Jewannus kwam d'r an-
hehae en ie liep un bitje moeiluk, in
ieder heval nie zö asse hewent waere.
Vandaer oal die stilte en vraehende
blikken. Toen a't un moeizaem was he-
zete, was tun heliek ut middelpunt. D'n
voruhhen dag was tun nie op komme
daehe en di moste ze netuurluk d'n
oorzaek van wete. Zeker noe a Jewannus
un bitje moeiluk liep.
Pier de Munk vroeg dan ök heliek:
„Je was ter histere nie, zeker op reis
hewist. En j'ei hlad nie hezeid da-je
weg most?"
Ze waere eihenluk un bitje op d'r
tééntjes hetrapt, omda Jewannus niks
oa hezeid, wi of tun nae toe most.
„Ni-je," zei Jewannus, „op reis bin'k
nie hewist. Mè 'k bin op verziete hewist
bie m'n zwaeher, Merien van Sakke. Je
weet wè, die a in d'Onrustpolder weunt.
Di bin'k op de fiets nae toe heree. Mè
'k oa't beter nie kunne doe-e."
Di most de heméénschap netuurluk ut
ziene van Want a-je op verziete hieng
en j' oa't beter nie kunne doe-e, dan
mekeert er erhens wat. Da ka-je zö
behriepe.
„Oa-je 't beter nie kunne doe-e,"
vroehe d'r dan ök un paer heliek. En
un oare: „Wat mekeerde d'r dan an?"
„E-jae," zei Jewannus, ,,'k pas un
nieuw zael op m'n fiets mö-je wete.
En noe ek vrééd piene an m'n kont, da'k
aest nie weet te haen of te zitten."
Di wier netuurluk un bitje over he-
hniffeld. Mè dat duurde nie lang, want
Jewannus hieng wee varder mee z'n
verhael.
„Toch un aparten, die Merien," zei
Jewannus. En wee waere ut oal vrae
hende blikken, die Jewannus ankeke.
Om de spannieng d'r un bitje in 't ou
wen, stak um éést omstandug un pruume
achter z'n kiezen, vo a't un varder hieng.
„Jae, ie ei pas z'n uus laete verbouwe
en toen ak ter kwam, ek éést us hoed
motte kieke. Want d'r was nog a wat
veranderd, dat mö'k zehhe," zö hieng
Jewannus a knauwend varder.
„Merien was nog a inhenome mee de
veranderiengen an 't uus. 'k Wier dan
ók deu z'n vrouwe Kee en Merien zelf
langs de nieuwbouw rondheleid. En
inderdaed 'k mö zehhe, 't is vee veran
derd. Mè of die veranderiengen noe ök
oal verbeteriengen bin, dat kan 'k toch
zo hauw nie zehhe. En ik zei ök niks.
Mè jae, toen a m'n in uus an un bakje
koffie zaete, wouw Merien hraeg wete
oe of uk ut vond. Jae, toen ek ut mè
hezeid, want d'r was toch één dieng, dat
a toch wè roar andee en dat ek toen
ök laete wete.
Ie oa naemeluk ök un nieuw verkus-
kot laete zette. Da's netuurluk niks
biezonders, alléén da dat verkuskot te-
hen de slaepkaemer was anhebouwd. En
dat vond uk toch un bitje vrimd. 'k Zei
dan ök tehen Merien: da mö toch wè
vrééd stienke zou'k zö dienke?
Toen keke ze oalebei-je verbaesd nae
m'n en nae één ööhenblik, zei Merien
toen éél verbolhe: di za dat verke dan
mè an motte wenne.
Kiek, dirom bedoel uk mè, da'tut toch
un bitje un aparten is, die Merien."
Nae un ööhenblik döödse stilte, waere
ze't di oal mee ééns.
Ondertussen was 't ouwe Jöösje d'r
bie hekomme. Un mannetje van tehen
de seventug, a jaeren wedunaer en un
verhaele-verteller ééste klas. Nae 't re
laas van Jewannus stak um dan ök
heliek van wal.
,,'k E histere dan toch ök wat mee-
hemaekt. Julder wete, da'k vrééd vee
op kleine huus hesteld bin. Noe wete
die hasten dat ök, dus 'k nog a us
verziete.
Histere net vo de koffie hieng de belle.
Ik nae de deure en di stae twi van die
wurmen van de buren un èntje varder
uut de straete. Un jongen en un meisje;
zie, un jaer of zesse, dee 't woord.
Hoei-jen dag, zei ze, m'n bin voader
en moeder an 't spelen en noe komme
m'n bie joe op verziete.
Noe, 'k zehhe: kom ter dan mè in,
want verziete ka-je nie op de stoepe
laete stae. Affijn, pa en moe in de
voorkaemer hezet en 'k was net an 't
koffie zetten, dus vroeg uk of ze un
bakje mee dee-je.
Dat was hoed, zei-je ze. 't Veintje
van un jaer of viere, riep nog: mee vee
suuker en melk, toen ak a op weg was
nae de keuken.
Nae un menute of vuuve kom uk mee
m'n bladje koffie in de hank, stae ze di
oalebei-je vo de buutendeure. Wa's dat
noe, motte je hin koffie, wou uk wete.
't Meisje keek un bitje beteuterd van
mien nae de koffie. Toen zei ze un bitje
bedrempeld: Jae, kiek m'n motte nae
ruus, want m'n man die eit in z'n
broek hedae."
Nae dat verhael van 't ouwe Jöösje
eit ut hesprek dan dien dag nog lang
over kinders hehae.
Zelf bin'k wee deu helööpe. Mè a-je
zelf zö'n praetuus weet te staen, mö-je
d'r us binnenstappe.
'k Heve julder één raed: Stae stieve
in je schoenen, wan ze vraehe 't emde
van je lief. Mè je doe ze d'r wè un
plezier mee, want over 't weer bi-je ök
vlug uuthepraet, zei noe zelf.
20
