VAN DROOGDOK NAAR
„BOOTJE BETON"
een maritieme wandeling
Qrnemuiden
ARNEMUIDEN.
Voordat Arnemuiden in 1574 stadsrechten
kreeg, werd de plaats door de Geuzen van de
Spanjaarden bevrijd. Na Vlissingen en Veere
was Arnemuiden de derde gemeente op Wal
cheren die openlijk de kant had gekozen van
prins Willem van Oranje. Toen de Geuzen uit
Arnemuiden wegtrokken, lieten ze er een vaant
je achter. Dit geuzenvaantje was wit van kleur
waarop het wapen van Arnemuiden stond af
gebeeld. in het uitwaaiende gedeelte van het
vaantje was een driehoek uitgesneden waardoor
het vaantje twee punten had.
Het geuzenvaantje heeft model gestaan voor
de huidige s lag van Arnemuiden, die in de ge
meenteraadsvergadering van 29 januari 1954
werd vastgesteld. De vlag heeft een wit veld met
op het midden drie horizontale, golvende
blauw-wit-blauwe banen. Midden op de vlag
prijkt hei gemeentewapen - met kroon - zoals
dat in 1574 met het verkrijgen van de stads
rechten werd vastgesteld. De blauwe golf in het
midden van het wapen sluit precies aan op de
witte golvende baan op de vlag. Aan de boven-
en onderzijde, en het uitwaaiende deel van de
slag is een oranje franje aangebracht.
In de nieuwe gemeentevlag zijn alleen de
blauw-w it-blauwe banen en de oranje franje
nieuwe elementen. Met de golvende banen wil
de het Arnemuidense gemeentebestuur in 1954
tot uitdrukking brengen dat de stad tot de pro-
s ineie Zeeland behoort. De Zeeuwse symbolen
lonen een leeuw die zich worstelend probeert
boven te houden tussen blauw-witte banen die
de zee voorstellen. De oranje franje is aange
bracht om het koningshuis te eren voor het feit
dat prins Willem van Oranje Arnemuiden
stadsrechten verleende.
De witte ondergrond van de vlag is ontleend
aan het geuzenvaantje, dat deze kleur ook had.
Ook het stadswapen, dat op 31 juli 1817 nog
eens bevestigd werd als gemeentewapen door
koning Willem I, komt op de vlag terug. De
schildkleur van dit wapen is goud (geel). Over
het midden loopt een azuren (blauwe) golven
de balk, waarop een burcht van keel (rood)
staat. Aan sveerszijden van die burcht is een
adelaar van sabel (zwart) aangebracht. Het on
derste deel van het schild is gevuld met een dub-
belkoppige adelaar, ook van sabel (zwart). Het
schild is gedekt met een gouden (gele) kroon
met vijf bladeren.
Over de herkomst van dit wapen is weinig
met zekerheid te zeggen, behalve dat het al in
1574 werd aangenomen. Hoogstwaarschijnlijk
is het „sprekend" bedoeld geweest. Arne is een
oud woord voor arend.
AXEL.
De gemeentevlag van Axel voert ons terug
tot het jaar 1244. De plaats had toen 31 jaar
eerder - in 1213 - stadsrechten gekregen. Be
langrijke documenten werden in dat jaar „on
dertekend" en bekrachtigd met een stadszegel.
Een zegel uit 1244 toont een ommuurde stad
met binnen de omwalling drie torens. Boven
dien laat het oude stadszegel de oudst beken
de vlag zien die boven Axel heeft gewaaid: een
geel doek met een rode keper.
De huidige vlag van Axel lijkt op dat vaan
del. In de tegenwoordige is aan elke zijde van
de keper een blauwe sleutel toegevoegd. Het
vaandel dat op het oude zegel uit 1244 staat
afgebeeld, is bijna zeker dat van de heren Van
Gistelle geweest. In de Middeleeuwen mochten
leden van die familie zich heren van Axel en
ook Zuiddorpe noemen. Beide plaatsen be
hoorden toen tot het graafschap Vlaanderen.
In elk geval bediende de familie Van Gistelle
zich van een geel wapenschild met een rode
keper.
De blauwe sleutels die aan de tegenwoordi
ge vlag van Axel zijn toegevoegd, zijn ontleend
aan de abdij van Sint Pieter in Gent. Deze
droeg in haar wapen ook twee sleutels. In de
Middeleeuwen heeft deze abdij, die toen groot
grondbezitter was, gezorgd voor de indijking
van Axel en Axelerambacht.
De gemeentevlag van Axel met de twee blau
we sleutels werd op 1 maart 1966 voor het eerst
vastgesteld. Doordat Zeeuws-Vlaanderen in ja
nuari 1970 gemeentelijk werd heringedeeld,
werd Axel een flink stuk in oppervlak groter.
Gedeelten van de voormalige zelfstandige ge
meenten Koewacht, Sint Jansteen, Vogelwaar
de, Zaamslag en Zuiddorpe, en ook de gehele
gemeente Overslag werden bij de stad Axel ge
voegd. Het totale karakter van de plaats ver
anderde daardoor. Er moesten om die reden
ook nieuwe overheidssymbolen komen. Het
vraagstuk werd eenvoudig opgelost. Het wa
pen van Axel bleef bijna hetzelfde. Koningin
Juliana tekende daarvoor op 17 juni 1970 op
paleis Soestdijk een Koninklijk Besluit waarin
dat oude stadswapen opnieuw werd toegekend.
De gemeenteraad van Axel besloot in de bij
eenkomst van 29 december van datzelfde jaar
om de oude vlag te handhaven. De omschrij
ving van het dundoek luidde: „Rechthoekig,
waarvan de hoogte zich verhoudt tot de lengte
als 2 3, in geel twee blauwe omgewende sleu
tels, in het midden vergezeld van een rode naar
rechts liggende geknotte keper, waarvan de
breedste éénvierde bedraagt van de lengte van
de vlag".
Andere elementen die in het Axelse wapen
voorkomen, zoals de schelpen die herinneren
aan de kruistocht van Joost van Gistelle naar
het Heilige Land, Sinaï en Noord-Afrika, kre
gen geen plaats op de vlag.
Geen stukje zee te zien in Middelburg en toch een 'maritieme' wandeling? Met
een beetje inbeeldingsvermogen kan dat in en rond Zeeland's hoofdstad. Heel goed
zelfs. Het begint al als we willen weten uit welke hoek de wind waait en daartoe
een blik werpen op de windwijzer op het stadhuis, Kelderman's onvolprezen schep
ping aan de markt.
Vriend Mart logeert een paar dagen in Mid
delburg. Overgekomen uit de Achterhoek
waarhij - naar eigen zeggen - goed weggebor
gen is op het droge zand. Mart, met vroeger
aspiraties om koopvaardij-officier te worden
of op zijn minst dicht bij de zee te wonen. Het
lot beschikte anders; als leraar klassieke talen
op 'onbehoorlijk grote afstand van de grote zil-
19