Probleem van de kernafval.
KERNAFVAL
DUMPEN IN DE RUIMTE
Telefoonles.
door Chriet Titulaer
Kernenergie als zodanig is voor zeer ve
len (nog) wel aanvaardbaar. Maar het pro
bleem is: waar blijven we met het gevaarlij
ke kernafval? Zo wordt het grote publiek
van bepaalde zijde geconditioneerd.
Het is misschien zo gek nog niet om, ge
confronteerd met dit probleem, je licht eens
op te steken bij een instantie die er meer van
weet.
Daarvoor bestaat in Zeeland de Inspectie
voor VOLKSGEZONDHEID EN MILIEU
HYGIËNE.
Wat heeft men daar te vertellen?
Daar geeft de topman telefonisch college.
Zeer duidelijk. Ter zake kundig. Als volgt
samengevat:
Het probleem ligt rond het verschijnsel
straling van radio-actieve stoffen. Kun je
daaraan wat doen? Het antwoord is JA. Je
kunt het afschermen. Waarmee? Met lood.
Je ziet het in ieder ziekenhuis bij het maken
van röntgenfoto's. Röntgenologen dragen
bij hun werk zware leren schorten. Ja,... ik
herinner het me van school dat deze weten
schappers zich tegen straling beschermen
door lood. Ook dat bepaalde delen van de
patiënt, die niet blootgesteld dienen te wor
den aan de stralen, worden afgedekt met
zware dekvellen, leer met lood. En was met
Marie Curie, zonder lood-bescherming, ten
laatste slachtoffer van haar wetenschap?
En nu is lood niet de enige betrouwba.
afschermer. Dik beton is dat evenzeer. Maar
dan wel met een dikte van een meter.
Komt er dan niets doorheen?
De eerlijkheid van de wetenschapper
dwingt hem te zeggen: Ja. Maar wat er door
heen dringt is (meetbaar!) niet meer dan de
straling van de lichtende wijzerplaat van uw
wekker of polshorloge. Dus bijna niets. Dus
te verwaarlozen.
Fatale straling kan tot kanker leiden. Wie
kan er een kankergeval op de pols noemen
van iemand die jaar in, jaar uit een horloge
droeg met een lichtende wijzerplaat? Komt
niet voor. Het radio-actieve stralingsgevaar
van afgeschermd afval is nihil.
Omdat al het lood van de wereld niet toe
reikend is en er ruim voldoende beton aan
wezig is, verpakken we de afval in beton.
Bovendien geldt ook, juist als bijvoor
beeld bij licht, voor radium-straling de
kwadraten-wet. De sterkte neemt af met het
kwadraat van de afstand. Wie 3 meter van
de lamp af gaat zitten krijgt 3x3 9 maal
zo weinig licht. Wie op 9 meter afstand van
de stralingsbron af staat krijgt 9x9 81
maal zo weinig toegestraald. Op 81 meter is
de straling van bovengenoemde wijzerplaat
891 keer zo zwak.
Zeg maar gerust, er is GEEN gevaar bij
goed afgeschermd radio-actief afval.
Wat hebben we nodig?
Een silo met een attente magazijnmeester
en voor vijfhonderd jaar (en waarom niet
veel langer?) BESTAAT ER GEEN GE
VAAR.
Is er zo'n goede magazijnmeester te
vinden?
Wis en waarachtig wel.
Vergelijk het met het onderhoud van on
ze dijken. Daar wordt van alles aan gedaan
om ze te beschermen tegen verval door na
latigheid. Zonder dat zouden ze eroderen,
Zon.
De aarde, zo leert de elementaire astrono
mie, is een klein planeetje dat om de grote
hete zon draait. De zon is een gewone ster,
doch ze staat veel dichterbij dan alle andere
sterren. De zon is rond 4,65 miljard jaar ge
leden „geboren". Hoewel dit een respekta-
bele ouderdom lijkt, is het relatief weinig
want het hele heelal bestaat al 15 miljard
jaar.
Onze zon is net als alle sterren ontstaan
uit een grote wolk van gas en stof. In zo'n
wolk ontstaan op een zeker moment klon
ters: verdichtingen. Een enkele van die ver
dichtingen heeft de neiging te groeien en
meer en meer stof en gas tot zich te trekken.
In die klonters nemen in het centrum de druk
en de temperatuur toe. Op een bepaald mo
ment gaat de temperatuur in de kern van
zo'n klonter de één miljoen graden
overschrijden.
Op dat moment is er een nieuwe ster ge
boren. Bij die temperatuur zal spontaan een
proces starten, dat we kernfusie noemen: de
lichte waterstofatomen worden gefuseerd tot
de zwaardere heliumkernen. (De heliumker-
vervallen, falen en ons land zou onder wa
ter komen. Dat willen we onze nakomelin
gen niet aandoen. Voor onze dijkbewaking
hebben we uitnemende „magazijnmeesters".
Ze zijn ondergebracht in waterschappen en
de waterstaat. We vertrouwen er op. En
terecht.
En als die silo's nu eens helemaal vol zou
den raken?
Als, als, als...
Er is nog een punt in studie. Namelijk dit:
de aardkorst is in beweging (Mexico!). Ook
op onvoorstelbare diepten in de oceaan
troggen waar de ene schol over de andere
heenschuift. De bovenste „vreet" de on
derste op. Met absolute zekerheid weten we
daarvan nog niet alles. Maar het is het bestu
deren waard. We hoeven het afval ook niet
de ruimte in te schieten. De zaak hebben we
hier en nu in de hand. Het „probleem" is
NU al ondervangen en na X jaren definitief
opgelost. Geen ruimte voor twijfels.
Bob de Nooyer.
nen kunnen op hun beurt fuseren tot nog
zwaardere kernen).
Voor dit verhaal is het belangrijke feit dat
de zon één grote kernreaktor is. De zon en
de omgeving van de zon zijn daarom sterk
radio-aktief. In wezen is trouwens het hele
heelal heel sterk radio-aktief. Het leven op
aarde is gelukkig beschermd tegen radio-
aktiviteit uit de ruimte, door de atmosfeer
die de aarde omgeeft. Die atmosfeer be
schermt ons, ze schermt de aarde af. (Ook
de stralingsgordels om de aarde, de van AI-
lengordels, spelen hierbij een rol). De ruim
te is radio-aktief, sterk radio-aktief. Als we
radio-aktief afval in de ruimte dumpen, is
daar emotioneel geen enkel bezwaar tegen.
Iedere milieu-aktivist die zich tegen deze
vorm van kosmische verontreiniging verzet,
laat merken dat hij er niets van begrijpt.
Theoretisch gezien, is de ruimte ideaal om
radio-aktief afval te dumpen.
I)e vlieger gaat niet op.
Toch gaat de vlieger niet op, omdat er een
praktisch probleem is: het is te duur. Als je
We zitten met kernafval in onze maag. Alle mogelijkheden om dit afval op aarde op te
slaan stuiten in meer of mindere mate op bezwaren. Biedt de ruimte een alternatief? Theo
retisch wel, praktisch niet.
7