Spaar de 12 mijls zone:
Waarom is het kustwater
en zoute Deltawater zo voedselrijk?
Tekst: Cor van Heugten.
Onlangs heeft de garnalen-bioloog dr.
Dolf Boddeke (minzaam glimlachend)
zijn voorspellingen over de ontwikkeling
van de garnalenstand langs de Neder
landse kust geannaliseerd. De garnalen-
vissers hebben een prima jaar achter de
rug, de vraatzucht van de enorme ge
boorte-explosie van de jonge wijting
lichting 1983 ten spijt. Wat de garna-
lenvissers nu minder vangen, wordt aan
stijgende besommingen goedgemaakt. Dr
Boddeke heeft (en dat gebeurt meer) het
grootste gelijk van de vismarkt gekre
gen. De hamvraag daarbij is: waarom
is het kustwater en delta-water zo
vruchtbaar dus gunstig voor de to
tale, visstand? Voor sport en beroep.
Goed voorbeeld
Het Veerse Meer is een uniek voor
beeld van bijzonder vruchtbaar water.
Al enkele jaren na de afsluiting werd
uit analyses van het „zoute" water be
kend, dat het water achtmaal zoveel
fosfaten had, als de open Oosterschelde.
Deze fosfaten zijn van groot belang voor
de vruchtbaarheid van het water, dus
de plankton-ontwikkeling. Dat is het
begin van alle leven, van de micro-or
ganismen tot de garnalen, schelpdieren,
vissen en planten, die ook voor sport- en
beroepsvissers van belang zijn.
Op het Veerse Meer komen de fosfa
ten (zeg maar voedingszouten) vooral
van het omringende bouwland en de
polders. De vruchtbare akkers leveren
ook heel wat afvalstoffen van mest
stoffen. Toen het Veerse Meer nog open
was, kregen deze fosfaten nooit de kans
de levenskansen voor vele micro-orga
nismen en planktonsoorten te verbete
ren. De eb- en vloedbeweging spoelde
de fosfaten, nitriet (en noem maar op)
weg naar zee. In mindere mate heeft
ook de Grevelingen daarvan geprofi
teerd, dat een veel hoger zoutgehalte
heeft.
Ook de enorme groeisnelheid van de
oesters op de Grevelingen is mede te
danken aan de uitstekende voedselsitu
atie, met vele wormen, garnaalsoorten,
kleine visjes en slijkdiertjes, die de bo
dem oplevert.
Op dit ogenblik worden op het Veerse
Meer proeven gestart om de zoutwater
kwaliteit door het inlaten van vers zout
water of Oosterscheldewater (met ho
gere zoutgehalten) te verbeteren. In de
loop der jaren is het zoutgehalte van
het afgesloten Veerse Meer te ver ge
zakt om een gezond zout milieu op te
leveren. In feite is het (constante) zout
gehalte dus „de slagboom" van alle le
ven. Als een diersoort of lager organis
me dat zoutgehalte kan verdragen, ont
wikkelen zich enorme hoeveelheden van
die diersoorten, wormsoorten, visjes enz.
Soms is het aantal soorten niet groot,
maar zijn wel de aantallen erg groot.
Op Veerse Meer en Grevelingen groeit
de glasaal in vier jaar tot maatse pa
ling. Dat zijn ongekend grote groei-
snelheden, die ook de snelle groei van
de uitgezette forel verklaart.
Het kustwater.
Door de afsluiting van Hollands Diep
en Haringvliet en andere deltawateren,
is in de loop der jaren bijzonder rijk
dus voedzaam kustwater ontstaan.
Het vervuilde zoete Rijnwater met enor
me hoeveelheden voedingszouten,
stroomt via de verdiepte Waterweg en
de Haringvlietsluizen naar zee. Vele che
mische gifstoffen komen door de stroom-
vertraging vanaf de Nieuwe Merwede
in de benedenrivieren tot bezinking. De
chemische stoffen (vaak erg kwalijk)
hechten zich aan zand en slib. Het ge
volg is wel, dat Hollands Diep en Ha
ringvliet en andere benedenrivieren,
zinkputten van vele gifsoorten en che
mische combinaties zijn geworden.
Er vindt dus wel een gigantische zui
vering van het Rijnwater plaats. Tot
tientallen kilometers uit de kust is het
kustwater de laatste jaren door deze
opgeloste voedingszouten veel voedsel
rijker geworden. De enorme plankton
ontwikkelingen hebben dus nieuw le
ven gegeven aan vele organismen, die
de garnalenstand bevorderen en het ta
feltje van vele vissoorten, o.a. platvis
en paling, dekken.
De enorme garnalenvangsten, waar
op weer wijting, kabeljauw, platvis en
andere vis komt azen, is aan dat voed
selrijke (geschoonde) Rijn- en Delta
water te danken. De konklusie van kot-
tervissers en sportvissers is duidelijk:
Spaar de 12-mijls zone!
8
