Terugblikkend op 20 nov. 1974:
Piet Verwijs van Vervoex:
ARP-Tweede Kamerlid mr. W. Schakel had
de krediet-overschrijdingen Deltawerken
bij stormstuw-keuze al door
„Oosterschelde pas interessant voor oesterteelt,
als het water na 1986 weer rustig is"
Door: Cor van Heugten.
Nu de politieke golven rond de uit
eindelijke prijs van de stormstuw-bouw
in de Oosterschelde tot orkaankracht
zijn aangewakkerd, is een terugblik op
1974 erg leerzaam. Tot het laatste ogen
blik heeft destijds het Tweede Kamer
lid mr. W. Schakel (ARP) zich verzet
tegen het gedurfde Deltaplan van een
stormstuw. Op het laatste ogenblik
kreeg hij de belofte, dat de aanleg een
bepaalde prijs niet mocht overschrijden.
We hebben mr. Schakel, die nu nog
als burgemeester van de gemeente
Noordeloos fungeert, nog even opgebeld.
Hij heeft met tranen in de ogen de
uitslag van het onderzoek van de Re
kenkamer op zijn televisie-scherm be
keken. Schakel heeft het grootste gelijk
van de vismarkt gekregen. Hij had grote
bedenkingen en zelfs verdenkingen te
De Zeeuwse oesterkwekers verenigd in
de Vervoex hebben geen haast om de
Oosterschelde-percelen weer in te zaai
en met Grevelingen-oesters, zolang de
stroomsnelheden door de Deltawerken
nog te groot zijn. In grote delen van de
Oosterschelde zijn stijgingen van de
stroomsnelheden van 10 tot zelfs 30°/o.
Dat geeft ook extra zandstormen op
de percelen, die van oudsher (Yerseke
Bank) ideaal waren.
Een ander argument voor Piet Verwijs
is, dat hij (net zo min als de Direktie
Visserijen) enig risico wil nemen met
het bedwingen van de gevreesde oester
ziekte. Ook al is deze besmettelijke ziek
te op dit ogenblik weer uitgewoed, (me
ning van dr. Van Banning van het
RIVO) er hoeft geen enkel risico ge
nomen te worden. De oesterkwekers
wachten dan ook rustig de komende
beleidsmaatregelen af.
De oesterkwekers hebben alle kansen
gen de politieke beslissing van het ka
binet Den Uyl. Ook van een ingrijpen
op een moment, dat al duidelijk was
hoe de kosten de pan zouden uitrijzen,
is nooit iets terechtgekomen.
Mr. Schakel getuigt nu ronduit, dat
hij er in die dagen van 1974 en ook later
nooit geslaagd is de ware cijfers van
de dreigende kosten boven water te
krijgen. Hij zegt keihard, dat de be
trokken topambtenaren van rijkswater
staat en de Deltadienst een soort zwijg
plicht was opgelegd. Schakel zegt rond
uit op dit ogenblik, dat ook minister
Westerterp een deel van de verant
woordelijkheid draagt. Hij verbood de
informatie te geven, die ik ter plekke
bii de deskundigen wilde halen.
Het stormstuwplan wordt bijna eens
zo duur als politiek was afgesproken.
hun wereldmarktaandeel te behouden
en uit te bouwen, zegt Piet Verwijs, via
de Grevelingen-oesters. Hij raamt, dat
er aan jonge oesters en konsumptie-
oesters zeker 200 miljoen in de Greve-
lingen rustig groot liggen te groeien.
De kwaliteit is uitstekend, er is dus
geen vuiltje aan de lucht. Er kan tot
1986 gewacht worden als de stormvloed
kering klaar is en de stroomsnelheden
veel minder zijn.
Nieuwe mogelijkheden.
Piet Verwijs gelooft heilig in nieuwe
mogelijkheden op de Oosterschelde. Nu
op de Grevelingen al gebleken is hoe
oesters in een stagnant bekken zonder
veel stromend water uitstekend gedijen,
ziet hij unieke kansen. Er zullen in de
hele Oosterschelde tot dicht in de buurt
van de oesterdam richting Bergen op
Zoom, nieuwe kansen op goede percelen
De heer Schakel heeft nooit enig ver
trouwen in de cijfers en beloften van
destijds gehad. De gemaakte kosten zijn
te triest, zegt mr. Schakel, om nu met
enige trots mijn wantrouwen van toen
bevestigd te zien. Het is een trieste zaak
die in de toekomst voorkomen zal moe
ten worden, zegt hij. Ik heb me altijd
zwaar getild gevoeld. De zaak is ons te
mooi voorgesteld, blijkt nu.
Biologisch wonder Grevelingen.
Wat mr. Schakel en andere kamer
leden niet verwijten, is de verkeerde
voorspellingen over de benodigde
stroomsnelheid op de Oosterschelde voor
het voortbestaan van de oester- en mos
selteelt. Het gaat dan over het wonder
van de Grevelingen, waar (naar schat
ting) op dit ogenblik al 150 miljoen
konsumptie-oesters liggen.
In dit stagnante zoute bekken met
minimale stroomsnelheden, gedijen de
oesters van het Zeeuwse ras beter als
op de Oosterschelde. In drie zomers zijn
de Grevelingen-oesters konsumptierijp.
Op de Oosterschelde in 4 tot 5 jaar. Ook
prof. Korringa had dat destijds niet
kunnen voorzien.
Veel erger is, zeggen ook ingewijden
bij de Provinciale Waterstaat van Zee
land, dat het voorlopig ophogen van de
Oosterscheldedijken al snel aan het
licht bracht, dat het op Deltahoogte
brengen van alle dijken wel een haal
bare zaak was. Wat dat betreft heeft
ook de Aktiegroep Oosterschelde Open
groot gelijk gekregen. En op de Yerseke
Bank liggen grote hoeveelheden zand
door de gestegen stroomsnelheden bij
de uitvoering van het werk. Pas na
1986 wordt dit beter.
Dat vraagt in 1984 uitvoerig onder
zoek van de RlVO-doiologen om te be
kijken hoe de Grevelingen-oesters rea
geren bij uitzetting op de Oosterschelde
in diverse levensstadia.
komen. Er is voor de RIVO-biologen
in '84, '85 en '86 alle tijd om vele zaken
met de oesters (en mosselen) uit te
zoeken.
Nu wel vaststaat, dat er minimale
stroomsnelheden garanties geven voor
kwaliteits-oesters, kan ook de Ooster
schelde naast de Grevelingen een goud
mijn worden. Piet Verwijs wil die kan
sen op de Oosterschelde niet bederven
door te vroeg de Grevelingen-oesters
in de vette weiden van een rustiger
Oosterschelde te laten. Er is ook op
het Veerse Meer zelfs een verbetering
van de zoutwaterkwaliteit te bereiken,
als de zoetwater-afvoer aan banden
gelegd kan worden.
De voordelen van de stormvloedkering
op de Oosterschelde pakken heel anders
uit, dan prof. Korringa ruim 10 jaar
geleden dacht. Het wonder van de Gre
velingen was niet te voorzien. Ook dr.
Dijkema van het RIVO-station in Yer
seke is het daar mee eens. Er zal nu
door vergelijkend onderzoek bekeken
moeten worden welke mogelijkheden
grote delen van de Oosterschelde in de
toekomst bieden. Dat kan ook een deel
van de enorme krediet-overschrijdingen
voor de stormvloedkering goedmaken.
Er is trouwens, zegt Piet Verwijs en
dr. Dijkema, een heel spel mogelijk met
de schuiven van de stormvloed-kering.
Ook als er strenge winters komen. Er
liggen alle kansen de biologische voor
waarden te scheppen voor unieke teelt
en kweekprogramma's.
Er liggen grote nieuwe recreatiekan
sen, aldus Piet Verwijs.
Door: Cor van Heugten.
5
