ZEEUWSE VLAGGEN
OP EEN RIJ GEZET (3)
DUIVELAND.
GOES.
In dit derde deel in de serie over de gemeentevlaggen van Zeeland worden die van Duive
land, Goes en Hontenisse besproken. Van de drie is die van Goes de oudste. De geschiede
nis ervan gaat terug naar 1696. De vlaggen van Duiveland en Hontenisse zijn van recentere
datum. Ook deze keer schreef Jos Poels de teksten en tekende Hans van Heyningen de
vlaggen.
Met de gemeentelijke herindeling van het
eiland Schouwen-Duiveland op 1 januari
1961 werden de gemeenten Nieuwerkerk,
Oosterland en Ouwerkerk samengevoegd tot
Duiveland. De nieuwe gemeente kreeg op 19
februari 1962 door een Koninklijk Besluit
van koningin Juliana een eigen wapen toe
gekend. Het schild bestond uit een combi
natie van de wapens van de opgeheven ge
meenten: een gouden (geel) schildhoofd met
drie blauwe staande ruiten en gegeerd met
vier geren.
Het duurde tot maart 1969, voordat het
gemeentebestuur de raadsleden een voorstel
overlegde om een eigen Duivelandse vlag in
te stellen. Burgemeester en wethouders
meenden toen: „In de afgelopen jaren heb
ben wij meerdere malen bij bepaalde feeste
lijke en officiële gebeurtenissen het gemis ge
voeld van een gemeentevlag. Wij hebben ons
over deze vlag beraden en menen dat de in
het gemeentewapen gebruikte motieven ook
in de vlag verwerkt dienen te worden".
In de vergadering van 27 maart 1969 ging
de raad met het vlaggevoorstel akkoord, dat
bijna identiek was aan het wapen. Slechts het
beeld was een kwart slag gedraaid. De om
schrijving luidde: „Vanaf de stok een baan
van goud (geel), beladen met drie ruiten van
azuur (blauw), vervolgens een zilver (wit)
vlak, beladen met vier vanuit de rechter zij
de van het vlak uitkomende, tot aan de lin
ker rand doorlopende geren van sabel
(zwart)".
Net als het gemeentewapen herinnert de
vlag van Duiveland aan het eens zelfstandig
bestaan van de drie samengevoegde plaatsen.
De gele baan langs de stokzijde van de vlag
verwijst naar Ouwerkerk. De drie daarop
voorkomende ruiten symboliseren Ooster
land. Die ruiten kwamen al voor op het ou
de gemeentewapen van die plaats. De geren
op de vlag herinneren aan de voormalige ge
meente Ouwerkerk.
De oude plaatselijke symbolen vertoonden
overigens een bijna identiek beeld, aan de
hand waarvan ook de nieuwe symbolen van
Duiveland werden ontworpen. Geschiedkun
digen nemen aan dat de oude gemeentewa
pens en het nieuwe - zijn afgeleid van
het familiewapen van de Van Duivelands.
Deze reeds eeuwen uitgestorven familie be
zat vroeger land op het eiland Duiveland.
De betekenis van de vlag van Goes is niet
meer na te gaan. Wel staat vast dat het dun
doek al in de zeventiende eeuw in gebruik
was en kan de geschiedenis worden gere
construeerd. Vast staat dat Goes, dat in 1342
van Jan van Beaumont stadsrechten kreeg,
al in 1651 van een eigen vlag gebruik maak
te. In dat jaar werd de nieuwe haven van
Goes geopend. De oude kon niet meer wor
den gebruikt omdat deze was verzand. Ter
ere van de opening reikte de toenmalige ma
gistraat (vergelijkbaar met wat een burge
meester tegenwoordig is) een vlag uit aan de
stad. Niet duidelijk is of de vlag speciaal
voor die gelegenheid werd ontworpen. In de
Nieuwe Cronijk van Zeeland, die in 1696
door M. Smallegange werd geschreven,
wordt voor het eerst een omschrijving gege
ven van de Goese vlag: „13 horizontale ba
nen, afwisselend van keel (rood) en zilver
(wit), de eerste baan van boven te beginnen
en de dertiende van keel". Op een wapen-
kaart die in het boek werd ingebonden, komt
bovendien een tekening voor van deze vlag.
Dit model vlag is zonder twijfel het herken
ningsteken geweest van de schepen die Goes
als thuishaven hadden.
Langzaam maar zeker verzandde ook de
nieuwe haven van Goes en kwam de stad een
paar kilometer van zee te liggen. Daardoor
was de vlag niet meer zo nodig. In een ver-
geethoekje kwam ze echter niet terecht. In
1964 vond het toenmalige Goese gemeente
bestuur dat de stad de vlag officieel diende
te worden vastgesteld. Er werd een onder
zoek ingesteld naar de geschiedenis van de
oude vlag omdat men er zeker van wilde zijn
dat de vlag historisch verantwoord zou zijn.
Het resultaat van de navorsingen staat hier
boven afgedrukt. De Hoge Raad van Adel
in Den Haag werd nog om advies gevraagd.
Dat werd op 12 maart 1964 uitgebracht en
de Hoge Raad van Adel schreef dat zij „zich
volkomen kan verenigen".
In de gemeenteraadsvergadering van
woensdag 15 april 1964 ging de toenmalige
raad met het collegevoorstel akkoord. De
omschrijving van de vlag luidde in het raads
besluit: „Rechthoekig, bestaande uit dertien
horizontale banen van gelijke hoogte en
lengte, afwisselend in de kleuren rood en wit,
de eerste baan, van boven te beginnen en
dertiende in de kleur rood". Een deel van
de oude moeilijke omschrijving uit de Nieu
we Cronijk van Zeeland werd toen overge
nomen. Eenvoudiger was geweest: „Recht
hoekig met dertien evenhoge, horizontale
banen rood-wit-rood-enzovoort".
Het grondgebied van Goes werd op 1 ja
nuari 1970 uitgebreid met dat van de tot die
datum zelfstandige gemeenten Kattendijke
en Wolphaartsdijk, alsmede delen van 's-
Heer Abtskerke, Heinkenszand, Kapelle,
Kloetinge en Wemeldinge. Al in de openba
re raadsvergadering van woensdag 15 mei
1970 werd voor het nieuwe Goes de aloude
vlag opnieuw vastgesteld. De rood-witte ha
nenvlag wappert nu al meer dan drie eeuwen
boven de stad en haar omgeving.
17