St. Philipsland omstreeks het midden van de 19e eeuw.
Overgenomen uit M. H. Wilderom, Tussen afsluitdammen en deltadijken deel 2.
Het slikken- en schorrengebied buiten de
bedijkte polders veranderde gedurig van
vorm en aanzien. Na de verlanding van het
oude Zijpe werden de schorren van Rumoirt
nog door de Bruintjeskreek van St. Philips
land afgescheiden. Tussen Rumoirt en Brui-
nisse was inmiddels een nieuwe stroom ont
staan, die de naam Zijpe kreeg. Door ver
dieping en verruiming van deze stroom kwa
men de schorren van Rumoirt volledig ge
scheiden van Duiveland te liggen. In 1847
werden ze bedijkt door W. F. del Campo en
ontstond de Anna Jacobapolder. Willem
Frederik del Campo, geboren in Loga (Oost-
Friesland) werd opgeleid tot officier bij de
genie. In 1833 trouwde hij met Anna Jaco-
ba van Sonsbeeck. Ze was verwant aan de
familie Verheije van Citters, die ambachts
heren en -vrouwen van St. Philipsland wa
ren. Naderhand werd del Campo burge
meester van St. Philipsland. Door vererving
en koop kwam hij in het bezit van de schor
ren van Rumoirt en de aangrenzende buiten
gronden ten noordwesten van de Oude Pol
der van St. Philipsland. Zoals gezegd, liet
hij deze gronden in 1847 bedijken. In de
nieuwe polder liet del Campo een landgoed
aanleggen, waarop hij in 1879 overleed. Na
de bedijking heeft de Anna Jacobapolder
nog tien jaar tot de gemeente Bruinisse be
hoord. In 1847 werd nog een polder bedijkt,
namelijk de Kramerspolder, genoemd naar
de toenmalige burgemeester van St. Philips
land. In 1845 kreeg del Campo concessie
voor de omkading van een schor aan de
westzijde van het eiland. Deze omkade gron
den, bekend als de Willempolder, lagen zeer
ongunstig en liepen herhaaldelijk in. Tenslot
te werd de kade verhoogd en verzwaard f tot
een normale zeedijk.
Verbindingen met de buitenwereld.
Zolang St. Philipsland een eiland was, wa
ren de verbindingen met Duiveland, Tholen
en het Brabantse vasteland primitief en niet
ongevaarlijk. Over de veerverbindingen naar
en van het in 1487 bedijkte eiland, bestaan
geen nadere gegevens. Eerst na de herdijking
in 1645 is er sprake van de verpachting van
een veer van St. Philipsland op St. Anna-
land. Dat gebeurde in 1650. In datzelfde jaar
is er sprake van een veerverbinding met Oud-
Vossemeer. Deze verbindingen zijn jarenlang
in stand gebleven. Het feit dat veel Fliplan-
ders van Thoolse oorsprong zijn, is daaraan
natuurlijk niet vreemd. Er heeft zelfs nog een
veerverbinding bestaan tussen St. Philips
land en de Van Haaftenpolder op Tholen.
Voor dat veer bleek echter niet voldoende
belangstelling te zijn.
Vanaf 1758 voer een beurtschipper van St.
Philipsland op Dordrecht en Rotterdam,
speciaal voor het vervoer van landbouwpro-
dukten. Kort na de bedijking van de Anna
Jacobapolder werd een veerdienst ingesteld
tussen de nieuwe polder en Zijpe op de Dui-
velandse oever. Dit veer Anna Jacobapolder
Zijpe heeft zich kunnen handhaven tot
de dag van vandaag.
Door de jaren heen is de verbinding tus
sen het eiland St. Philipsland en het vaste
land van Noord-Brabant uiterst primitief ge
weest. Uiteraard kon de tocht over de slik
ken van De Heere slechts bij afgaand water
worden ondernomen. De vaargeul van het
Slaak moest met behulp van een veerman
worden overgestoken. Was die man niet op
tijd aanwezig of werd men door andere oor
zaken door het opkomende water verrast,
dan was er nog een lange paal die in het slik
stond en voorzien was van een soort klim-
houten, waarop men het vege lijf kon ber
gen. Men kon daar op de veerman wachten.
Het was dus een overtocht, waaraan wel wat
risico's waren verbonden. Geen wonder dat
naar middelen werd gezocht die een veiliger
oversteek konden waarborgen. Een dam
over de slikken zou de oplossing zijn, maar
dan zou ook de belangrijke vaarweg Een
dracht - Slaak afgedamd moeten worden.
Voor de scheepvaart bleek deze oplossing
onaanvaardbaar te zijn. Men besloot daar
na een dam door de Mosselkreek te leggen
tussen St. Philipsland en Tholen. In 1663
kwam deze dam klaar, maar kort daarna
brak hij door en was men weer even ver.
Nog tot 1846 maakten de schepen op de
vaarroute Rotterdam - Antwerpen gebruik
van het Slaak. Toch waren kort daarna de
plannen tot de aanleg van een dam tussen
St. Philipsland en Noord-Brabant al zover
gevorderd, dat alleen nog toestemming no
dig was voor het gebruik van de Breukelen-
bergse schorren. Ze waren eigendom van de
ambachtsgerechtigden van Oud- en Nieuw
Vossemeer. Nadat de Staat met deze eige
naren tenslotte tot overeenstemming was ge
komen, werd de Slaakdam spoedig daarna
voltooid en op 24 maart 1859 officieel
geopend.
Maar de dam bleek niet sterk genoeg ge
construeerd en brak in 1861 door. Ruim
twintig jaar later, n.l. in 1884, kwam een
nieuwe Slaakdam gereed die sterk genoeg
11
St. Philipsland als gemeente en eiland in 1866.
Overgenomen uit de gemeente-atlas van Kuijper.
