P. Caland op ca. 58-jarige leeftijd.
Wie was die CALAND?
Niemand van het gezelschap zal er
veel van geweten hebben.
Niemand zal zich er erg voor geïnteres
seerd hebben.
Hij moest ergens uit Zeeland komen.
Zijn vader was ook nog al betrokken
bij waterschapswerk.
En dat was zo. Zijn naam was ABRA
HAM CALAND, een Westkapellenaar.
Dijkwerker soms?
Ook dat, ja!
Pieter Caland en Janna Louwerse
kregen in 1789 een zoontje Abraham.
En toen Abraham dertien was,
kon hij mee naar 'de dijk'.
In Westkapelle stonden Abraham en
Pieter Sr., te boek als dijkwerkers in
daggeld. Maar daar is het verhaal van
Abraham niet mee ten einde!
Niet voor niets staat boven dit ver
haal: ZO VADER, ZO ZOON.
o
Abraham was er een met een formi
dabel stel hersens.
Omdat er geen leerplicht bestond
hoefde hij niet naar school en omdat er
thuis bittere armoe was, kon hij er,
financieel, ook niet naar toe. Hij werd
door moeder Janna de straat opgestuurd
om. te bedelen. En daarvan hield hij
zoveel 'over' dat hij (zie het kadertje)
zich de school in-bedelde!
Hij viel door zijn knappe kop zo
danig op dat de Westkappelse school
meester er alle aanleiding toe zag om
de jonge Abraham, na een 'praktijkjaar'
in 1803 geplaatst te krijgen op het
Instituut van toekomstige waterbouw
kundigen te Middelburg. Daarvan we
ten wij alleen dat het gehuisvest was in
'de Abdij'. Was dat een particulier, een
stedelijk of een provinciaal instituut?
Wie het weet mag het zeggen. Graag.
Wie waren de andere leerlingen? On
bekend. Hoe ging hij van Westkapelle
naar Middelburg? Te voet; dat laat zich
raden. Drie jaar lang. Dan moet hij er
toch dicht tegen de 25.000 km voor ge
tippeld hebben.Dat is vijf keer Lis
sabon-Amsterdam heen en terug.
Zou hij ook die 'boer in zijn tentwagen
gekend hebben die, op een marktdag,
gevraagd werd door een jongen of hij
asjeblieft mee mocht rijden (liften heet
dat tegenwoordig!) tegen zo'n ventje
zei: 'As jie te lui bint om te werken,
mot je mae loope'?
Er zijn nog al wat vragen omtrent
jeugd en opleiding van Abraham. Maar
we weten dat hij als een briljante
leerling de scholing afmaakte en dat hij
in 1806 een aanstelling kreeg als opzich
ter bij de Polder Walcheren.
Ja, inderdaad, ook Abraham Caland
was nog al betrokken bij waterschaps
werk.
Hij heeft die baan zes jaar vervuld.
Toen promoveerde hij (1812) tot Con
ducteur 2e klasse van de Waterstaat,
doch dat duurde maar kort. Zijn hoofd
ingenieur beval hem speciaal aan (1815)
tot Ingenieur 2e klasse.
Hij kwam van Breskens naar Zierik-
zee.
Intussen was hij, feitelijk, al.... be
roemd.
In 1827 vereerde de stad Zierikzee
hem op grond van zijn verdienste met
een Empire zilveren theeservies. Hij
was toen 38 jaar. Later benoemde
Koning Willem I hem tot Ridder in de
Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij
was 51. Toen hij 65 was werd hij be
noemd tot Commandeur van de Eiken
kroon.
Maar we lopen vooruit.
In Zierikzee, aan de Oude Haven 51
werd op 23 juni 1826 een zoontje Pieter
geboren. De vader is tweemaal getrouwd
geweest; met een dochter van een kapi
tein van de Oost-Indische Compagnie,
Catharina Wilhelmina van de Plas en
met (en wie een beetje bekend is met
de patriciers-geslachten in Zeeland zegt
'O ja?') freule Anna Elisabeth Schorer).
Misschien was de naam Caland toch
bekender dan we vermoedden. In de ge
vel van Pieters geboortehuis is, onge
veer 15 jaar geleden, een gedenkplaat
aangebracht om de kleine Pieter die een
erg grote Pieter werd, te eren.
Toen het manneke zeven jaar oud
was (1833) verscheen van de hand van
ziin vader het op één na oudste stan
daardwerk der waterbouwkunde: 'Hand
leiding tot de Kennis der Dijksbouw en
Zeeweringkunde'.
Ja, inderdaad, ook vader Caland was
nog al betrokken bij waterschapswerk.
Misschien hadden de illustere leden
van de staatscommissie die de toegang
tot de Rotterdamse haven moesten be
studeren tóch de naam wel eens ge
hoord.
Vier jaar nadien (1837) wordt Caland
Sr. hoofdingenieur en krijgt in die po
sitie het hele district Zeeland onder zijn
supervisie.
Eenmaal 65-plusser werd hij Presi
dent van de Centrale Directie Wal
cheren. Ondertussen schreef hij brochu
res over zijn vak. Hij moet wat agressief
geweest zijn, maar met een jeugdig elan.
Wat agressief. Maar ook sarcastisch!
We vinden van hem:
'..het is waar, de geschiedenis is
'voor velen een oud, versleten boek,
'dat weggeworpen en vergeten moet
'worden om plaats te maken voor
'romans en verdichtsels, waartoe het
'sprookje der ontwerpers van krach-
'tig gebouwde dijken in de voortij-
'den behoort' (1856).
Kort voor Abraham stierf hij werd
ruim tachtig jaar werd hij nog be
noemd in een Commissie voor Onder
zoek van de Bezwaren tegen een spoor
lijn HaarlemAmsterdamUtrecht. De
oude Caland was niet alleen betrokken
geweest bij waterschapswerk....
o
Terug naar Caland Jr.
14
